رئیس کنست جلسه رای اعتماد به کابینه را به تعویق میاندازد
مانعتراشی جدید لیکود
اما نکته این است که منابع لیکود میگویند، «لوین» بهعنوان رئیس کنست باید با نخستوزیر که بنیامین نتانیاهو است مشورت کند و سپس تصمیم بگیرد که از حق تعویق جلسه ویژه کنست به مدت هفت روز برای تشدید فشار بر احزابی که میخواهند کابینه جدید را تشکیل دهند استفاده کند یا نه. یکی از منابع لیکود به جروزالم پست گفت: «لوین از حق تعویق به مدت یک هفته برخوردار است. ما با قانون بازی نمیکنیم اما قابل درک است که میخواهیم تشکیل کابینه را نابود سازیم». وقتی از لاپید پرسیده شد که چه زمانی کابینه جدید را تشکیل میدهد، وی گفت مهلت زمانی تا چهارشنبهشب (۱۲ خرداد) است، اما افزود که تلاش میکنیم ائتلاف را زودتر نهایی کرده تا بتوانیم زودتر هم به ریولین ارائه دهیم. هوفمان، گزارشگر «جروزالم پست» نوشت هیچ مانع عمدهای از سوی احزاب حاضر در ائتلاف وجود ندارد. به عبارت دیگر، این احزاب در روند تشکیل کابینه کارشکنی نمیکنند و پیشرفتهایی با آنها صورت گرفته است از جمله با حزب «رعم» (فهرست مشترک عرب) به رهبری منصور عباس. با این وجود تلاشها از سوی نفتالی بنت (رهبر یامینا) و لاپید برای تشکیل کابینه ائتلافی در راستای جایگزین شدن به جای نتانیاهو روز دوشنبه با چالشی جدید مواجه شد. به نظر میرسد حزب «آبی و سفید» (به رهبری بنی گانتس) و «اسرائیل بیت نو» (به رهبری آویگدور لیبرمن) بر سر پستهای «کشاورزی» و «ادغام» وارد مشاجره شدند.روز دوشنبه بنی گانتس (وزیر دفاع و نخستوزیر چرخشی در کنار نتانیاهو) گفت که باید به او به خاطر واگذاری نخستوزیری پاداش داده شود. او خطاب به آویگدور لیبرمن گفت: «جناح ما بزرگتر است. انتظار دارم مردم این را درک کنند». گانتس از این گلهمند است که تنها یک پست وزارتی در کابینه امنیتی به حزب او داده شده است در حالی که به دیگران دو پست داده شده است. همچنین میان «ییش عاتید» و «امید جدید» هم بر سر رهبری کنست و وزارت ارتباطات مناقشه پدید آمده است. گزارش جروزالم پست نشان میدهد که اگرچه ممکن است احزاب حاضر در ائتلاف بتوانند بر اختلافات خود فائق آیند اما گره اصلی در لیکود است که به هر روشی مانع از تشکیل کابینه جدید است. به این ترتیب، رئیس کنست در مشورت با نتانیاهو میکوشد تا برای اعمال فشار بر کابینه جدید، تشکیل جلسه ویژه کنست را هفت روز به تعویق اندازد. ایزابل کرچنر هم در گزارش ۳۱ می برای نیویورک تایمز نوشت، بنت – لاپید نیروی خود را متمرکز کردهاند تا کابینهای متکثر را دور هم بچینند؛ کابینهای که هدف آن کنار زدن نتانیاهو است. این کابینه مجموعهای از نیروهای متضاد را در یک جا جمع خواهد کرد که از سوی برخی به «کابینه تغییر» معروف شده است به گونهای که برخی ناظران میگویند اگر دوام بیاورد میتواند تغییراتی اساسی در اسرائیل به وجود آورد. گزارشگر نیویورک تایمز در همین رابطه چند پرسش مطرح کرده و خود به آنها پاسخ میدهد.
