آیا قدرت در واشنگتن به صورت مسالمت‌آمیز منتقل می‌شود؟
آمریکای پس از اوباما
عکس: AFP
دنیای اقتصاد: سرانجام «سه‌شنبه طلایی» فرا رسید. دونده‌های ماراتن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در حال نزدیک شدن به خط پایان هستند و به تبع آن، مردم نیز خسته از یک سال چالش انتخاباتی، رای خود را به صندوق ریختند تا چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا از دل صندوق‌های انتخاباتی بیرون آید. به گزارش رویترز، براساس آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته از سوی رویترز/ ایپسوس، هیلاری‌کلینتون از شانس ۹۰ درصدی برای شکست ترامپ برخوردار است. اگر هیلاری بتواند آرای سفیدپوست‌ها، سیاهان و لاتین تبارها را در ۶ یا ۷ ایالت مردد به دست آورد می‌تواند رقیب خود را پشت‌سر بگذارد. به لحاظ درصدی هم اگر حساب شود هیلاری ۳ تا ۴ درصد از ترامپ جلوتر است. رویترز می‌افزاید: کلینتون با رای ۴۵ درصدی جلوتر از ترامپ با آرای ۴۲ درصدی است. به نوشته رویترز، پیروزی هیلاری در فلوریدا، میشیگان و پنسیلوانیا به معنای راهیابی او به کاخ سفید است. در عین حال، ترامپ باید آریزونا را داشته باشد که پایگاه سنتی جمهوری‌خواهان است.
سایت «Realclear Politics» میانگینی از نظرسنجی‌های سراسری گرفته که نشان می‌دهد، کلینتون، نامزد دموکرات‌ها با اختلاف ۲/ ۳ درصدی از ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان پیشتاز بود آن هم در رقابتی که چهار نامزد دارد و دو نامزد دیگر یعنی گری جانسون از حزب «لیبرتارین» و جیل استین از حزب «سبزها» به حاشیه کشیده شده‌اند. براساس نظرسنجی پایگاه «You Gov» کلینتون با کسب ۴۵ درصد آراء در مقابل ترامپ با ۴۱ درصد آراء پیروز می‌شود. کلینتون دوشنبه شب بزرگ‌ترین کمپین انتخاباتی خود را در فیلادلفیا واقع در ایالت پنسیلوانیا برگزار کرد که جمعیتی حدود ۳۳هزار نفر در آن حضور داشتند. در این گردهمایی بیل کلینتون، رئیس‌جمهور سابق، باراک اوباما، رئیس‌جمهور کنونی و میشل اوباما، بانوی اول آمریکا به هیلاری کلینتون ملحق شدند.
کلینتون خطاب به حضار گفت: «در این انتخابات یک گزینه مشخص وجود دارد. گزینه‌ای میان تفرقه یا وحدت، اقتصادی که برای همه کارآمد است یا تنها به نفع افرادی خاص است. گزینه‌ای میان یک رهبری قوی و استوار یا یک رهبری ضعیف که می‌تواند همه چیز را به‌خطر اندازد.» ترامپ نیز از قافله عقب نماند و از فلوریدا به کارولینای شمالی، نیوهمپشایر، پنسیلوانیا و میشیگان سفر کرد. وی در کمپینی در نیوهمپشایر گفت:«آیا می‌خواهید آمریکا از سوی طبقه سیاسی فاسد اداره شود یا از سوی مردم؟ من توافقات تجارت آزاد را زیر پا می‌گذارم، مرزها را می‌بندم و آوارگان سوری را که از نظر من تروریست‌های بالقوه هستند از کشور بیرون می‌کنم.» خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش داد که حدود ۴۷ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی این خبرگزاری گفته‌اند به کلینتون رای می‌دهند و حدود ۴۳ درصد آنها گفته‌اند که به ترامپ رای می‌دهند. این گزارش می‌افزاید: نشانه‌هایی از حضور گسترده لاتین‌تبارها به چشم می‌خورد که احتمالا به نفع کلینتون تمام خواهد شد. براساس این گزارش، تقریبا ۵۰میلیون نفر از مردم آمریکا طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه آرای زودهنگام خود را به صندوق‌ها انداخته یا آنها را ایمیل کرده‌اند.
