سایه جنگ داخلی بر لبنان

این گزارشگر می‌نویسد درگیری میان جمعی از جوانان منطقه الشیاح از طرفداران جنبش‌های شیعی با حامیان حزب القوات اللبنانیه بود که دو طرف با پرتاب سنگ به سوی یکدیگر، خساراتی را به خودروها و دارایی‌های مردم وارد کردند. ارتش لبنان در پی این درگیری یگان‌هایی را به منطقه اعزام کرد و با استقرار گسترده نیروها حامیان دو طرف را از یکدیگر جدا و آنها را از محله‌های این منطقه دور کرد. ارتش لبنان همچنین از پرتاب یک بمب دست‌ساز به سمت نیروهایش در شهر طرابلس بدون اینکه منفجر شود، خبر داد. در پی تیراندازی نیروهای ارتش به سمت معترضان سه نفر زخمی شدند. همچنین درگیری‌ها در منطقه بکفیا موجب زخمی شدن تعدادی از مردم شد. این منطقه پس از تظاهرات حامیان جریان آزاد ملی در مقابل منزل امین الجمیل، رئیس‌جمهوری پیشین لبنان شاهد تنش گسترده‌ای بود. در مقابل طرفداران میشل عون، حامیان حزب الکتائب لبنان نیز دست به تظاهرات زده و تنش‌ها افزایش یافتند.

گزارشگر الجزیره می‌نویسد اما پس از فروکش کردن تقابل‌ها، صدها نفر از مردم همچنان در خیابان‌های تاریک عین الرمانه جمع شده بودند. برخی باتوم به‌دست داشتند، برخی سیگار بر لب داشتند و برخی هم مبادرت به بازرسی از خودروها می‌کردند. برخی دیگر که در مناطق نزدیک به درگیری حضور داشتند در میان خود زمزمه می‌کردند که چگونه «از محله مان مراقبت کنیم.» یوسف، جوان ۲۷ ساله‌ای که یک کلوب بزرگ دارد، می‌گوید: «آنها به ما، ساکنان این منطقه، حمله کردند و می‌دانستند که این منطقه حساس است. این منطقه از قبل خط مقدم بوده است. آیا می‌خواهند تاریخ را تکرار کنند؟» این جوان ۲۷ ساله سپس لباس خود را در آورد و گلوله‌ای را که بر بدنش نشسته بود به گزارشگر الجزیره نشان داد. او می‌گوید: «ما نمی‌خواهیم به دوران جنگ داخلی بازگردیم اما باید از خانواده‌هایمان محافظت کنیم. اینجا مرز ماست و آنها می‌خواهند از آن رد شوند. آیا این قابل پذیرش است؟ آنها می‌خواهند کاری کنند که انقلاب‌مان نابود شود. ما از تبار انقلاب هستیم اما آنها می‌خواهند ما را به جایی بکشانند که نمی‌خواهیم.»

