گزینه اوباما برای حمله نظامی به سوریه

آمریکا پس از تشدید اختلافات با روسیه در تدارک اجرای طرح «B» خود در سوریه است. در همین رابطه روزنامه واشنگتن‌پست نوشت که وزارت دفاع آمریکا، برنامه‌ای را به دولت اوباما ارائه کرده که گزینه‌هایی را دربرمی‌گیرد؛ از جمله حمله احتمالی به مواضع دولتی در واکنش به حملات گسترده اخیر به حلب. اما این طرح، بعد دیگری هم دارد و آن حمایت از نیروهای شورشی و آغاز جنگ نیابتی است. طرح «B» که وزیر دفاع، رئیس ستاد مشترک ارتش و مدیر سیا پشت آن بوده و هستند، احتمالا واشنگتن را به «جنگ نیابتی در سوریه به شکل عمیق» سوق می‌دهد.

دنیای اقتصاد: بحران سوریه ظاهرا قصد فروکش کردن ندارد. هر روز خبر جدیدی در مورد نزاع طرفین قدرت در این کشور فاش می‌شود؛ یک روز اسد با مخالفان داخلی و منطقه‌ای، یک روز ترکیه با روسیه، روز دیگر روسیه با آمریکا و ... . این‌بار به نظر می‌رسد ریشه نزاع بیش از آنکه سوری- سوری باشد ریشه در نزاع قدرت‌های جهانی دارد. تا زمانی که آتش‌بس میان قدرت‌های بزرگ پیش‌نیاید، اوضاع سوریه نیز به همین منوال پیش خواهد رفت. بر همین اساس، برای اینکه دست آمریکا از اوضاع سوریه کوتاه نشود به نظر می‌رسد این کشور به‌دنبال اجرای طرح بی (Plan B) است. اگرچه این طرح در سال ۲۰۱۴ ارائه شد اما ظاهرا بار دیگر به روی میز طرف آمریکایی بازگشته است. در سال ۲۰۱۴ با تشدید درگیری‌ها در سوریه آمریکایی‌ها طرح B را مطرح کردند. اکنون و با تشدید حملات روسی- سوری علیه شورشیان و به بن‌بست رسیدن آتش‌بس، این طرح بار دیگر از سوی آمریکایی‌ها مجال طرح یافته است.


طرح B، لااقل، دو هدف در دل خود داشت:

الف) تشدید حملات نظامی آمریکا به سوریه: طی روزها و هفته‌های اخیر بحث‌هایی در رسانه‌ها شنیده شد دال بر اینکه آمریکا قصد انجام عملیات محدود اما هدفمند در سوریه دارد. طرح چنین مباحثی موجب افزایش سطح تنش میان روسیه و آمریکا شد. بر همین اساس، طرف روسی با استقرار سامانه‌های اس۳۰۰ و اس۴۰۰ به طرح B آمریکا واکنش نشان داد. روز 15 مهرماه روزنامه واشنگتن‌پست اعلام کرد که وزارت دفاع آمریکا، برنامه‌ای را به دولت ارائه کرده که گزینه‌هایی را دربر می‌گیرد، از جمله انجام حمله احتمالی به مواضع دولت اسد، در واکنش به حملات گسترده اخیر به حلب. این طرح در امتداد طرح B مطرح شده است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نیز نوشت: «مشاوران ارشد نظامی و اطلاعاتی به باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا گفته‌اند که تصور نمی‌کنند روسیه به آتش‌بس در سوریه پایبند باشد و از دولت امریکا خواسته‌اند طرح‌هایی را برای تشدید فشار بر مسکو برای ارائه کمک بیشتر تدوین کند.» چنین بود که ایگور کوناشنکُف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه تهدید کرد که جنگنده‌های آمریکایی یا ائتلاف به رهبری آن کشور، در صورت حمله به نیروهای ارتش سوریه، ممکن است هدف سامانه پدافندی قرار گیرند. ایگور کوناشنکُف گفت: «من به دوستانمان در واشنگتن توصیه می‌کنم، پیامدهای هرگونه برنامه‌ریزی در این مورد (حملات احتمالی)، را با دقت، سبک‌و‌سنگین کنند.» وزارت دفاع روسیه می‌گوید: در سوریه سامانه ضدموشکی اس۳۰۰، سامانه اس۴۰۰ و همچنین سامانه موشک‌های کوتاه برد «پانتسیر» نصب کرده است.

سخنگوی وزارت دفاع روسیه می‌گوید بُرد سامانه‌های موشکی نصب‌شده در سوریه «برای هدف قرار دادن پرنده‌های ناشناس، می‌تواند همه را شگفت‌زده کند.» واشنگتن‌پست در گزارش خود در مورد گزینه‌هایی که از آن مطلع شده، گفته بود حملات احتمالی به‌وسیله کشتی‌های جنگی یا هواپیماهای ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا، به‌صورت محرمانه انجام خواهد شد تا جلوی مسائل حقوقی و قانونی و نیز رویارویی مستقیم با نیروهای روسی گرفته شود.

