امواج شوکه‌کننده

دنیای اقتصاد، شادی آذری: رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا رویکرد تازه‌ای در قبال شرکت‌های آمریکایی دارد که البته همه آن هم خبرهای خوبی برای آنها نیست. هفته‌نامه اکونومیست در سرمقاله این هفته خود به این موضوع پرداخته است. اکونومیست با اشاره به اینکه هنوز ۶هفته به آغاز دوره ریاست جمهوری ترامپ باقی مانده، به این موضوع پرداخته است که دونالد ترامپ از هم‌اکنون امواج شوک‌آور را به سمت کسب‌وکارهای آمریکایی روانه کرده است. مدیران و سهامداران شرکت‌ها از وعده‌های ترامپ مبنی بر کاهش مقررات دست و پاگیر، کاهش مالیات‌ها و رونق‌دهی به اقتصاد از طریق هزینه بر زیرساخت‌ها گیج شده‌اند.

کارگران، به‌خاطر تمایل وی به اجبار شرکت‌ها در حفظ مشاغل، سرمستند. در چند هفته اخیر ترامپ شرکت اپل را به‌خاطر اینکه آی‌فون‌های بیشتری در آمریکا نفروخته است به شدت مورد سرزنش قرار داد، به شرکت فورد به‌خاطر تصمیمش مبنی بر جابه‌جایی مرکز تولید خودروهای اسپرت لینکلن پرخاش کرد و پس از آنکه رئیس بوئینگ به‌طور علنی درباره خطرات سیاست‌های تجاری حمایت‌گرایانه هشدار داد، جنگ لفظی با مقامات این شرکت را آغاز کرد. شدیدترین اقدامش هم در رابطه با بوئینگ این بود که از این شرکت خواست برنامه خود را تغییر دهد و ۸۰۰ شغل را در کشور حفظ کند به جای آنکه آنها را به مکزیک منتقل کند. یک نظرسنجی نشان داده که پس از این مواضع ترامپ در رابطه با بوئینگ، از هر ۱۰ نفر آمریکایی ۶ نفر با او موافق شده‌اند. به نظر می‌رسد این قدرت‌نمایی با اقبال عمومی مواجه شده است.

مواضعی که مقبول اما مشکل‌ساز است. گر چه مواضع نوظهور ترامپ در قبال کسب‌وکارها نشانه‌های امیدبخشی دارد، اما علائمی هم در دل خود جای داده که عمیقا نگران‌کننده است. این نگرانی‌ها در علاقه او به اصلاح نظام مالیات شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تا حدودی مقررات‌زدایی نهفته است. این خطرات در وهله نخست به مرکانتیلیسم مبهمی که در رفتارهای ترامپ در قبال کسب‌وکارها مشاهده می‌شود، نهفته است و در وهله دوم در تاکتیک او -تطمیع یا حمله به شرکت‌های خاص- که برای رسیدن ترامپ به اهدافش مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاپیتالیسم آمریکایی به مدد به‌کارگیری قابل‌پیش‌بینی قوانین و مقررات به شکوفایی رسید. اگر این نظام قانون محور با رویکردی که در آن فعالان اقتصادی باید طبق امیال پادشاه دونالد رفتار کنند، جایگزین شود، آسیب درازمدتی که بر اقتصاد آمریکا وارد می‌شود، عظیم خواهد بود. در درازمدت نیز این آسیب‌ها انباشته خواهند شد: سرمایه‌هایی که به درستی تخصیص نمی‌یابند، کاهش رقابت‌پذیری و افت اعتماد نسبت به نهادهای آمریکایی. افرادی که بیش از همه آسیب می‌بینند همان‌هایی هستند که ترامپ وعده داده به آنها کمک خواهد کرد. به همین دلیل است که اگر او به واقع می‌خواهد آمریکا را بار دیگر به قدرتی بزرگ تبدیل کند، باید حمایت‌گرایی را کنار بگذارد و همین حالا از قلدری‌ها دست بردارد.