آغاز رسمی انتخابات
ساعت ۷ صبح سه‌شنبه به وقت آمریکا و ۱۵:۳۰ به وقت تهران، انتخابات آغاز شد. به گزارش آسوشیتدپرس و یو‌اس‌ای تودی، طبق سنت دیرینه آمریکا، نخستین رای‌دهندگان از روستای دیکسویل نوچ از ایالت نیوهمپشایر به پای صندوق‌های رای رفتند. این روستا جمعیتی حدود ۱۰۰ نفر دارد. این روستا به‌طور سنتی نخستین حوزه رای‌گیری در ایالات آمریکا است. براساس سنت تاریخی در این روستا از سال ۱۹۶۰ میلادی تاکنون، ساکنان دارای حق رای این روستا در نیمه شب روز انتخابات سراسری رای خود را به صندوق‌های رای می‌اندازند. کلینتون در دیکسویل نوچ، ترامپ را ۴ به ۲ شکست داد. به گزارش یو.اس.ای. تودی، براساس قانون نیوهمپشایر،در اجتماعات کمتر از ۱۰۰ رای‌دهنده مراکز رای‌گیری در نیمه‌های شب گشوده و به محض اتمام رای‌دهندگان تعطیل می‌شوند. «نیل تیلوتسون»، مالک سابق هتل تفریحی بالسامز گرانت که در سال ۲۰۱۱ تعطیل شد، در سال ۱۹۶۰ در نیمه‌های شب رای خود را به صندوق انداخت تا مردم را برای تفریح در این منطقه برانگیزد. تقریبا تمام رای‌دهندگان دیکسویل نوچ کارمندان این هتل بودند. با این حال، ممکن است امسال آخرین سالی باشد که دیکسویل نوچ نیمه‌های شب رای‌دهی را شروع کند. «لس اوتن»، تاجری از نیوانگلند، بالسامز را خرید و می‌خواهد آن را به یک تفریح‌گاه بزرگ برای اسکی بازها تبدیل کند. اگر چنین شود جمعیت این روستا به بیش از ۱۰۰ نفر خواهد رسید و دیگر سنت رای‌دهی در نیمه شب به پایان می‌رسد. نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به دنبال بسته شدن پایگاه‌های رای‌گیری در هر ایالت فورا اعلام خواهد شد. اولین حوزه‌های رای‌گیری در ساحل شرقی آمریکا ساعت دو و نیم بامداد چهارشنبه به وقت تهران بسته می‌شوند و نتایج آنها اعلام خواهد شد. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت نتایج نهایی انتخابات حداکثر تا ساعت هفت و نیم بامداد چهارشنبه به وقت تهران مشخص شود. نامزد پیروز باید بتواند بدون اما و اگر و به راحتی حداقل ۲۷۰ رای الکترال لازم را به دست آورد. اکنون تمام چشم‌ها به «ینگه دنیا» دوخته شده تا ببینند آیا اولین زن در تاریخ آمریکا به کاخ سفید راه خواهد یافت یا میلیاردری بی‌مایه که دهانش «چفت و بست» ندارد. برای بسیاری از آمریکایی‌ها هیلاری ادامه اوباماست. برخی با توجه به آرای انتخاباتی و مجموعه‌ای از عوامل دیگر پیش‌بینی می‌کنند که همان طور که اوباما به‌عنوان اولین سیاه‌پوست وارد کاخ سفید شد، هیلاری هم ممکن است به‌عنوان اولین زن وارد کاخ سفید شود. حدود ۲۰۰ میلیون آمریکایی واجد شرایط رای دادن هستند. تا دیروز سه‌شنبه حدود ۴۵ تا ۵۰ میلیون نفر پیش از موعد رای دادند. در این دوره از انتخابات در آمریکا مشارکتی بین ۵۰ تا ۶۰ درصد واجدان شرایط پیش‌بینی می‌شود؛ یعنی در مطلوب‌ترین حالت ۱۲۰ میلیون آمریکایی در این دوره از انتخابات آمریکا مشارکت خواهند کرد.
