بانوی آهنین، اردوغان را در انتخابات۲۰۱۹ به چالش می‌کشد
ظهور تاچر ترکیه
حتی کودتایی که در سال ۲۰۱۵ در ترکیه پا گرفت باز هم نتوانست اردوغان و حزب عدالت و توسعه را از سر جای خود تکان دهد. اما حالا در فضای تقریبا آرام شده سیاسی ترکیه صدای زنانه‌ای شنیده می‌شود که می‌گوید قصد دارد یک چالش جدی برای اردوغان باشد. این صدا متعلق به کسی جز «مرال آکشنر» نیست. آکشنر در فضای سیاسی ترکیه به‌عنوان «بانوی آهنین» شناخته می‌شود. آکشنر ۶۱ ساله یک ناسیونالیست است و در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷ وزیر کشور ترکیه بوده است. او اخیرا با خبرگزاری فرانسه گفت‌وگویی داشته و گفته است که قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده با اردوغان وارد رقابت شود.
آکشنر اخیرا حزب سیاسی تاسیس کرده است تا بتواند با قدرت وارد انتخابات ریاست‌جمهوری سال بعد شود. او از حزب خود یعنی حزب حرکت ملی جدا شد و پایه‌گذار حزب «خوب» (IYi) شده است. در سال‌های اخیر انتقادات از دولت باغچه‌لی به شدت بالا رفته است. منتقدان داخلی حزب از او به‌خاطر نداشتن برنامه بارها انتقاد می‌کردند اما این اواخر او دست به دست اردوغان داد تا نظام پارلمانی ترکیه به نظام ریاستی تغییر کند و همین انتقادها را از کهنه‌سرباز حزب حرکت ملی افزایش داد.
درحالی‌که حزب اپوزیسیون حرکت ملی در برخی جبهه‌ها با حزب عدالت و توسعه هم‌قدم شده بود اما این تصور نمی‌رفت که روزی ناسیونالیست‌ها با محافظه‌کاران عدالت و توسعه هم‌کاسه شوند تا نظام پارلمانی ترکیه که یادگار آتاتورک است بر باد رود. از روزی که دولت باغچه‌لی اعلام کرد که با اردوغان بر سر رفراندوم برای تغییر قانون اساسی این کشور موافق است این حزب در عمل به دو دسته تقسیم شد. اما پس از رای مردم ترکیه به تغییر نظام، برخی از اعضای حزب حرکت ملی دولت باغچه‌لی را شریک جرم اردوغان پنداشته‌اند و در این میان اعضای برجسته این حزب از آن جدا شدند. مرال آکشنر یکی از آنهاست. او از حزب قدیمی خود جدا شد و همراستا با حزب حرکت ملی ترکیه حزب ناسیونالیستی دیگری بنا گذاشته است. خودش نیز گفته است که قصد دارد چنگ به برنامه‌های اردوغان بکشد.
اردوغان در دو برهه تاریخی دو قانون مهم تصویب کرد. هر دو بار هم جادوی ۵۰ به علاوه یک به کمکش آمد و توانست راه خود را برای تغییر نظام هموار کند. ابتدا چند سال پیش با برگزاری رفراندوم قانون انتخاب رئیس‌جمهوری را تغییر داد و برای اولین بار وی با همان رای ۵۰ به علاوه یک توانست با رای مستقیم رئیس‌جمهوری این کشور به کاخ ریاست‌جمهوری آن زمان یعنی چانکایا راه پیدا کند. در مرحله بعد او همدست با باغچه‌لی این‌بار خود سیستم را نشانه رفت و توانست قانون را به سود خود عوض کند. حالا در انتخابات سال ۲۰۱۹ اگر اردوغان پیروز انتخابات شود باز هم می‌تواند حداکثر به مدت ۱۰ سال دیگر(۲ دوره ۵ساله) در ترکیه حکمرانی کند. همین موضوع موجب شده است طرفداران حقوق بشری و لیبرال‌های ترکیه نسبت به حضور اردوغان در مسند قدرت حساس‌تر شوند. آکشنر می‌گوید: ما قول داده‌ایم تا سیستم پارلمانی را به این کشور بازگردانیم. این در برنامه ما دیده می‌شود. سیستم ریاست‌جمهوری در ترکیه عواقب سنگینی در پی خواهد داشت. آکشنر از همقطاران خود خواسته است که به او رای بدهند تا در انتخابات سال ۲۰۱۹ پنجه در پنجه اردوغان بیندازد. او خود می‌گوید بسیار مایل است تا در انتخابات سال ۲۰۱۹ شرکت کند. البته آنها خود را برای انتخابات زودهنگام نیز آماده کرده‌اند. این احتمال وجود دارد که حتی انتخاباتی زودهنگام برگزار شود تا رکود اقتصادی را که دامن دولت حزب عدالت و توسعه را گرفته است در انتخابات یقه شخص اردوغان را نگیرد.
