دنیای اقتصاد: در این دو سال پر چالشی که عبدالفتاح السیسی زمام سرزمین فراعنه را در دست گرفته اوضاع اقتصادی این کشور چنان رو به وخامت رفته که در هیچ دوره‌ای از تاریخ مصر شاید نتوان مشابه آن را یافت. در این مدت، تنها یکی از متحدان مصر مانع ورشکستگی اقتصادی این کشور شده است: عربستان. آل‌سعود تاکنون ۲۵ میلیارد دلار به اقتصاد مصر تزریق کرده و این میزان حمایت‌های آمریکا از مصر را کوچک جلوه می‌دهد. شاید سعودی‌ها فکر می‌کردند که با این کار وفاداری مصری‌ها را می‌خرند. اما رای ماه گذشته مصر به قطعنامه روسیه در شورای امنیت درخصوص تحولات سوریه روابط این دو متحد عرب را با علامت سوال بزرگی مواجه کرده است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، اندکی بعد، سفیر عربستان، قاهره را به سمت ریاض برای برخی مشورت‌ها به مدت ۳ روز ترک کرد. شرکت نفتی دولتی عربستان- آرامکو- تحویل ۷۰۰ هزار تن نفت تخفیف خورده به قاهره را در ماه اکتبر به حال تعلیق درآورد و سخنگوی وزارت نفت مصر اعلام کرد که سرنوشت این محموله هنوز تیره و تار است. با این حال، هفته گذشته رئیس سازمان همکاری اسلامی - ایاد مدنی- استعفا داد اما پیش از استعفا سخنانی طعنه‌آمیز علیه رئیس‌جمهوری مصر بر زبان آورد که باعث شد روابط طرفین تیره‌تر شود. احمد موسی، یکی از مجریان معروف مصری و حامی السیسی، یکی از اولین مفسرهایی بود که واکنشی خشمگینانه نسبت به ایاد مدنی نشان داد. موسی خطاب به سعودی‌ها گفت: «آنها می‌خواهند مصر را به زانو درآورند. فکر نکنید که می‌توانید با اعمال فشار مصر را به عقب بازگردانید. تصمیمات ما مستقل است و به کسی بدهکار نیستیم. این ما هستیم که دیگران به ما بدهکارند.»

دور شدن این دو متحد مهم در جهان عرب در شرایطی است که منطقه در آتش ستیزهای فرقه‌گرایانه می‌سوزد. نیویورک‌تایمز معتقد است از دست دادن حمایت سعودی در این شرایط حساس ضربه‌ای دیگر به اقتصاد مصر است و می‌تواند اقتصاد این کشور را با کاهش ارزش پول، کاهش واردات و خشکسالی در صنعت توریسم به ورشکستگی مطلق بکشاند. تورم در مصر اکنون ۶/ ۱۴ درصد است و این دو برابر سال گذشته است. اکنون دولت مصر در انتطار دریافت وام ۱۲ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول است. این صندوق هم شرایطی برای مصر وضع کرده مانند برداشتن یارانه انرژی که می‌تواند باعث بی‌ثباتی سیاسی شود. این در حالی است که عربستان هم به دلیل کاهش جهانی قیمت نفت دچار کسری بودجه شده و بسیاری از اقدامات سیاسی این کشور از سوی محمد بن‌سلمان به حال تعلیق در آمده است. این سخن به این معنا است که بن‌سلمان بلندپروازی‌های خود را به دلیل کسری بودجه اولویت‌بندی کرده یا برخی را کنار گذاشته است تا بتواند این خشکسالی مالی را پشت‌سر بگذارد.

