دولت غنی و طالبان سرانجام پشت میز مذاکره نشستند
آغاز گفتوگوهای صلح افغانستان در قطر
عکس: AFP
«شیرین قاضی» در گزارش دیروز شنبه برای الجزیره نوشت، مذاکرات شنبه پیش درآمد مذاکرات اصلی در روز دوشنبه ۲۴ شهریورماه است که در آن دو طرف (طالبان و دولت افغانستان) مستقیم و روبه‌روی یکدیگر می‌نشینند. در مذاکرات دیروز هیات دولت افغانستان شامل ۲۱ نفر از مقام‌های دولتی و چهره‌های سیاسی و اجتماعی بود در حالی که هیات مذاکراتی طالبان به ریاست شیخ مولوی عبدالحکیم هم ۲۱ نفر بودند.
در این نشست، عبدالله عبدالله سخنرانی کرد، اما براساس برخی گزارش‌ها با بی‌تفاوتی گروه طالبان مواجه شد و احدی از آنان برای وی دست نزد. در عین حال، ملا عبدالغنی برادر هم در سخنانی به‌صورت مبهم خواستار یک «نظام اسلامی» شد. نشست دیروز حواشی جالبی هم داشت. در دیدارهای صورت گرفته عبدالله عبدالله، با مایک پمپئو دیدار کرد. همچنین وزیر خارجه آمریکا با هیات طالبان نیز دیدار داشت. بی‌بی‌سی در گزارش دیروز که به‌صورت زنده پخش می‌کرد به نقل از مختار وفایی نوشت: «طالبان همه در یک لباس ظاهر شدند. عمامه سیاه، پیراهن تنبان سفید و پتوهای روی شانه. نماینده‌‌شان کوتاه و مبهم حرف زد: نظام اسلامی می‌خواهیم». او هیات طالبان را با هیات دولت افغانستان مقایسه کرد و نوشت «هیات حکومت افغانستان که متشکل از زنان، جوانان، فعالان حقوق بشر و نویسندگان است، نماینده یک جامعه مدرن و چند فرهنگی است». او در بخش دیگری از توییت خود نوشت: «خلافت و امارت به تاریخ پیوسته است.»
در هر حال، ملا عبدالغنی برادر در سخنان خود اظهار کرد: «ما افغانستانی مستقل و توسعه‌یافته می‌خواهیم و این کشور باید یک نظام اسلامی داشته باشد که در آن تمام شهروندان برابر باشند.» مایک پمپئو هم در سخنانی گفت: «فقط یک راه‌حل برای تمام مشکلات وجود ندارد و آمریکا به‌دنبال تحمیل سیستم خود بر دیگران نیست. ما قویا باور داریم که حفاظت از حقوق همه افغان‌ها، بهترین راه برای شکستن دوران خشونت است.» شماری از نمایندگان طالبان سخنرانی وزیر خارجه آمریکا را «قابل تقدیر و ستایش» دانستند. او از شرکت‌کنندگان خواست تا «فرصت را برای صلح دریابند». اکنون یکی از بحث‌های مهم آینده در روند صلح افغانستان، نوع نظام سیاسی آینده آن است؛ اینکه آیا نظام آینده جمهوریت خواهد بود که دولت و جامعه مدنی افغانستان از آن حمایت می‌کنند یا امارت که خواست طالبان است. پمپئو در بخشی از سخنرانی‌اش گفت: «امیدوارم هر یک از شما به قلب خود بنگرد؛ هر یک از شما مسوولیت بزرگی دارید اما بدانید تنها نیستید. کل دنیا از شما می‌خواهد موفق شوید و روی شما برای موفقیت حساب می‌کند.»
گزارشگر الجزیره همچنین نوشت که گفتوگوهای دیروز شنبه با حضور شیخ محمد بن عبدالرحمان الثانی، وزیر خارجه قطر آغاز شد. او خواستار مذاکراتی شد که در آن «بر تمام شکاف‌ها فائق آمده... و بر مبنای نه پیروز نه مغلوب به توافق برسند». این گزارشگر نوشت که مذاکرات صلح بین‌الافغانی قرار بود در ماه مارس آغاز شود، اما بارها بر سر نحوه تبادل زندانیان به تعویق افتاد. ابتدا ایالات متحده با طالبان در ماه فوریه به توافق دست یافت. در این توافق، طالبان پذیرفت که هزار نیروی افغان را آزاد کند در حالی که دولت افغانستان اعلام کرد که ۵ هزار زندانی طالبان را آزاد می‌کند. فرانسه و استرالیا نسبت به آزادی ۶ نفر از طالبان که مسوول کشتن شهروندان این دو کشور بودند ابراز نگرانی کردند.
منابع طالبان و دولت افغانستان به الجزیره گفتند که با رسیدن این ۶ نفر به دوحه در روز جمعه ۲۱ شهریورماه مصالحه حاصل شد. این ۶ نفر در قطر در حبس باقی می‌مانند. زلمای خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا که بانی این مذاکرات بود، گفت که اگرچه امیدها برای پایان جنگ افزایش یافته اما چالش‌های زیادی باقی است. با این حال، او گفت که «این مرحله جدیدی در دیپلماسی برای صلح در افغانستان است». از دیگر حواشی نشست روز شنبه این بود که خبرنگاران در محل نشست افتتاحیه مذاکرات صلح در هتل شرایتون می‌گفتند دسترسی خبرنگاران به قسمتی که هیات طالبان نشسته بودند محدود بود. تنها در حاشیه نشست با شماری از اعضای هیات مذاکره‌کننده افغانستان مصاحبه‌های کوتاهی انجام شد. قاضی، گزارشگر الجزیره نوشت، ۶ ماه طول کشید تا دولت و طالبان پشت میز بنشینند. تحلیلگران می‌گویند چالش اصلی این است که دو طرف پای میز مذاکره بنشینند. «توماس راتیج» از پایه‌گذاران شبکه تحلیلگران افغانستان به الجزیره گفت: «تاخیرهای پیاپی نشان می‌دهد که دو طرف چقدر به یکدیگر بی‌اعتماد هستند. این نشان می‌دهد که مذاکرات دو طرف بسیار پرچالش و دشوار خواهد بود؛ چراکه مسائل بسیاری هست که باید حل شود.»