اوضاع از چه قرار است؟
شواهد نشان میدهد که نتانیاهو و حزب لیکود بزرگترین بازنده هستند هر چند لیکود موفق به کسب ۳۰ کرسی از ۱۲۰ کرسی پارلمان شده است. احزاب اولترا ارتدوکس هم که جدیترین متحدان او هستند از قدرت اخراج خواهند شد. اگرچه احتمالا نتانیاهو از قدرت وداع کند اما در بطن سیاست باقی خواهد ماند. او عنوان «جادوگر» را به دست آورده است آن هم به خاطر تواناییاش برای مانور در شرایط سخت. اگرچه نتانیاهو کابینه بنت- لاپید را «چپگرا» و «خطرناک» توصیف کرده است اما حقیقت این است که بنت راستگراتر از نتانیاهو و بسیاری از همقطارانش است و به شدت ایده دو دولت را زیر سوال برده است. در قاموس بنت چیزی به نام دولت فلسطینی اصلا وجود ندارد و از حامیان سرسخت ضمیمه کردن کرانه باختری است. (روزنامه دنیایاقتصاد در گزارش «آخرین تلاشها برای اخراج نتانیاهو» در تاریخ ۱۱ خردادماه و «آخرین ساعات نخستوزیری نتانیاهو؟» که دوشنبه ۱۰ خردادماه منتشر شد به این مساله پرداخته بود).
چه خواهد شد؟
لاپید باید تا امشب چهارشنبه ۱۲ خردادماه به «روون ریولین» (که او هم امروز چهارشنبه پس از هفت سال از قدرت کنار میرود) به رئیسجمهور اسرائیل کابینه خود را معرفی کند. او سپس هفت روز وقت دارد تا کابینه را برای رأی اعتماد به پارلمان معرفی کند. اما رئیس پارلمان قصد دارد در مشورت با نتانیاهو این مدت هفت روز را طولانیتر سازد تا کابینه ائتلافی را با مشکل مواجه سازد. با این حال درون این کابینه اختلافاتی بر سر پستهای وزارتی بروز کرده که قابل رفع است زیرا اعضا اعلام کردهاند برای جلوگیری از فروپاشی کابینه، نقاط اختلافی را به آینده موکول میکنند و در گام اول میکوشند با تشکیل کابینه بر بحران فائق آیند.
آیا ائتلاف گرد هم جمع خواهد شد؟
کابینهای که قرار است از سوی نفتالی بنت (رهبر یامینا) و یاییر لاپید (رهبر ییش عاتید) تشکیل شود متشکل از ۷ حزب است. از جمله این احزاب میتوان به «مرتز» که حزبی چپگرا و سکولار است و ۲۰ سال در حکومت بوده و نیز «امید جدید» به رهبری گیدئون صعر اشاره کرد که از لیکود بریده اما همچنان مدافع سیاستهای راستگرایانه است. مرتز به رهبری نیتزان هوروویتز مخالف شهرکهای یهودی در اراضی اشغالی است و مدافع راه حل دو دولت است تا به این وسیله نزاع طولانی فلسطین- اسرائیل به راهحلی مشخص برسد. امید جدید مدافع اصلاحات قضایی، توسعه شهرکها، الحاق نهایی بخشهایی از کرانه باختری و مخالف دولت فلسطینی در کنار اسرائیل است. این نگرشهای متفاوت اگرچه باعث دوقطبی شدن اسرائیل شده، اما رهبران به اصطلاح «ائتلاف تغییر» میگویند سعی دارند لااقل برای سال اول حضور خود در قدرت از این اختلافات بپرهیزند.
آیا حضور کابینه جدید به منزله گشایشی برای احزاب عربی است؟
یکی از محتملترین «تاجبخشها» در ائتلاف کنونی «منصور عباس» رهبر حزب کوچک عرب است که به زبان عبری «رعم» (Ra’am) نامیده میشود که چهار کرسی در پارلمان فعلی دارد. اگرچه این حزب عربی نقشی رسمی در ائتلاف بنت- لاپید نخواهد داشت اما کابینه میتواند روی رأی او برای کسب رأی اعتماد حساب کند. برخی احزاب عربی در دهه ۹۰ با حمایت از اسحاق رابین چنین نقشی ایفا کردند. بهطور سنتی، احزاب عربی بهطور مستقیم در کابینههای اسرائیلی حضور نداشتند زیرا حضور آنها زیر سایه احزاب دیگر بود و در عمل مانع نقشآفرینی آنها میشدند، اما میتوانند در قالب «تاج بخش» به فعالیت خود ادامه دهند.