این درحالی است که شایعه شده است اردوغان قصد دارد تا انتخابات را در ۱۵ ژوییه در سال ۲۰۱۸ برگزار کند تا دست به یک قدرت‌نمایی دیگر بزند. ۱۵ ژوییه روزی است که کودتا در ترکیه نافرجام ماند.
چالش‌های پیش‌روی بانوی آهنین
نخستین چالشی که آکشنر با آن روبه‌رو بوده این است که هر حزبی باید دست‌کم ۱۰ درصد از رای مردم را داشته باشد تا بتواند وارد مجلس شود. او اصرار دارد که هیچ مشکلی با این معیار ندارد. در نظرسنجی که توسط گزیچی صورت گرفته و تقریبا برآوردهایش هم تاکنون دقیق بوده مشخص شده است که حزب وی می‌تواند رای ۵/ ۱۹ درصدی کسب کند. البته خود وی نیز پیش‌بینی کرده است تا ۲۰ درصد آرا را به‌دست آورد. اگر آکشنر پیروز شود او به نخستین زنی تبدیل خواهد شد که در ترکیه رئیس‌جمهور می‌شود. ترکیه پیش‌تر نخست‌وزیری یک زن را تجربه کرده است. در بین سال‌های ۹۳ تا ۹۶، تانسو چیللر نخست‌وزیر این کشور بوده است. آکشنر به چیللر بسیار نزدیک بوده است و هر دو از حزب محافظه‌کار «مسیر درست» در دهه ۱۹۹۰ عضو پارلمان بوده‌اند. برخی آکشنر را با مارین لوپن از فرانسه که یک تندروی دست راستی است مقایسه می‌کنند اما او خود ترجیح می‌دهد با چنین سیاستمداران تندرویی مقایسه نشود. او به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: بین ناسیونالیست‌های اروپایی با ناسیونالیست‌های ترکیه‌ای تفاوت بسیار وجود دارد. او تاکید می‌کند که هیچ‌کس نمی‌تواند شعارهای نژادپرستانه در میان ناسیونالیست‌های ترکیه‌ای پیدا کند. آکشنر تصریح می‌کند: ما هرگز به سمت چنین رویکردی پیش نخواهیم رفت. آکشنر که در ترکیه با مارگارت تاچر مقایسه می‌شود لقب بانوی آهنین گرفته است. او می‌گوید روابط با غرب خراب شده و او قصد دارد تا این رابطه را احیا کند. در سال جاری میلادی ترکیه تنش‌هایی جدی با دنیای غرب داشت و این تنش‌ها با آمریکا و آلمان بیشتر از سایر کشورهای غربی بوده است. او می‌گوید: ما فکر می‌کنیم که مسائل به‌وجود آمده با غرب حل شدنی است. او با تکرار شعار آتاتورک، دیپلماسی حزب خود را بیان می‌کند: صلح در خانه، آرامش با دنیا. درحالی‌که گفت‌وگوهای ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا متوقف شده است، آکشنر می‌گوید که او می‌تواند گفت‌وگوها را به ریل بازگرداند. او خواهان پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا است اما برای ترکیه تا پیوستن به اتحادیه اروپا راه درازی است. از ۳۵ فصل موجود برای پیوستن به اتحادیه اروپا تنها ۱۶ مورد آن باز شده و هنوز راه درازی باقی مانده است. افزون بر این دولت ترکیه به رهبری اردوغان دیگر مانند گذشته عطش پیوستن به اتحادیه اروپا را ندارد و این اواخر هم کرملین تبدیل به نزدیک‌ترین دوست اردوغان شده است.
ارسال نظر