حسن حسن و جمعی از نویسندگان
مترجم: محمدحسین باقی

در فصل جدید به «کودکان داعش» پرداخته می‌شود. در این فصل به تفصیل از این سخن گفته می‌شود که داعش چگونه کودکان را به خدمت می‌گیرد، چگونه آنها را آموزش می‌دهد، ریشه‌های تاریخی و ایدئولوژیک این استخدام و بسیاری از مباحث دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. داعش بر این باور است که «کودکان، بچه‌شیرهای خلافت» هستند که «نسل آینده» داعشی‌ها را تشکیل می‌دهند. این گروه سرمایه‌گذاری کلانی روی «بچه شیرهای خلافت» انجام داده تا نسل جدیدی را آموزش دهد و مبانی فکری و ایدئولوژیک خود را از این طریق نه‌تنها حفظ که به آیندگان انتقال دهد.

فصل ششم

مقدمه

آینده کودکان متولد شده در سرزمین خلافت مشکلی جدی است و نیازمند توجهی ویژه است. گفته می‌شود حدود 31 هزار زن باردار در «دیار خلافت» وجود دارد. بیش از 50 کودک بریتانیایی در حال آموزش دیدن و پرورش یافتن بر اساس فلسفه جهاد در «دولت اسلامی» هستند. هیچ محققی نمی‌داند اگر این کودکان به سن بلوغ برسند و به سرزمین‌های آبا و اجدادی خود بازگردند چه خواهد شد. تحلیل داده‌های انتشار یافته از سوی داعش در مورد کودکان چند نکته را نشان می‌دهد:

* تعداد زیادی از گزارش‌های رسانه‌های داعش در مورد کودکان به دو مساله اشاره دارد: یا کودکان را به‌طور مستقیم در خشونت‌ها مشارکت می‌دهند یا آنها را در معرض خشونت قرار می‌دهند تا این اقدام برای آنها به کاری عادی تبدیل شود.

* ولایت‌های عراقی داعش بیشترین تصاویر را در مورد کودکان و نوجوانانی نشان می‌دهد که در عملیات‌های رزمی یا انتحاری مشارکت دارند.

* برخی از این کودکان حتی در اعدام‌ها (به‌طور مثال، شلیک با تیر خلاص) حضوری آشکار و جدی دارند.

* اجبار مستقیم برای پیوستن به داعش عمدتا از طریق «ربایش» کودکان اتفاق می‌افتد. بسیاری از این کودکان زیر فشار شدید چاره‌ای جز پیوستن به این گروه نداشتند.

* کودکان اگرچه اکنون می‌توانند برخی نیازهای میدانی نیروهای خلافت را برآورده سازند اما یک کالای مهم و استراتژیک هستند چراکه می‌توانند در راستای تداوم و تبلیغ و گسترش خلافت در زمان بلوغ و بزرگسالی به‌کار گرفته شوند. آنها ضامن بقای بلندمدت «خلافت» هستند.

* نسل فعلی مبارزان، کودکان را ابزاری بهتر و مرگبارتر برای مبارزه می‌بینند. دیگر نیازی نیست تا مبارزان و ایدئولوگ‌های خلافت وقت خود را صرف این کنند که آنها را به ایدئولوژی رادیکال خود درآورند بلکه این کودکان از همان طفولیت و از بدو تولد در معرض آموزش‌های افراطی قرار می‌گیرند و نیازی به صرف وقت و هزینه برای تبدیل آنها به یک «داعشی تمام عیار» نیست.

* مدارس و سیستم آموزشی‌ای که داعش بر پا کرده ذهن و دل نسل بعدی که این کودکان باشند را شکل می‌دهد. این شست‌وشوی مغزی از دبستان شروع و به اردوگاه‌های آموزشی می‌رسد. در واقع، کودکان در مدارس آموزش‌های تئوریک می‌بینند و در اردوگاه‌های آموزشی، آموزش‌های عملی و عملیاتی را طی می‌کنند. سن آنها 10 تا 15 سال است. به آنها مهارت‌های لازم برای برافراشتن پرچم جهاد در دنیا آموزش داده می‌شود.

