حمیدرضا بهداد

یکی از عواملی که از آن به عنوان عامل ناکامی نسبی در تولید و عرضه خودروی تندر-۹۰ در کشور یاد می‌شود، عدم آشنایی شرکت رنو با فرهنگ خودروساز و خودروسازی ایران است. این شرکت فرانسوی در گذشته نیز به واسطه محصولاتی چون P.K و رنو ۲۱ با خودروسازان ایرانی همکاری داشته و از طرفی تجربه چندین ساله شرکت هموطن یعنی پژو را نیز در کنار خود داشته است.

هر چند که سطح همکاری فعلی رنو با صنعت خودروی کشور که در قالب پلت‌فرم مشترک به منصه ظهور رسید، قابل مقایسه با آنچه در گذشته انجام شده، نیست و سرمایه‌گذاری و انتظارات مالی این خودروساز اروپایی، در سطح بسیار وسیع‌تری نسبت به قبل قرار دارد. شاید همین موضوع و نگرانی‌های رنو از عدم پیشرفت و پیشبرد مفاد قرارداد پروژه پلت‌فرم X۹۰، سبب شده است این شرکت رفتار صنعتی و نوع برخورد اجرایی خود را با خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی تغییر داده و به اصطلاح با فرهنگ آنها کنار آید! محمدحسین فقیه، معاون مدیرعامل ایران‌خودرو در تولیدتندر-۹۰ با بیان اینکه رنو به تازگی درک کرده که باید برای پیشبرد اهداف مشترک خود در ایران اندکی سیاست کاری خود را تغییر دهد، به خبرنگار ما می‌گوید: این خودروساز معتبر اروپایی به لحاظ اعتبار صنعتی که در بازارهای دنیا دارد در ابتدای امر بسیار سختگیرانه با قطعه‌سازان و خودروسازان ایرانی رفتار می‌کرد، ولی با گذشت زمان فرهنگ ما را بیش از پیش درک کرده و کوتاه آمد. وی‌ می‌افزاید: دو سه ماه پیش، رنو حتی در روابط قطعه‌سازان و خودروسازان دست‌اندرکار تولید تندر- ۹۰ نیز سختگیری و به نوعی دخالت کرده و توقع داشت هر نوع رد و بدل شدن قطعه و منابع مالی بین آنها با نظارت مستقیم این شرکت انجام شود. فقیه در ادامه تصریح می‌کند: این خودروساز اروپایی گاهی مواقع ما را تهدید می‌کرد که اگر قطعه‌ای بدون حضور نماینده آن رد و بدل شود، پول آن را پرداخت نخواهند کرد. این در حالی است که هم‌اکنون اندکی از این مواضع نسبتا مداخله‌جویانه خود عقب نشسته است!

اظهارات معاون تولید تندر-۹۰ ایران‌‌خودرو در شرایطی است که خودروسازان و همچنین قطعه‌سازان داخلی طی حدودا یک سالی که از شروع پروژه مذکور می‌گذرد کماکان بر فواید و شاخصه‌های فنی و کیفی رنو تاکید داشته و این شرکت فرانسوی را «همای خوشبختی» در صنعت داخل عنوان کرده‌‌اند. آنها معتقدند به‌واسطه حضور رنو در کشور و بالا بردن سطح همکاری‌شان با این خودروساز اروپایی در قالب طرح پلت فرم مشترک، دانش طراحی و تولید را در داخل افزایش داده و تا حدی به بلوغ صنعتی رسیده‌اند. هر چند که این به اصطلاح بلوغ صنعتی‌ که خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی از آن سخن می‌گویند در زمینه تولید و عرضه به موقع تندر-۹۰های ثبت‌نامی، کمکی نکرد و شاید چندان برای متقاضیان سرگردان این خودرو، نقطه عطف صنعتی به حساب نیاید. در واقع آنچه که هم‌اکنون افزایش دانش طراحی، فنی و بلوغ صنعتی نامیده می‌شود و خودروسازان و قطعه‌سازان در لوای آن احساس افتخار می‌کنند، به قیمت عمل نکردن به تعهدات آنها و خالی ماندن دست مشتریان تندر-۹۰ تمام شده است. شاید اگر برنامه‌ریزی بهتری صورت می‌گرفت و اختلافات فرهنگی رنو و خودروسازان داخلی از همان ابتدای قرارداد حل می‌شد، نیازی به بازماندن رنو در بین راه نبود. نکته دیگر اینکه، خودروسازان داخلی که صعود دانش فنی خود را، نقطه قوت پروژه X۹۰ می‌دانند، حال که نتوانسته‌اند به تعهدات خود در تولید و عرضه تندر-۹۰های ثبت‌نامی عمل کنند، سخت‌گیری‌های رنو یا همان روال این شرکت را که منجر به بلوغ صنعتی، صنعت خودروی داخل (به ادعای خود خودروسازان و قطعه‌سازان) شده است، نقطه ضعف و عامل ناکامی در این زمینه عنوان می‌کنند. حال این سوال باقی است که دست آخر سخت‌گیری‌های رنو به صلاح بود یا خیر؟! فقیه در این زمینه با اشاره به اینکه فرهنگ خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی با کمک رنو، بسیار بالا رفته و در قالب پیشرفت‌های فنی و کیفی نمود پیدا کرده است، تصریح می‌کند: ما اعتقاد نداریم رنو باید از حدود کمی و کیفی خود به خاطر اجرایی شدن تعهدات، عدول کند ولی احساس می‌کنیم اندکی بازنگری در نحوه تعامل این شرکت با خودروساز و قطعه‌ساز داخلی لازم بوده و به عبارت دیگر بهتر است رنو، نظارت خود را در روابط بین شرکت‌های داخلی، کمتر کرده و بیشتر مدیریت کند تا دخالت!

وی می‌گوید: البته این خودروساز فرانسوی به تازگی با تغییراتی که در سطح مدیران اجرایی و مرتبط خود با تولید تندر-۹۰ در ایران داده، قصد دارد اندکی با ما و فرهنگمان کنار آید.

مشکل مالی...

اما چندی پیش شرکت رنو پارس اعلام کرد: مشکلات مالی خودروسازان ایرانی و عدم پرداخت دستمزد قطعه‌سازان از جانب آنها، موجب تاخیرات موجود در تولید و عرضه تندر-۹۰ است.

این در حالی است که فقیه تاکید می‌کند: این درست است که برخی مواقع پرداخت‌های ما تاخیر دارد، ولی بعضی اوقات نیز، پول قطعه‌سازان را تمام و کمال داده‌ایم و قطعه‌ای به دست ما نرسیده است. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که تمامی مشکلات و تاخیرهای به وجود آمده از جانب ایران‌خودرو و سایپا بوده و سایر شرکت‌های مرتبط با پروژه تقصیر ندارند. وی در پایان تصریح می‌کند: ایران‌خودرو مشکل مالی حادی ندارد و شخص مدیرعامل این شرکت به شدت پیگیر حل و فصل مسائل مالی احتمالی تولید تندر-۹۰ است.