ب) حرکت به سوی ائتلاف با اپوزیسیون، انجام جنگ نیابتی و در نهایت تجزیه سوریه: از گزارش‌های واشنگتن‌پست چنین برمی‌آید که آمریکا استراتژی یا طرح B خود را در دو بعد انجام خواهد داد. بعد اول، انجام حمله نظامی مستقیم به مواضع نیروهای دولتی است که در بالا به آن اشاره شد. اما این طرح، بعد دیگری هم دارد و آن حمایت از نیروهای شورشی و آغاز جنگ نیابتی است که البته از دو سال پیش شروع شده و از سال گذشته یعنی ورود نیروهای روسی به سوریه شکل عیان‌تری به خود گرفته است. وال‌استریت‌ژورنال، هشدار داد که طرح «B» که اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا، جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و جان برنان مدیر سیا پشت آن بوده و هستند احتمالا واشنگتن را به «جنگ نیابتی در سوریه به شکل عمیق» سوق می‌دهد. روزنامه مذکور به نقل از مقامات آمریکایی نوشت: «بعید نیست افزایش حمایت آمریکا از مخالفان جزو این طرح باشد تا بتوانند مناطق از دست رفته‌شان را پس بگیرند.» در این راستا، احتمال دیگری هم مطرح شده: اینکه سوریه در نهایت به سه قسمت تجزیه شود: «کردستان»، «علوی‌ستان» و «سنی‌ستان.»

هشدار جنگی روسیه و آمریکا به یکدیگر

حلب اکنون محور نزاع در سوریه و میان قدرت‌های بزرگ است. به گزارش رویترز، وزیرخارجه آمریکا خواهان انجام تحقیقات درباره «جنایت‌های جنگی» در شهر حلب شد؛ پرونده‌ای که متهمان آن از دید کری دولت سوریه و روسیه هستند. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی با ژان مارک آیرو، همتای فرانسوی خود در واشنگتن گفت: «نظام سوریه مجددا بیمارستانی را بمباران کرد که به کشته شدن 20 تن و زخمی شدن صد تن دیگر منجر شد.

روسیه و نظام سوریه باید بیش از یک توضیح به جهان ارائه دهند چراکه همچنان دست از حمله به بیمارستان‌ها و زیرساخت پزشکی و حمله به غیرنظامیان برنمی‌دارند.» وی گفت: «کسانی که چنین جنایاتی را مرتکب می‌شوند باید مسوولیت کارهای خود را برعهده بگیرند. این صرفا یک حادثه نیست، بلکه یک استراتژی مشخص است که هدف از آن ترساندن غیرنظامیان و تمامی کسانی است که مانع تحقق اهداف نظامی آنها می‌شوند.»

از سوی دیگر، پس از آنکه مسکو تاکید کرد سامانه‌های دفاعی اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰ تمامی پهپادها و هواپیماها را در مناطق تحت تصرف دولت دمشق هدف قرار خواهد داد، واشنگتن اعلام کرد به تمامی اقدامات لازم برای حفظ امنیت خلبانان خود در سوریه ادامه خواهد داد. در تحولی دیگر جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که واشنگتن راه‌های مختلف حل بحران سوریه از جمله راهکارهای غیردیپلماتیک را بررسی خواهد کرد. وزارت دفاع روسیه روز پنج‌شنبه با هشدار نسبت به هرگونه اقدام نظامی علیه ارتش سوریه تاکید کرد که هرگونه حمله هوایی در مناطق تحت کنترل دولت دمشق به منزله تهدید نیروهای نظامی روسیه است.

به گزارش نشنال‌اینترست، نیروی دریایی ارتش آمریکا برای برخورد با سامانه‌های پدافندی روسیه، به سامانه NGJ ویژه جنگ الکترونیک مجهز خواهد شد. از سال ۲۰۲۱، به جای سامانه‌های موسوم به ALQ-99 که اکنون در هواپیماهایEA- 18G مورد استفاده است، سامانه NGJ ویژه جنگ الکترونیک و کورکردن رادارها جایگزین خواهد شد. نشنال‌اینترست به نقل از ارنست ویلسون، افسر نیروی دریایی آمریکا نوشت: تصمیم ارتش آمریکا برای استفاده از سامانه جدید به آن دلیل اتخاذ شده که سامانه‌های کنونی، قدیمی هستند و توان پاسخگویی و مقابله با رادارهای جدید را ندارند. ویلسون افزود: «سامانه‌های جدید مانند اس۳۰۰ و اس۴۰۰، می‌توانند هواپیماهای «شبح» را از مسافت‌های دور و در فرکانس‌های مختلف شناسایی کنند و رادارهای «آفار» روسی، مشکل بزرگی برای نیروهای ما به‌شمار می‌آید، اما با تجهیزات جدید جنگ الکترونیک، در آینده قادر خواهیم بود در سطح آنها ظاهر شویم و با آنها مقابله کنیم.»