قسمت اولمدیر کیفی شرکت سایپا در گفتوگو با دنیای اقتصاد عنوان کرد
نقد کیفیت باید از زبان مردم شنیده شود - ۴ اسفند ۸۶
عکس:حمید جانی‌پور
طی سال‌های گذشته تولید‌کنندگان محصولات صنعتی کشورمان برای رسیدن به استانداردهای جهانی، بهبود کیفیت محصولات خود را در برنامه کاری قرار دادند.
عکس:حمید جانی‌پور
طی سال‌های گذشته تولید‌کنندگان محصولات صنعتی کشورمان برای رسیدن به استانداردهای جهانی، بهبود کیفیت محصولات خود را در برنامه کاری قرار دادند. این در حالی است که شرکتهای خودروسازی در این میان از سایر تولید‌کنندگان پیشی گرفته‌اند.
به گفته معاون کیفیت شرکت سایپا طی سال‌های گذشته صنعت خودروسازی، بیش از سایر صنایع توانسته با وجود مشکلات و موانع به استانداردهای جهانی نزدیک شده و به رشد چشمگیری دست یابد. وی در حالی به این نکته اشاره می‌کند که در حال حاضر خودروهای تولیدی کشور همچنان از لحاظ کیفی دارای مشکلاتی هستند و به نوعی می‌توان گفت خودروسازان نتوانسته اند کیفیت محصولات خود را با رشد انتظارات مردم هماهنگ کنند و متقاضیان همچنان از کیفیت برخی خودروهای تولید شده در داخل کشور رضایت ندارند.
به طور مثال خودروی پراید که در حال حاضر پرتیراژترین خودروی تولیدی کشور است از لحاظ کیفی هنوز نتوانسته به سطح مطلوب برسد و بر اساس آمار کیفی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که به صورت ماهانه منتشر می‌شود، این خودرو در رده‌های پایین کیفی در بین خودروهای ساخت داخل قرار دارد، اگرچه ماکسیما، زانتیا و ریو سه خودرو دیگر تولیدی گروه سایپا دارای بالاترین رتبه‌های کیفی هستند. معضلات کیفی خودروهای تولیدی داخل کشور که همیشه مورد مناقشه مصرف‌کنندگان و خودروسازها است، بهانه‌ای شد برای یک‌گفت‌و‌گوی اختصاصی با مرتضی شفیعی، معاون مدیرعامل گروه سایپا در امور کیفیت، تا به این وسیله بتوانیم درخصوص سطح کیفی خودروهای تولیدی این شرکت به گفتوگو بنشینیم. شفیعی در بخشی از این گفتوگو به مشکلات مطرح شده درخصوص کیفیت پراید و چگونگی تست خودرو توسط بازرسان سازمان کیفیت پرداخته که در ذیل می‌آید:
مژگان میرزایی
به عنوان معاون مدیرعامل سایپا در امور کیفیت، چه تعریفی از «کیفیت» ارائه می‌دهید؟
کیفیت آنقدر عمیق است که می‌توان آن را ثم ره توسعه یافتگی خواند و آنقدر وسیع است که می‌توان نقد آن را از زبان عموم مردم شنید. شاید به همین علت است که دستیابی به محصول باکیفیت نیازمند بسیاری از تخصص‌ها است در حالی که اظهارنظر در مورد کیفیت محصول، فارغ از تخصص است. شاید بهترین تعریفی که بتوان برای کیفیت ارائه کرد، این باشد که میزان تطابق محصولات با نیازهای مشتریان اعم از نیازهای آشکار و پنهان . کیفیت تابعی است از نیاز مشتریان و قیمت محصول، زمانی که نرخ بهبود کیفیت از نرخ رشد انتظارات مردم کمتر باشد، رضایت مشتری حاصل نمی‌شود و هر وقت این نرخ بیشتر باشد، رضایت مشتری حاصل می‌شود و اگر مساوی باشد، رضایت مشتری ثابت می‌ماند. از طرفی مشتری بابت پولی که پرداخت می‌کند، انتظاراتی دارد. لذا کیفیت یک کالای ارزان قیمت و گران قیمت را نباید با هم مقایسه کرد.