این درگیری‌ها میان دو گروه از معترضان است: آنها که خواستار بازنگری و تغییر در سیستم سیاسی هستند و گروه‌هایی که مدافع وضع موجودند و تغییر نظام سیاسی را در شرایط فعلی مجاز نمی‌دانند. گفته شده در جریان این درگیری‌ها در برخی مناطق بیروت صدای تیراندازی‌ هم شنیده شده است. برخی گزارش‌ها هم حاکی از آن است که میان نیروهای حزب‌الله و طرفداران سعد حریری، هم تیراندازی‌هایی رخ داده است. ویدئویی که در شبکه «ال‌بی‌سی‌آی» لبنان منتشر شد، از تیراندازی شدید در اطراف پل کولا در بیروت خبر می‌داد. در شهر صور در جنوب لبنان، هواداران برخی احزاب چادرهای معترضان را برچیدند. این اقدام به گزارش رسانه‌ها، نیروهای امنیتی را وادار به مداخله و شلیک هوایی کرد. ناظران نسبت به سوق دادن اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه دولت و مقامات حاکم به مسیری خونین در اثر خشونت‌، هشدار می‌دهند. لبنان تقریبا پنج هفته است که درگیر اعتراض‌های ضددولتی است. تظاهرات‌ها در لبنان با اعتراض به ناکارآمدی و فساد گسترده دولتی آغاز شد. تظاهرات‌کنندگان خواستار تحولات اساسی در نهادهای گوناگون سیاسی و استعفای تمامی مقامات سیاسی این کشور شده‌اند. تظاهرکنندگان سیاستمدارانی را که پس از جنگ داخلی لبنان در فاصله سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ بر سر کار آمده‌اند «ناکارآمد و فاسد» توصیف می‌کنند. با استعفای سعد حریری و عدم توافق احزاب اصلی بر سر تشکیل کابینه جدید، شرایط اقتصادی در لبنان رو به وخامت گذاشته است. با ادامه اعتراض‌ها در لبنان، برخی از گزارش‌های منتشرشده از فراخوان کارفرمایان و دست‌اندرکاران اقتصادی لبنان برای اعتصابی سه روزه حکایت می‌کند. به گزارش الجزیره، وجه مشخصه تظاهرات اخیر لبنان فراگیری آن بود به‌گونه‌ای‌که بسیاری از گروه‌های سیاسی و مذهبی با نگرش‌های مختلف در آن حضور یافتند. خبرگزاری الجزیره می‌نویسد یکشنبه‌شب، در نقطه‌ای از بیروت، هواداران یکی از احزاب سیاسی با چرخاندن پرچم‌های زردرنگ خود در هوا، فریاد «شیعه، شیعه» را سر می‌دادند. دوشنبه‌شب تعدادی موتورسوار به خیابان‌های بیروت زدند و با هواداران جنبش المستقبل حریری درگیر شدند. آنها همچنین به اردوگاه معترضان هم حمله کردند. با وجود این درگیری‌ها اما گزارشگر الجزیره می‌افزاید در برخی نقاط بیروت تظاهرات مسالمت‌آمیز جریان دارد اما در برخی نقاط دیگر کشور منجر به تنش‌ها و درگیری‌هایی شد. بسیاری از معترضان از این بیم دارند که افزایش تنش‌ها از سوی هواداران احزاب، ارزش‌های ضدفرقه‌ای و ضد‌تشکیلاتی اعتراضات را تضعیف خواهد کرد و مردم را به سوی ائتلاف‌های سنتی سوق خواهد داد.

با این حال گروه بزرگی از نهادهای اقتصادی لبنان خواستار اعتصاب عمومی سه روزه‌ شده‌اند. این گروه از فعالان اقتصادی با هدف تحت فشار گذاشتن مسوولان سیاسی کشور و پایان دادن به بحرانی که اقتصاد لبنان را به بن‌بست کشانده است از اعتصاب سخن می‌گویند. این گروه اقتصادی که تولیدکنندگان و بانکداران را هم در بر می‌گیرد، خواستار تعطیلی موسسه‌های خصوصی از روز پنج‌شنبه آینده تا شنبه به منظور تحت فشار گذاشتن احزاب اصلی به تشکیل کابینه‌ جدید و جلوگیری از زیان‌های اقتصادی بیشتر شدند. همزمان با این تحولات، سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی لبنان، بار دیگر اعلام کرد که قصد ندارد کابینه‌ای جدید تشکیل دهد. حریری که ماه میلادی گذشته از مقام نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد تصمیم خود را «صادقانه و قاطعانه» نامیده و گفته که به میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان اعتماد دارد. او در بیانیه‌ای که منتشر کرد گفت که در رابطه با تشکیل کابینه جدید لبنان، نه به خود و نه فرد دیگری اتکا ندارد بلکه اتکایش به قانون است تا به «خواست زنان و مردان جوان» پاسخ داده شود. حریری ابراز امیدواری کرده که رئیس‌جمهوری با مشورت پارلمان نخست‌وزیر جدید را معرفی کند. در همین حال وزیر بهداشت لبنان هم از بانک مرکزی خواسته تا به دلیل کمبود شدید پول رایج، دلار در اختیار بگذارد. گزارش‌ها حاکی است که واردات بخش بهداشت و درمان به لبنان با مشکلاتی روبه‌رو است. جمال جبق در یک نشست خبری گفته این بخش با «تهدید جدی» روبه‌رو است و تاکید کرده که بیمارستان‌ها بدون تجهیزات نمی‌توانند ادامه کار دهند. پس از اعتراض‌های گسترده، در روز ٢٩ اکتبر، حریری پس از آنکه نتوانست موافقت احزاب شریک قدرت را برای تشکیل کابینه‌ای متشکل از تکنوکرات‌ها جلب کند، از سمت خود استعفا کرد. به درخواست رئیس‌جمهوری لبنان، حریری تا تشکیل دولت جدید همچنان کفیل نخست‌وزیری خواهد بود درحالی‌که تلاش برای یافتن فردی که بتواند دولت جدید را تشکیل دهد هنوز به نتیجه نرسیده است. احزاب اصلی لبنان معتقدند که در صورت انحلال پارلمان، کسب توافق برای تشکیل دولت جدید مدت‌ها به طول خواهد انجامید.