نشانه‌ها چه می‌گوید؟
رویترز می‌نویسد: کارولینای شمالی یکی از اولین ایالت‌هایی خواهد بود که نتایج را سه‌شنبه شب اعلام خواهد کرد. این نتیجه سرنخی به دست می‌دهد تا ببینیم چه کسی ساکن کاخ‌سفید خواهد بود. آمارها و نظرسنجی‌های ملی نشان می‌دهد در ایالت‌های کلیدی آرای هیلاری از ترامپ زیادتر است. رویترز به نقل از مراکز نظرسنجی سناریوی دومی را هم مطرح می‌کند: اینکه براساس سناریویی که احتمال آن اندک است هیچ‌یک از دو نامزد نتوانند ۲۷۰ رای الکترال را به دست آورند. در این صورت پرونده انتخابات در مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت جمهوری‌خواه بررسی خواهد شد. قانون‌گذاران سه گزینه خواهند داشت: آنها باید از میان ترامپ، کلینتون و مک مولین دست به انتخاب بزنند.
حواشی انتخابات
۱- انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا یکی از «خاص»ترین انتخابات در تاریخ این کشور بود. تاکنون در هیچ‌یک از دوران انتخاباتی آمریکا دیده و شنیده نشده بود که نامزدها این گونه با حالتی «خارج از عرف» سخن گویند و عنان سخن از دست بدهند. موضع‌گیری‌های ترامپ و کلینتون و سخنانی که آنها در ماه‌ها، هفته‌ها و روزهای منتهی به انتخابات بر زبان آوردند بسیاری را به این باور رسانده که آیا اخلاق انتخاباتی در کشوری که مدعی دموکراسی است با قهقرا مواجه شده است؟ از سوی دیگر، وقتی ترامپ سخن از تقلب در انتخابات به میان آورد و برخی حامیان او نیز در جنگل‌های این کشور اعلام کردند در صورت پیروزی هیلاری سلاح به‌دست خواهند گرفت این بحث مطرح شد که آیا انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در کاخ سفید به رئیس‌جمهور بعدی عملی خواهد شد یا خیر. گزارش رسانه‌های انگلیسی حاکی است که فضای ترس همراه با تردید بر فضای انتخاباتی حاکم است. اگرچه کاخ سفید اعلام کرد که باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا برنامه‌های از پیش تعیین شده برای روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه (دو روز پس از انتخابات) را لغو کرده و دو روز پس از انتخابات را در کاخ سفید خواهد بود تا با رئیس‌جمهور منتخب درباره مسائل مربوط به انتقال قدرت در کاخ سفید دیدار و گفت‌وگو کند، اما اکنون نزد برخی کارشناسان این علامت سوال مطرح شده که در صورت پیروزی هرکدام از نامزدها، آیا آمریکا شاهد بحرانی غیرمنتظره خواهد بود؟ هنوز کسی نمی‌تواند روزهای پس از انتخابات را ترسیم یا تحلیل کند.
