عربستان مسوولیت قتل خاشقجی را پذیرفت
برکناری حلقه‌های نزدیک به بن‌سلمان
تلویزیون دولتی عربستان اعلام کرد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری و در جریان «درگیری فیزیکی» کشته شده است. در بیانیه دادستان عمومی عربستان نیز آمده است که او پس از ورود به کنسولگری با مردانی در داخل ساختمان درگیر شده و در جریان این درگیری کشته شده است. اما نه تلویزیون عربستان و نه دادستانی این کشور نگفته‌اند که چرا مردی ۶۰ ساله باید با بیش از ۱۵ نیروی آموزش دیده وارد درگیری فیزیکی شود. اساسا چرا ۱۵ تن از مقامات امنیتی و نزدیکان بن‌سلمان برای بازجویی از خاشقجی روانه ترکیه شدند؟ دلیل حضور یک متخصص عالی‌رتبه کالبد شکافی چه بوده؟ چرا مقام‌های عربستان جهان را به مدت ۱۸ روز فریب داده و اعلام کردند که او از کنسولگری خارج شده است؟ براساس روایت دادستانی و پلیس ترکیه، اساسا چرا برای بازجویی از او از «اره» استخوان بری استفاده شده و او زنده زنده مثله شده و مدت قتل او نیز ۷ دقیقه به طول انجامیده است؟
«بن هوبارد» در گزارش ۱۹ اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشت دولت عربستان اعلام کرد که ۱۵ نفر را دستگیر کرده است. افزون بر این، یک راننده و دو نفر از کارکنان کنسولگری هم بازداشت شده‌اند. به نوشته این گزارشگر، «احمد الاسیری» معاون وزارت اطلاعات این کشور و سخنگوی ارتش ائتلاف و «سعود القحطانی» از دستیاران محمد بن‌سلمان و مشاور ارشد کاخ سلطنت، «سرتیپ محمد بن‌صالح الرمیح» معاون اطلاعاتی، «سرتیپ عبدالله بن‌خلیف الشایع» معاون امور انسانی و «سرتیپ رشاد بن‌حامد المحمادی» مدیر اداره اطلاعات عمومی از جمله کسانی هستند که برکنار و بازداشت شده‌اند. مقام‌های سعودی مدعی‌اند که الاسیری این عملیات را سازمان داده بود و القحطانی هم با آگاهی از این مساله، به بدتر شدن اوضاع کمک کرد. همزمان عربستان اعلام کرد هیات ویژه‌ای از مقام‌های این کشور ماموریت یافته‌اند که تحت ریاست محمد بن‌سلمان، ساختار دستگاه اطلاعاتی این کشور را بازسازی کنند. بی‌بی‌سی عربی هم در گزارشی اعلام کرد که «ماهر عبدالعزیز مطرب» یکی از کسانی بود که آموزش‌های ویژه جاسوسی دیده بود.
«نیک رابرتسون» و «سلما عبدالعزیز» در گزارش ۲۰ اکتبر برای سی‌ان‌ان نوشتند که قحطانی و الاسیری در دوران اوج‌گیری محمد بن‌سلمان در کنار او قرار گرفتند و به سرعت مراتب ترقی را پیمودند. به نوشته «رابرتسون-عبدالعزیز»، الاسیری معمار جنگ یمن و قحطانی به نوعی مسوول ارتباطات و حامی صریح سیاست‌های محمد در چند سال گذشته بود. قحطانی ۳۵/ ۱ میلیون دنبال‌کننده در توییتر دارد. گزارشگران سی‌ان‌ان می‌افزایند الاسیری نقش برجسته‌ای در تحولات یمن و عزل و دستگیری شاهزادگان و تاجران سعودی داشت.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم روز جمعه ۲۷ مهرماه اعلام کرد که اظهارات عربستان معتبر است و تایید مرگ خاشقجی از سوی این کشور «گام اول مثبت» است. ترامپ که روابطی قدرتمند با ولیعهد عربستان برقرار کرده است اعلام کرد «تحریم‌هایی» را برای این کشور در نظر خواهد گرفت اما «ترجیح می‌دهیم تلافی نکنیم» زیرا «نمی‌خواهیم ۱۱۰ میلیارد دلار و یک میلیون شغل را از دست بدهیم.» با این حال، ترامپ افزود که آنچه برای خاشقجی روی داده «غیرقابل قبول» است اما همزمان عربستان را «متحد بزرگ» کشورش خواند و گفت واشنگتن به روابط خود با ریاض نیاز دارد تا از این کشور برای توازن قوا در منطقه علیه ایران کمک بگیرد. رئیس‌جمهوری آمریکا گفته در زمینه واکنش کشورش به این موضوع با کنگره همکاری خواهد کرد.
به نوشته بن هوبارد، «آدام شیف» دموکرات ارشد از کالیفرنیا و عضو کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که سخنان عربستان خریداری ندارد. او گفت: «اگر خاشقجی در کنسولگری درحال درگیری بود به این دلیل بود که برای حفظ جانش می‌جنگید چون آدم‌هایی از عربستان آمده بودند تا او را بربایند یا بکشند.» این نماینده آمریکایی افزود: روایت عربستان از این ماجرا «معتبر نیست».
لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه هم در واکنش به این خبر در صداقت دولت عربستان اظهار تردید کرد و در توییتر نوشت: «ابتدا به ما گفتند خاشقجی کنسولگری را ترک کرده و بعد قویا هرگونه نقش داشتن (در ناپدیدشدن او را) تکذیب کردند. حالا هم می‌گویند نزاعی در داخل کنسولگری در گرفته و او کشته شده بدون اینکه ولیعهد خبر داشته باشد.» ریچارد بلومنتال، سناتور دموکرات هم گفت: «نباید به تحقیقات تحت مدیریت عربستان بسنده شود، بلکه باید کمیته‌ای بین‌المللی در این باره به‌طور مستقل تحقیق کند.» سناتور بلومنتال تاکید کرد: «باید همه جزئیات این ماجرا مشخص شود. از کجا معلوم که دولت عربستان با دستگیری این ۱۸ نفر آنها را از دسترسی نهادهای بین‌المللی مصون کرده است.»
به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، از زمان ناپدید شدن خاشقجی عربستان بارها روایت خود از نحوه قتل این روزنامه‌نگار را عوض کرده تا به نوعی میان این قتل با نظام رهبری در این کشور فاصله اندازد و نشان دهد که مقام‌های دربار آل‌سعود در این ماجرا دست نداشتند. با این حال، ضربه‌ای که باید به حیثیت ولیعهد ۳۳ ساله وارد می‌شد، در نهایت وارد آمد؛ فردی که تصویر یک مصلح را از خود به بیرون مخابره می‌کرد که می‌خواهد کشورش را از گذشته محافظه‌کارانه‌اش جدا کند. یک مقام سعودی که به مقام‌های سلطنت نزدیک است به شرط فاش نشدن نام به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «این پادشاهی یک دستور کلی صادر کرده که تمام مخالفان به کشور بازگردانده شوند. وقتی کنسولگری در استانبول گزارش کرد که خاشقجی در ۲ اکتبر برای تعویض مدارک مراجعه خواهد کرد، ژنرال الاسیری تیمی ۱۵ نفره را برای مقابله با او به آنجا فرستاد.»
گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: ماجرای قتل خاشقجی تکانی سخت به خاندان سلطنت داده است. بسیاری از اعضای ناراضی این خاندان از اینکه می‌بینند محمد به سادگی ظرف ۳ سال به بالاترین پست‌ها رسیده عصبانی‌اند. برخی در عجبند که چرا پادشاه مبادرت به جایگزینی یک فرد دیگر به جای او نکرده که هم وجهه‌ای مطلوب در داخل و خارج داشته باشد و هم چهره‌اش بابت اتفاقاتی از این دست مخدوش نشده باشد. با این حال، همین شاهزاده رئیس کمیته‌ای شده که قرار است سازمان اطلاعات عربستان را مورد بازسازی قرار دهد. «نیکولاس کریستف» ستون‌نویس نیویورک‌تایمز هم در سرمقاله ۱۹ اکتبر نوشت که محمد بن‌سلمان و سران سعودی بیش از دو هفته دروغ به خورد جهانیان دادند. اگر به او اجازه داده شود که از زیر بار این قتل بگریزد، این اقدام به منزله چراغ سبزی از سوی آمریکا به دولت‌های خودکامه خواهد بود تا روزنامه‌نگاران و کنشگران دموکراسی‌خواه را از دم تیغ بگذرانند. او که ۱۵ سال سابقه دوستی با خاشقجی داشت پیشنهادهایی به ترامپ و اروپا برای برخورد با عربستان می‌دهد. پیشنهادهای او از این قرار است:
۱- کشورهای عضو ناتو باید اعلام کنند که از تحقیقات سازمان ملل در این باره حمایت می‌کنند. این می‌تواند پای شورای امنیت، مجمع عمومی یا شورای حقوق بشر را به این قضیه باز کند.
۲- کشورهای عضو ناتو سفرای عربستان را در اقدامی هماهنگ اخراج کنند.
۳- کشورهای ناتو باید فروش تسلیحات نظامی از جمله قطعات یدکی به عربستان را به حال تعلیق در آورند که به این ترتیب، فشار سختی بر این کشور وارد خواهد شد.
۴- دولت ترامپ باید خواستار آزادی زندانیان سیاسی در عربستان شود.
۵- دولت ترامپ باید به سعودی بگوید که این شاهزاده دیوانه پایش را با کشتن خاشقجی، محاصره قطر، ربودن حریری و نسل‌کشی در یمن بیش از گلیمش دراز کرده است. باید از تجربه تاریخی درس گرفت. در سال ۱۹۶۴، خاندان سعودی ملک سعود را وادار به ترک قدرت کردند و ملک فیصل را جانشین او ساختند. باید چنین فرآیندی هم در عربستان فعلی پیاده شود.
«رابرتسون-عبدالعزیز» می‌افزایند: سرنوشت این بازداشت‌شدگان معلوم نیست اما آنچه معلوم است این است که کل مسوولیت پذیرش این قتل بر دوش سازمان اطلاعات عربستان افتاده است. به نوشته این گزارشگران، مقام‌های اطلاعاتی و امنیتی و حلقه دوستان نزدیک بن‌سلمان، قربانی ناشی‌گری او شدند. با این حال، آنها فعلا از انظار عموم ناپدید شده‌اند و معلوم نیست آیا به راستی بازداشت و محاکمه می‌شوند یا اینکه مدتی به کنج عزلت می‌روند تا اسرار نهفته در سینه خود را پنهان دارند.
ارسال نظر