با توجه به تعریفی که از کیفیت ارائه دادید، کیفیت محصولات تولیدی در کشورمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر اگرچه کیفیت برخی از محصولات تولیدی به حد مطلوب ازنظر مشتریان نرسیده است؛ ولی محصولات تولیدی در کشور از رشد کیفی مناسبی برخوردارند؛ اما گاهی اوقات رشد انتظارات مردم سریع‌تر از رشد کیفی محصولات حرکت می‌کند که این امر موجب می‌شود که شرکت‌ها برای جلب رضایت مردم نتوانند خود را با این سرعت هماهنگ کنند.
همان‌طور که گفتید سطح انتظارات مردم، به سطح انتظارات جهانی نزدیک شده و رشد سریعی را تجربه می‌کند، این در حالی است که خودروی پراید تولیدی شرکت متبوع شما، انتظارات مردم را برآورده نکرده در ابتدا بفرمایید این محصول متعلق به چه سالی است؟
طراحی و تکنولوژی جدید خودروی پراید مربوط به بیش از 15سال گذشته است و این خودرو حدود 12 سال است که در ایران تولید می‌شود.
طراحی و تولید این خودرو در ابتدا توسط شرکت فورد صورت پذیرفت و پس از آن به شرکت مزدا و کیا واگذار شد. و این شرکت در نهایت تولید این خودرو را به شرکت سایپا واگذار کرد. البته چون از طول عمر این محصول مدت زمان بسیاری می‌گذرد، شرکت سایپا توانست تغییراتی در راستای بهبود این خودرو ایجاد کند و به این وسیله مدل‌های مختلفی از این خودرو تاکنون طراحی و تولید شده است. پراید صندوق‌دار،هاچ بک، استیشن، ۱۴۱ و ۱۳۲ از جمله تغییرات ظاهری این خودرو است و در مورد قوای محرکه نیز مدل‌های مختلف انژکتوری و CNG بهبود قابل توجهی را در عملکرد آن ایجاد کرده است.
براساس آمار کیفی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حال حاضر این خودرو در رده خودروهای بی‌کیفیت داخلی قرار دارد؛ چرا شرکت سایپا با توجه به افزایش سطح توقعات مشتریان اقدامی برای افزایش کیفیت این خودرو صورت نمی‌دهد؟
روش آدیت (یک نوع روش ارزیابی محصول) در تمام دنیا تنها روش برای سنجش کیفی نیست؛ بلکه یکی از روش‌ها است و این روش بیشتر در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بیشتر کشورها روش سنجش کیفی از سوی شرکتهای خودروساز تعیین می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما در کشور ما به خاطر ساختار نیمه دولتی که وجود دارد، سازمان‌ها و واحدهای کنترل‌کننده بسیاری وجود دارد که این سازمان‌ها طبیعتا به دلیل عدم تخصص کافی و پراکندگی نمی‌توانند تمام جوانب کیفی را در نظر بگیرند. به همین دلیل براساس معیارهای خاصی به خودرو نمره منفی می‌دهند و همان نمره ملاک کیفیت یک خودرو در نظر گرفته می‌شود، فارغ از ملاحظات قیمتی و استانداردهای طراحی آن خودرو. اما درخصوص نمره منفی پراید حتی اگر بخواهیم روش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران را ملاک قرار دهیم، این خودرو در ابتدا دارای نمره منفی ۷۵۰ بود؛ اما در حال حاضر نمره منفی آن به ۳۰۹ کاهش یافته است که این موضوع نشان از دو برابر افزایش کیفیت این خودرو است. از سوی دیگر بیشتر نمرات منفی این خودرو به قسمت‌هایی تعلق گرفته که از نظر مشتری اهمیتی ندارد و بی کیفیتی محسوب نمی‌شود. شاید کمتر از ۱۰درصد
این نمره منفی موجب نارضایتی مشتریان شود.
