آب سمی دمشق

دنیای اقتصاد: آتش‌بس سراسری که ترکیه و روسیه در سوریه به‌دنبال آن بودند به مخاطره افتاده است. چند روزی از توافق روسیه و ترکیه برای برقراری یک صلح سراسری نگذشته بود که خبر از درگیری مجدد مخالفان با ارتش سوریه منتشر شد.

روز چهارشنبه منابع سوری از وقوع درگیری‌های مجدد میان ارتش سوریه و شورشیان در منطقه وادی بردی در حومه دمشق خبر دادند؛ درگیری‌هایی که می‌تواند چالشی جدی برای توافق آتش‌بس کنونی باشد.

به نوشته روزنامه واشنگتن‌پست درست ۵ روز پس از توافق ترکیه و روسیه، آتش‌بس نقض شده و دو طرف به روی هم آتش گشوده‌اند. در این زمینه گفته می‌شود ارتش سوریه در اطراف دمشق حملاتی علیه نیروهای شورشی انجام داده و نیروهای شورشی هم گفته‌اند که در اجلاس «گفت‌وگو برای صلح» مشارکت نخواهند کرد. قرار بود در روزهای آتی بین دولت سوریه و مخالفان دمشق در شهر آستانه در قزاقستان گفت‌وگو صورت گیرد. قرار این گفت‌وگوها به ابتکار روسیه و ترکیه بوده است و این دو کشور نیز قرار بود آتش‌بس را ضمانت کنند. اما ۵ روز پس از توافق روسیه و ترکیه دو طرف به روی هم آتش گشوده‌اند. منابع محلی در منطقه وادی بردی در حومه دمشق اعلام کردند که در پنجمین روز آتش‌بس، درگیری‌ها میان ارتش سوریه و شورشیان در این منطقه از سر گرفته شده است. به گفته منابع محلی، هلی‌‌کوپترهای ارتش سوریه در این منطقه مواضع شورشیان را به شدت هدف قرار داده‌اند.

این درگیری‌ها در حالی صورت گرفته که از پنج‌شنبه‌شب آتش‌بس سراسری در سوریه اجرایی شده است. نیمی از آب شرب پایتخت سوریه از منطقه وادی بردی تامین می‌شود که بیش از سه سال است در دست شورشیان است و ارتش تلاش دارد این منطقه را بازپس بگیرد. درگیری‌ها در این منطقه موجب قطعی آب پایتخت از چند هفته پیش شده است. وادی بردی همچنین در مسیر جاده اصلی لبنان به دمشق قرار دارد که حزب‌الله لبنان از آن استفاده می‌کند.

در همین حال وزارت دفاع روسیه اعلام کرده که گروه‌های مسلح طی ۲۴ ساعت گذشته ۲۷ بار آتش‌بس را نقض کرده‌اند. مرکز آشتی حمیمیم، وابسته به روسیه اعلام کرده که درباره نقض‌های صورت گرفته به تحقیقات خواهد پرداخت.

همچنین ابوهاشم التلی، رهبر جبهه النصره در وادی بردی در توییتر از اعضای این گروه خواست «در محورهای جنگ ثابت‌قدم باشند.» او از حضور جبهه النصره در منطقه وادی بردی و مسوول بودنش در قطعی آب پایتخت پرده برداشت.

پیش‌تر گروه‌های مسلح در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند که جبهه النصره در منطقه وادی بردی حضور ندارد. این گروه‌ها شرکت در هرگونه مذاکرات مقدماتی برای مذاکرات آستانه را به بهانه حملات نظام سوریه به این منطقه تعلیق کرده‌اند.

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هم مدعی است که سوریه و متحدان وی چند بار آتش‌بس را نقض کرده‌اند و این امر موجب می‌شود مذاکرات صلح در آستانه به خطر بیفتد.

این آتش‌بس قرار است مقدمه‌ای برای آغاز گفت‌وگوها بین مخالفان و دولت دمشق باشد.

خبری از دی‌میستورا نیست

همزمان گفته می‌شود فرستاده سازمان ملل به سوریه در مذاکرات احتمالی میان دمشق و مخالفان در شهر آستانه شرکت نخواهد کرد. به گزارش سیریانیوز، اما استفان دوجاریک، سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در کنفرانس مطبوعاتی در نیویورک گفت: سازمان ملل به مذاکرات آستانه به‌عنوان رقیبی برای مذاکرات ژنو نگاه نمی‌کند. وی تاکید کرد: استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل در مذاکرات صلح سوریه در آستانه شرکت نخواهد کرد و مسوول دیگری از سازمان ملل در آستانه حاضر خواهد شد. دی‌میستورا به تلاش‌هایش برای حل بحران سوریه ادامه می‌دهد.

حمایت آمریکا از مذاکرات

از سوی دیگر رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده طی گفت‌وگویی تلفنی با رجب طیب اردوغان، از تلاش‌های آنکارا برای ایجاد آتش‌بسی سراسری در سوریه، استقبال کرده‌است.

گفت‌وگوی باراک اوباما و رئیس‌جمهوری ترکیه در حالی صورت می‌گیرد که در روز اول ژانویه ترکیه مورد حمله تروریستی نیروهای داعش قرار گرفت. رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده به منظور گفت‌وگو با اردوغان درخصوص مبارزه با تروریسم بخشی از گفت‌وگوی خود را به آتش‌بس سوریه اختصاص داد و از تلاش‌های ترکیه در این خصوص حمایت کرد. به همین منظور کاخ سفید روز سه‌‌شنبه بیانیه‌ای صادر و حمایت خود را از گفت‌وگوهای آستانه اعلام کرد.

این نخستین بار از زمان آغاز طرح آتش‌بس توافقی میان ترکیه و روسیه در مورد سوریه است که دولت آمریکا بیانیه‌ای رسمی در مورد استقبال رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده منتشر می‌کند. مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم پیش‌تر گفته بود: «اخبار آتش‌بس در جنگ داخلی سوریه تحولی مثبت است. هرگونه تلاشی برای متوقف کردن خشونت‌ها، نجات جان انسان‌ها و ایجاد شرایطی برای ازسرگیری مذاکرات سازنده سیاسی مورد استقبال قرار خواهد گرفت.»

پیش از گفته‌های مارک تونر، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در سخنانی تلویزیونی خبر داد که حکومت دمشق با شماری از مخالفان مسلح این کشور توافق‌نامه آتش‌بس امضا کرده و دو طرف «آماده آغاز مذاکرات صلح» هستند. این روند آتش‌بس اگر نقض نشود، شامل حال داعش و شاخه‌های القاعده نمی‌شود. این در حالی است که خبر می‌رسد به دلیل تهدید مخالفان مبنی بر عدم حضور در گفت‌وگوها، فعلا تکلیف مذاکرات مشخص نیست.

ارتش سوریه هم از دو هفته گذشته به این‌سو قصد دارد مناطقی را که تامین‌کننده آب شرب دمشق است اما در اختیار شورشی‌هاست، پاکسازی کند. این مناطق، مناطقی هستند که تامین‌کننده بخش عمده‌ای از آب دمشق و حواشی آن به شمار می‌رود و در کنترل شماری از شورشیان از جمله «فتح‌الشام»، شاخه القاعده، است. دولت سوریه می‌گوید که شورشیان آب دمشق را مسموم کرده‌اند.