یک شاهزاده برجسته سعودی در نشست امنیتی بحرین که به‌صورت مجازی با حضور وزیر خارجه اسرائیل برگزار شد اسرائیل را به سختی مورد انتقاد قرار داد و این نشان‌دهنده چالش‌هایی در تعاملات بعدی میان کشورهای عربی و اسرائیل در غیاب دولت مستقل فلسطین است. ظاهرا سخنان آتشین شاهزاده ترکی بن فیصل آل سعود در «گفت‌وگوی منامه» موجب وارد آمدن شوک به اسرائیلی‌ها شده است آن هم در زمانی که آنها با استقبال گرم مقام‌های بحرینی و اماراتی (پس از عادی‌سازی روابط) مواجه شده بودند. الجزیره در گزارش ۶ دسامبر در این رابطه نوشت، با این حال، با وجود تعاملات فعلی اما درگیری‌های چند دهه‌ای میان فلسطین و اسرائیل هنوز حل نشده است. فلسطینی‌ها عادی‌سازی رابطه اعراب با این رژیم را به مثابه «خنجری از پشت» و «خیانت به آرمان فلسطین» توصیف می‌کنند. ترکی الفیصل اظهارات خود را با مقایسه میان دو چیز ادامه داد: اینکه اسرائیلی‌ها دوست دارند «نگهداران صلح» تلقی شوند آن هم با «اصول والای اخلاقی» در حالی که واقعیت این است که فلسطینی‌ها زیر یوغ یک «قدرت استعماری غربی» زندگی می‌کنند.

ترکی الفیصل، شاهزاده شناخته شده سعودی که پیش از این بیش از دو دهه ریاست دستگاه اطلاعات این کشور را بر عهده داشت و سفیر عربستان در آمریکا و انگلیس نیز بود، در نشست امنیتی روز یکشنبه بحرین (دیروز) به شدت گابی اشکنازی، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «هر گونه قرارداد عادی‌سازی باید به فلسطینی‌ها در رسیدن به کشور مستقل‌شان کمک کند.» ترکی الفیصل تاکید کرد: «اسرائیل یک قدرت استعمارگر غربی است که فلسطینی‌ها را چه کودک چه بزرگسال، چه زن چه مرد در بازداشتگاه‌ها با بدترین اتهام‌های امنیتی زندانی کرده و آنها بدون دسترسی به عدالت در این بازداشتگاه‌ها از بین می‌روند، آنها آنگونه که دوست دارند خانه‌ها را ویران می‌کنند و هر کسی را بخواهند به قتل می‌رسانند.» این شاهزاده سعودی افزود: «اسرائیلی‌ها خواهان روابط با عربستان هستند، اما سگ‌های وحشی خود را در رسانه‌ها علیه ما می‌فرستند و یک زخم باز را نمی‌توان با مسکن درمان کرد. تنها با طرح صلح عربی موفق به مقابله با ایران خواهیم شد و بدون مشارکت عربستان نمی‌توان آن را توافقات ابراهیم (توافق‌های صلح رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی) نامید».

اشکنازی که در این نشست بلافاصله پس از ترکی الفیصل صحبت کرد، ضمن ابراز تاسف خود از اظهارات نماینده عربستان گفت: «فکر نمی‌کنم آن سخنان فضا و تغییراتی را که در خاورمیانه در حال وقوع است، منعکس کند.» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در ادامه مدعی شد: «ما می‌توانیم مانند گذشته بازی اتهام‌زنی را در پیش بگیریم یا اینکه از این فرصت برای پیشنهاد صلح استفاده کنیم، توافق‌های ابراهیم پنجره‌ای برای تغییر فرصت‌ها گشود و امیدواریم عربستان و فلسطینی‌ها برای بزرگ شدن این حلقه به آنها ملحق شوند و مانند گذشته به بازی اتهام‌زنی‌ ادامه ندهند.»

