دنیای اقتصاد: به‌دنبال کشتار مسلمانان میانماری، در کشورهای مسلمان و آسیایی روز جمعه تظاهراتی در حمایت از مسلمانان روهینگایایی برگزار شد. «جیمز گریفیث»، گزارشگر سی‌ان‌ان می‌نویسد که ظرف دو هفته اخیر ۲۷۰ هزار نفر از مسلمانان روهینگایایی از میانمار گریخته و وارد بنگلادش شده‌اند. آژانس پناهندگان سازمان ملل می‌نویسد تقریبا یک سوم تمام روهینگایایی‌ها در این کشور عمدتا بودایی زندگی می‌کنند.

سازمان ملل تخمین زده که تاکنون حدود هزار نفر نیز کشته شده‌اند. جمعه داکا، پایتخت بنگلادش، شاهد تظاهرات احزاب و گروه‌های سیاسی و سایر سازمان‌های جامعه مدنی بود. آنان از دولت میانمار خواستند تا «نسل‌کشی مسلمانان را متوقف کند.» روی برخی پلاکاردها و پرچم‌هایی که در دست مردم دیده می‌شد تصویر آنگ سان سوچی نقش بسته بود که انتقاداتی روانه او شده بود. در برخی از تصاویر، چهره سوچی به شکلی مضحک طراحی شده بود تا انزجار خود از این برنده صلح نوبل را نشان دهند. سی‌ان‌ان می‌نویسد تظاهرات دیروز به کشورهای مالزی، فیلیپین، اندونزی و پاکستان هم تسری یافت. گریفیث می‌افزاید؛ ارتش و دولت میانمار «تروریست»ها را عامل آغاز خشونت‌ها می‌دانند. ظاهرا منظور از این تروریست‌ها «شبه‌نظامیان روهینگایایی» است که ۱۲ نیروی امنیتی را ۲هفته پیش در حمله به پست‌های مرزی کشتند. معترضان در داکا خشم خود را از سوءاستفاده از میانماری‌هایی که به کشورشان وارد می‌شوند، اعلام کردند. رهبران جنبش‌های اسلامگرا در بنگلادش اعلام کردند که نیروهای حافظ صلح سازمان ملل باید در راخین استقرار یابند. آنها همچنین خواستار اجرای توصیه‌های کمیسیونی شدند که رهبری آن را کوفی عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل بر عهده داشت. این کمیسیون هشدار داده بود که ناآرامی می‌تواند از کنترل خارج شود در صورتی که اقدام قاطعی اتخاذ نشود.

انتقاد از سوچی

بسیاری خانم سوچی را رهبر دوفاکتوی کشور تلقی و از سکوت او بابت این کشتار به‌شدت انتقاد می‌کنند. انتقادات حتی به جایی رسید که برخی خواستار پس گرفتن جایزه نوبل او شده‌اند. سوچی که روزگاری زندانی سیاسی بود و سال‌ها در حبس خانگی به‌سر می‌برد به دلیل سکوت در مورد کشتار مسلمانان کشورش مورد انتقاد قرار گرفته و به نوشته سی‌ان‌ان تصویر او به‌عنوان «قهرمان حقوق بشر» را زیر سوال برده است. دزموند توتو (اسقف اعظم آفریقای جنوبی) و ملاله یوسف زای (برنده صلح نوبل پاکستانی) خواستار واکنش سوچی در این قضیه شده‌اند. دزموند توتو در پیامی توییتری نوشت: «آنچه پاکسازی قومی نام گرفته یا برخی آن را نسل‌کشی آرام می‌نامند، طی این روزها به‌شدت سرعت گرفته است. تصاویر مسلمانان روهینگایا دل همه ما را به درد آورده است. اگر هزینه سیاسی صعود تو به بالاترین رده‌های قدرت در میانمار سکوت توست، هزینه آن بسیار گزاف است.» با این حال، رئیس کمیته‌ای که جایزه صلح نوبل را اهدا می‌کند گفته است امکان پس گرفتن این جایزه از آنگ سان سوچی وجود ندارد. جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۹۱ به آنگ سان سوچی اهدا شد.