شما گفتید که در دنیا از روش ارزیابی کیفی (آدیت) برای سنجش کیفیت محصول استفاده نمی‌شود در حال حاضر چه روشی در دنیا برای تعیین میزان کیفیت محصول متداول است؟
نه خیر، منظور اینجانب این بود این روش یکی از روش‌های سنجش کیفیت خودرو است و یک روش داخلی خودروسازان نیز محسوب می‌شود که در خودروسازان مختلف استاندارد متفاوتی دارد و صرفا برخی از مشخصات کیفی خودرو را ارزیابی می‌کند و کفایت ندارد. این روش نمی‌تواند جهت قضاوت عموم مردم در مورد کیفیت خودروها منتشر شود و باعث گمراهی مشتریان می‌شود. برای اطلاع مردم از کیفیت محصولات یک معیار در تمام دنیا وجود دارد و آن هم معیار رضایت‌سنجی مشتریان است. در این روش یک شرکت ثالث و بی‌طرف، میزان رضایت مشتریان را از محصول مورد ارزیابی قرار داده و پس از آن اعلام می‌کنند که یک محصول در چه درجه‌ای قرار دارد. در این روش تنها کیفیت محصولات مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد؛ بلکه تمام مشخصات طراحی، قیمت و خدمات بعداز فروش خودرو ارزیابی می‌شود.
شرکت بازرسی کیفیت ارزیابی کیفیت محصولات داخلی را براساس چه معیارهایی مورد سنجش قرار می‌دهند؟
در این روش خودرو عمدتا از لحاظ ظاهری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و از لحاظ عملکردی و دوام قطعات خودرو این روش نمی‌تواند قضاوت دقیقی داشته باشد.
تست خودروها در چه فاصله زمانی انجام می‌شود؟
بازرسان شرکت بازرسی به صورت مداوم در شرکت حضور دارند و هر روز تعدادی خودرو را از خط خارج کرده و مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
داشتن چه میزان نمره منفی موجب توقف خط تولید یک خودرو می‌شود؟
از نظر ما، یعنی واحد کیفیت خودروساز، به خاطر برخی ایرادهای که حتی نمره منفی آن خیلی کم است نیز تولید باید متوقف شود. مثل بد بسته شدن در خودرو، سوختن لامپ، صدای غیرعادی موتور و ... حتی اگر ۵ تا ۱۵ نمره منفی به آن تعلق بگیرد؛ ولی از نظر شرکت بازرسی فقط برای ایرادهای ایمنی یا اشکالات صد امتیازی باید کلیه خودروهای تولید شده مورد بازرسی مجدد قرار گیرند. منظورم از این توضیحات این بود که سخت گیری واحد کیفیت سایپا بسیار بیشتر از شرکت بازرسی است و باید هم همینطور باشد. ما روزانه از ده‌ها مشکل بالفعل یا بالقوه پیشگیری می‌کنیم تا به دست مشتریان نرسد.
*شرکتهای خودروساز به چه روشی محصولات خود را تست می‌کنند؟
شاخص‌ها، تجهیزات و استانداردهایی وجود دارد که تمام خودروسازان برای تست محصولات خود از آن استفاده می‌کنند و خودروسازان داخلی نیز از این روش‌ها استفاده می‌کنند. مثلا در خط تولید در قسمت رول تست، ترمز خودروها به صورت صد درصد تست می‌شود و در همان نقطه افرادی هستند که صد در صد اتصالات ایمنی را چک می‌کنند، در مرحله بعدی عملکرد آلایندگی و نیز مصرف سوخت به صورت تقریبی چک می‌شود و پس از آن خودرو تست نفوذ آب شده و درزهای بین قطعات بدنه تست می‌شود، صدها آیتم در خطوط تولید و انتهای خط توسط تجهیزات یا بازرسان کنترل می‌شود و ده‌ها شاخص دائما اندازه‌گیری و پایش می‌شوند؛ اما با وجود تمام این‌ها ممکن است پس از خروج خودرو از کارخانه ایرادی مشاهده شود که این موضوع غیرطبیعی نیست.