* آنها درس‌های معمولی کودکان هم سن و سال خود را نمی‌خوانند بلکه به آنها درس‌های جهادی و آموزش جهادی و کتاب‌های ایدئولوگ‌های داعش آموخته می‌شود. همچنین به آنها تیراندازی، هنرهای رزمی و نحوه استفاده از انواع تسلیحات آموزش داده می‌شود. دختران نیز که «مرواریدهای خلافت» نامیده می‌شوند باید چهره‌شان پوشیده باشد و کارشان به مراقبت از همسران و خانه‌داری محدود است.

داعش با نگاه به آینده چنان از این کودکان استفاده می‌کند که برخی از آنها به مشکلات جسمی و روحی مبتلا شده و در معرض شست و شوهای سیستماتیک مغزی قرار گرفته‌اند. شرایط در سرزمین‌های خلافت به‌قدری دشوار است که برخی از این کودکان راه چاره را «فرار از شرایط فلاکت» می‌بینند و اگر گرفتار شوند با شدیدترین مجازات‌ها تنبیه می‌شوند.

تعریف کودک بر اساس قوانین جهانی

اختلاف نظرات زیادی بر سر تعیین سنی وجود دارد که بر اساس آن دوران کودکی پایان یافته و بلوغ شروع می‌شود. کنوانسیون سازمان ملل در مورد حقوق کودکان «کودک» را فردی زیر 18 سال تعریف می‌کند. کشورهایی مانند بریتانیا این تعریف را پذیرفته‌اند. وقتی پای مسائلی مانند محافظت از کودک، سن قانونی و سن مسوولیت کیفری به میان می‌آید، سن کودک هم تغییر می‌کند. به استناد ماده 34 «قانون جرم و بی‌نظمی» (1998) سن مسوولیت کیفری در آمریکا، ولز و ایرلند شمالی 10 سال است. مسوولیت کیفری بر مبنای «زمانی» تعریف می‌شود که «کودک از ظرفیت انجام یا ارتکاب جرم برخوردار است و آنقدر بزرگ شده که در برابر دادگاه بایستد و به جرم کیفری متهم شود». در اسکاتلند سن مسوولیت کیفری 8 سال است. با این حال سنی که کودک می‌تواند تحت پیگرد قرار بگیرد 12 سال است. کودکان زیر 12 سال ممکن است به مددکار اجتماعی و دادسرای کودکان ارجاع داده شوند. با تمام این تفاصیل، تعریف کودک بر حسب فاکتورهای متعدد و مختلف از جمله توانایی شناخت، بلوغ روحی/ احساسی و توسعه اجتماعی متفاوت است. با این حال، حوزه‌ای که علاقه خاصی به آن معطوف می‌شود حوزه‌ای است که کودک به عنوان «مبارزی بزرگسال» مورد استفاده قرار می‌گیرد. ریزه‌کاری‌های حقوقی، قوانین و استدلال‌ها در این زمینه فراوان است و می‌توان برای آشنایی با آنها به مواد قانونی، پروتکل‌ها و کتاب‌های مربوطه رجوع کرد.

استفاده از کودکان در «دولت اسلامی»

استفاده از کودکان از سوی داعش در مقیاس و اندازه بی‌سابقه است. کودکان به شکلی سیستماتیک آموزش داده می‌شوند تا نقش‌هایی مانند جاسوسی، نبرد در خطوط مقدم و عملیات‌های انتحاری را انجام دهند. اگرچه سوءاستفاده از کودکان به چنین روشی برای بسیاری از مخاطبان شوکه کننده است اما واقعیتی تاسف‌آور است که در تمام تاریخ، از کودکان در زمان‌های جنگ استفاده می‌شده است.