تصاویر هولناک، رفتارهای رقت‌آور

اکونومیست اما روایتی دردناک‌تر ارائه می‌دهد. این هفته‌نامه انگلیسی در گزارش خود چنین می‌نویسد: «گزارش وحشت‌آور است: سربازان و شبه‌نظامیان روستاها را محاصره می‌کنند، به زنان تجاوز می‌کنند، کودکان را سر می‌برند، مردان را پای ساختمان‌ها می‌گذارند و آنها را زنده زنده می‌سوزانند.» سازمان ملل می‌گوید؛ بیش از ۱۵۰ هزار آواره از ۲۵ اوت به بعد از میانمار گریخته‌اند و ۳۵ هزار نفر هم ظرف یک هفته این کشور را ترک کرده‌اند. اکونومیست می‌افزاید: آنها در زمره خوش‌شانس‌ها بوده‌اند که توانستند بگریزند. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که روستاها طعمه آتش شده‌اند و اجساد در رودخانه مرزی که میانمار را از بنگلادش جدا می‌کند، رها شده‌اند. آنها از دهه ۸۰ از سوی مقام‌های میانماری مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. به نوشته اکونومیست، دولت امروز هم که رهبری آن به دست سوچی است خود در زمره قربانیان آزار و اذیت رژیم نظامی میانمار بود. به‌نظر می‌رسد او همدردی چندانی با آلام مسلمانان کشورش ندارد. او منکر سوءاستفاده سیستماتیک نیروهای امنیتی است و در عوض ادعا می‌کند که نیروهای امنیتی می‌کوشند تا شبه‌نظامیان سازمان یافته روهینگایایی که به پلیس و پست‌های نظامی حمله کرده‌اند را شکار کنند. درخواست‌ها از کشورهای همسایه، نهادهای امدادگر و حتی دوستان نوبلی خانم سوچی و باز کردن راه امدادرسانی به مسلمانان راه به جایی نبرده است. ظاهرا ارتش درهای کشور را بسته و سوچی نیز مایل به استفاده از عبارت روهینگایا نیست. خانم سوچی انگار مایل نیست آنها را شهروندان کشورش بنامد بلکه آنها را مهاجرانی از دوران پیش از استعمار می‌داند که به‌صورت غیرقانونی از بنگلادش وارد میانمار شدند.

اکونومیست به یک دیدگاه اشاره می‌کند که میان مردم و دولت میانمار اشتراکاتی دارد. ظاهرا بخش زیادی از مردم برمه با این دیدگاه رسمی موافقند که روهینگایاها عاملان خارجی هستند. وقتی شورش‌های فرقه‌ای در سال ۲۰۱۲ میان روهینگایاها و راخین‌ها درگرفت، یک گروه قومی عمدتا بودایی در این منطقه سکونت داشت. رسانه‌های محلی روهینگایایی‌ها را متجاوز و مهاجم معرفی کردند. این هفته‌نامه انگلیسی می‌نویسد سوچی کنترلی بر ارتش ندارد. وقتی چنین است چرا باید وارد نبردی شود که چشم‌اندازی برای پیروزی ندارد. با این حال، این هفته‌نامه در ادامه می‌افزاید کشتارها به چنان حدی رسیده که هیچ سکوت یا انفعالی توجیه‌کننده آن نیست. بنابراین، نمی‌توان به بهانه اقتدار نداشتن بر ارتش سکوت کرد. صرف‌نظر از محبوب بودن یا نبودن دولت اما اولین وظیفه هر دولتی حمایت از زندگی مردمانش است. حتی اگر سوچی نتواند اختیار ارتش را به‌دست بگیرد اما لااقل باید رفتار ارتش را تقبیح کند و برای مردم محلی کشورش روشن سازد که موضعش چیست. یک روایت دیگر این است که دولت‌های غربی هم می‌ترسند به خانم سوچی فشاری بیش از حد وارد آورند. غربی‌ها از این بیم دارند که این اقدام گذار برمه به دموکراسی را تضعیف کند. با این حال، اکونومیست در پاسخ می‌افزاید زمان برای این رفتارها گذشته است. دموکراسی زمانی کم‌ارزش می‌شود که مردمان یک کشور دچار آوارگی و کشتارهای دسته‌جمعی شوند. در این شرایط آیا می‌توان از گذار به دموکراسی سخن گفت؟ بهترین راه برای تغییر اعمال تحریم علیه این کشور برای تغییر رفتار ارتش و تنبیه مستقیم آن است.