۲- دیروز سه‌شنبه نیویورک به پادگانی نظامی تبدیل شده بود. به گزارش فاکس‌نیوز، بیل دی بلاسیو، شهردار نیویورک در کنفرانس خبری خود گفت: «...اجازه نمی‌دهیم که هیچ‌گونه تهدید امنیتی در روز انتخابات ما را بترساند یا اینکه بخواهد روند انتخابات ما را مختل کند.» کارلوس گومز، رئیس پلیس نیویورک نیز اعلام کرد که بزرگ‌ترین استقرار نیروهای امنیتی در این شهر با استقرار بیش از ۵۰۰۰ افسر پلیس در داخل و اطراف شهر انجام شده است. جیمز اونیل، کمیسیونر پلیس هم گفت که مردم شاهد حضور گسترده نیروهای پلیس بودند به‌گونه‌ای که پیشتر هرگز چنین سابقه‌ای وجود نداشت. این تدابیر امنیتی در حالی است که پایگاه خبری اکسپرس اعلام کرد که گروه تروریستی داعش در بیانیه‌ای از پیروان خود خواست به رای‌دهندگان آمریکایی که روز سه‌شنبه پای صندوق‌های رای می‌روند، حمله کنند و از مسلمانان خواست از شرکت در این انتخابات اجتناب کرده وتسلیم «قوانین ساخته بشر» نشوند. تهدید تروریستی جدید داعش در مقاله منتشر شده از سوی گروه رسانه‌ای آنها موسوم به «الحیاه» مطرح شده است. این تهدید هولناک به دنبال تحقیقات گزارش شده اف‌بی‌‌ای درخصوص احتمال حمله تروریستی گسترده در تعدادی از ایالت‌های سراسر آمریکا مطرح شد. در این مقاله هفت صفحه‌ای ادعا شده است: «خداوند انتخابات ریاست جمهوری امسال آمریکا را به «فاجعه وحشتناک بی‌همتایی» تبدیل خواهد کرد که شبیه هیچ‌یک از فجایع قبلی آمریکا در تاریخ رقت‌انگیزش نیست.» یکی از سخنگویان اف‌بی‌آی گفت: «بخش‌های مقابله با تروریسم و امنیت داخلی برای دفاع در برابر هرگونه حمله در آمریکا به شدت آماده و گوش به زنگ هستند.» این تهدید درست یک روز پس از آن مطرح شد که آژانس اطلاعات آمریکا هشدار داد، القاعده قصد دارد به مکان‌هایی در نیویورک، تگزاس و ویرجینیا حمله کند. شهردار نیویورک بر این نکته تاکید کرد که کل جهان انتخابات آمریکا را از نزدیک دنبال می‌کند و اداره پلیس نیویورک به‌صورت چشمگیری تلاش‌های ضد ترویستی خود را افزایش داده است. او خصوصا به استقرار ۵۰۰ افسر نیروی ضربت اشاره کرد که قرار است نقش مهمی در روز انتخابات برای تامین امنیت رای‌دهندگان، شهروندان و نامزدهای انتخاباتی ایفا کنند.
۳- نتایج نظرسنجی موسسه پیو نشان داد که شبکه‌های اجتماعی نقشی بسیار مهم در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ایفا می‌کنند. براساس نتایج این نظرسنجی، ۱۷ درصد از شرکت‌کنندگان گفته‌اند، مطالبی که در شبکه‌های اجتماعی ملاحظه کرده‌اند، باعث شده که گزینه مورد نظر خود را برای دادن رای در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو تغییر دهند. براساس نتایج نظرسنجی مرکز پژوهشی پیو، همچنین ۲۰ درصد از کاربران شبکه‌های اجتماعی گفته‌اند که نظر خود را درباره پدیده‌های سیاسی و اجتماعی در پی مشاهده مطالب مرتبط در شبکه‌های اجتماعی تغییر داده‌اند.
۴- این انتخابات البته با عجایبی نیز همراه بوده است. شاید کمترین انتخاباتی در دنیا مانند انتخابات آمریکا این‌قدر عجیب و غریب باشد. از جمله این عجایب به روایت بی‌بی‌سی این است:
* دیروز سه‌شنبه علاوه بر تعیین رئیس‌جمهوری آتی، هر ۴۳۵ عضو مجلس نمایندگان نیز مشخص می‌شوند.
* در همین انتخابات، تکلیف فرمانداران ۱۲ ایالت، ۳۴ کرسی از ۱۰۰ کرسی سنا، ۱۷ شهردار شهرهای بزرگ این کشور مشخص می‌شود و ساکنان ۴۳ ایالت آمریکا نمایندگان و سناتورهای مجالس ایالتی را نیز انتخاب خواهند کرد.
