دیکتاتوری دیجیتالی چین

دنیای اقتصاد- شادی آذری: هفته‌نامه اکونومیست در شماره این هفته خود دو سرمقاله منتشر کرده است. سرمقاله چاپ آسیا، به شکل جدید کنترل جامعه چین اختصاص یافته و در سرمقاله دیگر به بحران حلب پرداخته است.

اکونومیست در سرمقاله چاپ آسیای خود با تیتر «دیکتاتوری دیجیتالی چین» نوشت: وقتی اتحاد جماهیر شوروی ۲۵ سال پیش در چنین هفته‌ای دچار فروپاشی شد، برای بسیاری چنین به نظر می‌رسید که حزب کمونیست چین به‌طرز تغییر‌ناپذیری رو به افول است، گرچه پس از شورش سال ۱۹۸۹، تانک‌ها میدان تیانانمن را ترک کردند، اما تنها صحنه جنگ از انظار ناپدید شد. حتی رشد اقتصادی شدید چین که یک سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پا گرفت، چنین به نظر می‌رسید که حزب کمونیست این کشور را از پایه‌های ایدئولوژیک‌اش جدا می‌سازد. حالا اما در دوران شی‌چین‌پینگ، حزب کمونیست بیش از هر زمان دیگری از بیرون قدرتمند به نظر می‌رسد. از دوران انقلاب تیانانمن، افراطیون حزب کمونیست جای خود را به تکنوکرات‌های روشن‌فکر و حتی کارآفرینان دادند. شهروندان از آزادی‌هایی بهره‌مند شدند که یک نسل پیش غیرقابل تصور بود. آنها تجارت و مسافرت خارج را آزادانه تجربه کردند تا زندگی‌هایی شاد داشته باشند. حزب کمونیست چین با استفاده از تکنیک‌های غربی روابط‌عمومی، به مردم عادی چین یادآوری کردند که چگونه همه به مدد مصرف گرایی می‌توانند لحظات خوب و شادی را سپری کنند.

با وجود همه اینها اما این حزب هنوز احساس ناامنی می‌کند. طی چند سال اخیر این حزب احساس کرد که به سرکوب شدید مخالفان و وکلایشان نیاز دارد، بنابراین فعالانی را که اقتدارش را به چالش می‌کشیدند، در هنگ کنگ سرکوب کرد. اقلیت‌های ناراضی را ترور کرد. رشد اقتصادی سریع منجر به یک قشر متوسط عظیم در چین شد که مزه فرصت‌های ثروتمند شدن را می‌چشید، اما در عین حال نسبت به هر رویداد اطراف خود بدگمان بود. حالا حزب کمونیست هم بی‌اعتماد‌ی‌های خود را با روشی زننده چاره‌جویی می‌کند: «نظام اعتبارسنجی اجتماعی.» ایده نهفته در این نظام، این است که از اطلاعات ذخیره شده دیجیتالی درباره افراد استفاده شود تا آنها را به رفتار صادقانه‌تر ترغیب کند، خواه این اطلاعات درباره خروج یک شبه‌شرکت‌ها از کشور باشد خواه اطلاعات افرادی که به‌زعم حزب کمونیست از مالیات یا جریمه فرار می‌کنند. این ایده تا به اینجا منصفانه به‌نظر می‌رسد اما دولت همچنین از این نظام به‌عنوان ابزاری برای «مدیریت جامعه» یاد می‌کند، که معنای آن کنترل رفتار افراد است.

این رژیمی است که سعی می‌کند بر تعداد دفعات بازدید هر شخص از والدینش هم نظارت داشته باشد و اینکه هر فرد چقدر بیشتر می‌تواند به والدینش سر بزند. سپس رتبه شهروندان به شماره کارت هویتشان ارتباط داده می‌شود. شی‌جین پینگ همچنان ابزارهای دیجیتال و سیستم‌های کنترل افراد را گسترش می‌دهد و این موضوع منجر به ایجاد خشم و تنفر از دولت خواهد شد.