یک زخم باز

این شاهزاده سعودی همچنین از زرادخانه تسلیحات هسته‌ای اعلام نشده اسرائیلی انتقاد کرد. او همچنین از این رژیم به خاطر اینکه دست رسانه‌های خود را برای شیطانی و اهریمنی جلوه دادن عربستان باز گذاشته انتقاد کرد. او با زبانی صریح و غیرمعمول اسرائیل را متهم کرد که «خود را یک بازیگر کوچک و در معرض تهدید از سوی قاتلان خونخواری» توصیف می‌کند که «به دنبال نابودی او از صفحه روزگار هستند». وی افزود:«با این وجود، اسرائیلی‌ها معترفند که می‌خواهند با عربستان سعودی دوست شوند.» ترکی فیصل با لحنی صریح بار دیگر موضع رسمی کشورش را تکرار کرد و گفت که راه حل در اجرای ابتکار صلح عربی قرار دارد؛ ابتکاری که در سال ۲۰۰۲ از سوی عربستان ارائه شد که بر اساس آن در صورتی رابطه کامل با اسرائیل برقرار خواهد شد که دولت فلسطینی در سرزمینی تشکیل شود که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ اشغال کرد. او افزود:«نمی توانید یک زخم باز را با مرهم و مسکن درمان کنید». اگرچه گابی اشکنازی، وزیر خارجه اسرائیل، در این نشست از سخنان الفیصل ابراز تاسف کرد و گفت:«باور نمی‌کنم آنها بتوانند در برابر تغییراتی که در خاورمیانه در حال وقوع است مقاومت کنند» اما نکته مهم این است که یک تقابل و تضاد آشکار در میان سعودی‌ها دیده می‌شود: آنها از یک سو و در پشت پرده به بده بستان با اسرائیل پرداخته و می‌کوشند تا روابط خود را با گروه‌های یهودی طرفدار اسرائیل و دولت یهود ارتقا بخشند اما در سوی دیگر، برخی حلقه‌های اندرونی کاخ سعودی، شمشیر را در برابر هیات اسرائیلی از رو بسته و به یکی از معتمدان نتانیاهو حمله کرده و تقابل را آشکار می‌سازند.

با این حال، آندره کریگ، استاد کینگ کالج لندن، معتقد است که سعودی‌ها دو رویکرد همزمان را به پیش می‌برند: از یک سو در پشت پرده به بده بستان می‌پردازند اما در انظار عموم با بلوف زنی و فرافکنی به اسرائیل حمله می‌کنند تا نشان دهند که همچنان آرمان فلسطین را فراموش نکرده‌اند. به گفته او، سعودی‌ها ظاهرا در داخل (افکار عمومی و برخی اعضای کاخ سلطنت) با مشکلاتی مواجهند. در هر حال، اشکنازی در این نشست توپ را به زمین فلسطینی‌ها انداخت و گفت آنها تمایلی به صلح ندارند. اشکنازی که از قضا متحد بنی گانتس، رقیب نتانیاهو است، گفت:«ما یک گزینه داریم: اینکه با فلسطینی‌ها به دنبال حل مساله باشیم یا توپ را به زمین یکدیگر بیندازیم و یکدیگر را مقصر اعلام کنیم».  «دور گولد»، از معتمدان نتانیاهو و سفیر سابق سازمان ملل در این نشست، گفت «اظهارات شاهزاده الفیصل، اتهاماتی مربوط به گذشته است که بسیاری از آنها هم دروغ است». این شاهزاده سعودی همچنین معتمد نتانیاهو را هم بی نصیب نگذاشت و با یادآوری مصاحبه تلویزیونی سابق گولد، وی را متهم کرد که «با الفاظی زشت این پادشاهی را مورد خطاب قرار داده و ما را تحقیر کرده است». این شاهزاده گفت: «به نظرم گولد باید آخرین نفری باشد که در مورد داشتن باورهای قبلی و مواضع قبلی در اینجا صحبت می‌کند.» به نوشته الجزیره، شاهزاده ترکی اگرچه اکنون هیچ مقام رسمی ندارد اما مواضع وی کاملا منعکس‌کننده مواضع ملک سلمان است. با این حال، نقطه تضاد اینجاست که محمد بن سلمان، ولیعهد ۳۵ ساله پادشاه، تمایل زیادی دارد تا در خفا به بده بستان با اسرائیل بپردازد تا نفوذ رقیب منطقه‌ای خود را کمرنگ ساخته سرمایه‌گذاری خارجی در این پادشاهی را افزایش دهد.

مسیر آسان نیست

«عبداللطیف الزیانی»، وزیر امور خارجه بحرین، نیز که هنگام تبادل این سخنان تند و تیز در صحنه حضور داشت درصدد برآمد تا تفاوت و تضاد در سخنان این دو مقام یهودی و سعودی را آرام سازد. او پا پیش گذاشته و از اهمیت راه حل مربوط به نزاع فلسطینی- اسرائیلی بر اساس راه حل دو دولت سخن گفت و خواستار اجرای طرح صلح عربی شد. او گفت:«مسیر صلح آسان نیست و فراز و فرود زیادی دارد. موانع زیادی در این مسیر وجود دارد. اما بستر مسیر، بستر صلح است و مساله اسرائیل و فلسطین». الزیانی در این سخنان ضمن اشاره به ایران گفت که باید بر تهدیدات منطقه‌ای متمرکز شویم و نباید اجازه دهیم مسائل دیگر توجه ما را از مسائل اصلی دور سازد. به گفته او، اکنون امنیت منطقه مطرح است و باید تهدیدات مترتب بر این امنیت را شناسایی و از میان برد.