در دوران محمد بن‌سلمان گویی عربستان وارد دوران پوست‌اندازی شده است. او با دامن زدن به ملی‌گرایی تلاش دارد وزن کشورش را به‌عنوان یک «قدرت سُنی» در منطقه بالا ببرد تا بتواند نفوذ رقیب شیعی خود را خنثی کند. این باعث شده غرور مصری‌ها جریحه‌دار شود زیرا آنها دهه‌ها خود را رهبر جهان عرب تصور می‌کردند. مصری‌ها اکنون از اتکای کشورشان به منابع مالی عربستان ناراحت هستند و گاهی سعودی‌ها را به‌عنوان «ستاره ثروتمند نفتی» نفی می‌کنند. این وابستگی بسیار چشمگیر است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: فقط یک مقایسه سرانگشتی کنید آن وقت خواهید دید مصر چگونه به عربستان وابسته است. آل‌سعود ظرف ۲ سال ۲۵ میلیارد دلار به اقتصاد مصر تزریق کرده است. این در حالی است که واشنگتن سالانه ۳/ ۱ میلیارد دلار کمک نظامی به مصر ارائه می‌دهد و این کمک هم از سال ۱۹۷۹ ارائه می‌شود یعنی زمانی که مصر قرارداد صلح با اسرائیل را امضا کرد.

بیشتر این خصومت‌ها و جبهه‌بندی‌ها بر سر سوریه است. عربستان همواره مدافع حذف اسد بوده اما السیسی به‌طور غیرمستقیم مدافع حضور اسد در قدرت بوده است. قطعنامه‌های روسیه و فرانسه متضمن فرمول‌هایی با هدف متوقف ساختن درگیری‌ها در سوریه بوده اما هیچ‌یک نتوانستند آرای مورد نیاز در شورای امنیت را به‌دست آورند. حمایت مصر از قطعنامه روسیه با واکنش منفی عربستان مواجه شد. از سوی دیگر، سخنان ایاد امین مدنی نشان داد که عربستان تا چه میزان از قاهره خشمگین است. او روز دوشنبه ۱۰ آبان ماه استعفا داد. ایاد مدنی پنج‌شنبه گذشته در افتتاحیه فعالیت‌های کنفرانس آیسسکو در تونس و در حضور الباجی قائد السبسی، رئیس‌جمهور این کشور گفته بود: «جناب رئیس‌جمهور القائد باجی السبسی، رئیس‌جمهور تونس... السبسی معذرت می‌خواهم (با خنده). اشتباه فاحشی بود. من مطمئنم که در یخچال شما چیزی بیشتر از آب وجود دارد جناب رئیس‌جمهور (با خنده).»

موضوع «یخچال و آب» به عبارتی برمی‌گردد که عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در جریان دیدارش با جمعی از جوانان مصری در شرم‌الشیخ آن را به کار برده بود. وی در آن زمان گفت: «من هم مثل شما هستم. به خدای بزرگ سوگند که طی ۱۰ سال در یخچال منزل من تنها آب بود و هیچ‌کس صدایم را نشنید. منظور سیسی این است که هیچ شکایتی از وضعیت معیشتی‌اش نداشته است.» این سخنان باعث شد تا رسانه‌های اجتماعی مصری به صدا در آیند. نوک پیکان مصری‌ها هم ایاد مدنی را هدف گرفته بود و هم سخنان السیسی را، زیرا السیسی که سال‌ها در کسوت نظامی مشغول کار بود از حقوق کافی برای گذران زندگی برخوردار بود. در واقع، طبقه نظامی در مصر دارای امتیازاتی است و حقوق‌شان سخاوتمندانه پرداخت می‌شود. السیسی که یک ژنرال معمولی بود ابتدا رئیس سازمان اطلاعات مصر و در نهایت رئیس کل مصر شد.

مصطفی کامل السید، استاد علوم سیاسی در دانشگاه قاهره، می‌گوید بعید است این تنش‌ها به نتایج جدی ختم شود. او می‌گوید پس از تعلیق کشتی نفتی از سوی عربستان، سعودی‌ها چند روز بعد ۲ میلیارد دلار به بانک مرکزی قاهره کمک کردند. السید می‌گوید این دو کشور چاره‌ای جز همکاری ندارند.