* همزمان در ۹ ایالت آمریکا همه‌پرسی برای قانونی شدن استفاده تفریحی و دارویی از ماری‌جوانا برگزار می‌شود.
* کسی درست نمی‌داند برچسب (پیکسل) «رای دادم» چه زمان در آمریکا رایج شد، اما این روزها بسیاری از کسانی که از حوزه رای‌گیری بیرون می‌آیند یکی از این برچسب‌ها بر سینه دارند. بعضی ایالت‌های آمریکا برچسب مخصوص همان ایالت را تولید می‌کنند. مثلا در ایالت جورجیا برچسبی که به رای‌دهنده‌ها می‌دهند به شکل هلو است، که میوه رسمی این ایالت است. البته شهرهایی مثل شیکاگو هم هستند که برچسب را با توجیه اقتصادی کلا جمع کرده‌اند.
* ایالات‌متحده آمریکا قائل به جدایی دین و دولت است، اما بعضی ایالت‌ها قانون را دور می‌زنند و می‌گویند کسی که می‌خواهد کاندیدای انتخابات شود باید دست‌کم به خدا اعتقاد داشته باشد. مثلا در ماده یک قانون اساسی ایالت تگزاس آمده: نمی‌شود از کسی که می‌خواهد برای یک سمت انتخابی کاندیدا شود امتحان مذهبی گرفت، اما آن شخص باید «وجود موجودی برتر را قبول داشته باشد.»
* رای‌دهنده‌ها در ایالت ایندیانا حداکثر دو یا سه دقیقه می‌توانند در اتاقک رای بمانند: برای انتخابات مقدماتی سه دقیقه، انتخابات ریاست‌جمهوری دو دقیقه. هرچند که این قانون در عمل اجرا نمی‌شود. یعنی اگر کسی بیشتر بماند، مسوولان حوزه او را به زور بیرون نمی‌آورند. در ایالت آلاباما، حداکثر زمان رای دادن چهار دقیقه است. بعد از آن یک مسوول از رای‌دهنده می‌پرسد کمک می‌خواهد یا نه. اگر کمک بخواهد می‌تواند حداکثر پنج دقیقه دیگر در اتاقک رای بماند وگرنه حداکثر یک دقیقه وقت اضافی به او می‌دهند. البته همه اینها در صورتی است که صف باشد. اگر کسی پشت سر شخصی که دارد رای می‌دهد نباشد، رای‌دهنده محدودیت زمانی نخواهد داشت.
* دست‌کم در هفت ایالت آمریکا، رای‌دهنده‌هایی که پیش از روز انتخابات رای داده‌اند می‌توانند رای‌شان را عوض کنند. گفته می‌شود امسال حدود ۴۰ درصد واجدان شرایط رای‌شان را پیش از روز ۸ نوامبر داده‌اند. به همین دلیل است که دونالد ترامپ در کمپین تبلیغاتی‌اش در ایالت ویسکانسین به مردم گفت اگر به هیلاری کلینتون رای داده‌اند و پشیمانند، رای‌شان را عوض کنند.
* سال ۱۹۹۷ بود که جورج دبلیو بوش که آن دوران فرماندار ایالت تگزاس بود، مصوبه قانون‌گذاران ایالتی را امضا کرد و راه را برای رای دادن فضانوردان از فضا باز کرد. آن‌طور که از توضیح ناسا برمی‌آید، فضانورد ایمیلی مخصوص دریافت می‌کند و رایش را در پاسخ به همان ایمیل به مسوولان انتخابات برمی‌گرداند. کیت رابینز، فضانورد آمریکایی که ۳۰ اکتبر به زمین برگشت، پیش از بازگشت در ایستگاه فضایی بین‌المللی رای داده بود. شین کیمبرو هم روز انتخابات از همان ایستگاه رای می‌دهد.
ارسال نظر