*برگردیم به مشکلات مطرح‌شده درخصوص خودروی پراید. بسیاری از دارندگان این خودرو لرزش فرمان این خودرو به هنگام رسیدن به سرعت بالای صد کیلومتر را از جمله مشکلات این خودرو مطرح می‌کنند. دلیل این امر چیست؟
لرزش فرمان خودرو دلایل مختلفی دارد که یکی از دلایل اصلی آن به Unbalance بودن لاستیک‌های مورد استفاده در کشور باز می‌گردد که به دلیل بالا بودن تعرفه واردات لاستیک در کشور، استفاده از لاستیک‌های وارداتی برای شرکتهای خودروساز صرفه اقتصادی ندارد و روی قیمت خودروها تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل شرکت سایپا به منظور برطرف کردن این مشکل حدود ۳۰میلیارد ریال سرمایه‌گذاری کرده و دو خط فول اتومات را به منظور مونتاژ رینگ و لاستیک روی یکدیگر و بالانس کردن آنها راه‌اندازی کرد تا به این وسیله بتواند مشکل بالانس نبودن لاستیک‌ها و لرزش فرمان خودرو را برطرف کند؛ اما با وجود راه‌اندازی این خطوط هنوز هم در برخی موارد لرزش فرمان مشاهده می‌شود که این مشکل می‌تواند به دلیل افتادن یا کنده شدن سرب بالانس به هنگام نصب یا تعویض لاستیک خودرو به وجود آید. و از طرفی در تست جاده‌ای که به منظور برطرف‌شدن مشکلات خودرو در نظر گرفته شده، سرعت خودرو حداکثر به ۹۰ تا ۱۰۰کیلومتر در ساعت می‌رسد و لذا نمی‌توان لرزش فرمان را در سرعت‌های بالا مجددا بررسی کرد.
ولی اگر کیفیت لاستیک‌ها مطلوب باشد این مشکل به طور زیربنایی رفع می‌شود، مثلا شما در زانتیا لرزش فرمان را مشاهده نمی‌کنید.
مشکل بعدی که برخی دارندگان خودروهای پراید مطرح می‌کنند، مشکل استارت این خودرو است که با گذشت مدت زمانی کوتاه قادر به روشن کردن ماشین است. دلیل این امر چیست؟
این مشکل اخیرا روی تعداد محدودی از خودروهای پراید مشاهده شد و آن هم سخت روشن شدن خودرو در هوای خیلی سرد بود ( Cold Start ).
این مشکل به استارت خودرو مربوط نمی‌شود؛ بلکه به خاطر عدم‌تنظیم ECU بوده است. دارندگان این خودرو نیز با مراجعه به نمایندگی‌های مجاز ECU خودروی خود را تنظیم کرده و به این طریق مشکل برطرف می‌شود؛ اما تا زمان برطرف شدن این مشکل نمایندگی‌های مجاز به دارندگان پرایدهای مذکور توصیه کردند تا اصلاح برنامه ECU به صورت موقتی مشکل را حل کنند بدین صورت که سوییچ را ۴۵ثانیه تا یک دقیقه روشن نگهدارند و پس از آن استارت بزنند تا خودرو روشن شود.
با توجه به گفته‌های شما می‌توان نتیجه گرفت که پایین بودن کیفیت خودروهای تولیدی با پایین بودن کیفیت قطعات تولید شده در کشور ارتباط دارد، آیا این موضوع صحت دارد؟
بیش از ۷۰ تا ۸۰درصد کیفیت خودرو به صنعت قطعه‌سازی وابسته است. در کشورهایی که صنعت قطعه‌سازی توانسته است به رشد قابل‌توجهی دست یابد، صنعت خودروسازی نیز رشد چشمگیری داشته است به طور مثال کشور چین صنعت خودروسازی خود را پس از کشور ما آغاز کرد؛ اما به دلیل پتانسیل‌های بالایی که در صنعت قطعه‌سازی داشت، توانست در این صنعت رشد بسیار سریعی داشته باشد.
البته من اینجا نمی‌خواهم فرافکنی کنم و بگویم همه تقصیرات به خاطر بی کیفیتی قطعات تولیدی است، طی سال‌های گذشته قطعه‌سازان ما هم رشد بسیار خوبی داشته‌اند و توانسته‌اند از لحاظ کیفی به سطح بالایی دست پیدا کنند؛ اما هنوز نسبت به استانداردهای اروپا و ژاپن فاصله دارند. شاید یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین مشکلات کیفی در یک خودرو دوام یا طول عمر قطعات است که حل این مشکل صرفا با داشتن دانش فنی طراحی و تکنولوژی تولید قطعه قابل برطرف می‌شود.
ارسال نظر