آب شدن یخ‌های روابط ترکیه و آمریکا

گروه جهان: بار آخری که جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا به ترکیه سفر کرد حامل پیامی عتاب‌آلود برای اردوغان بود. او خطاب به اردوغان گفت: «الگوی شما از دموکراسی اسلامی با ارعاب و تهدید دانشگاهیان به نمونه‌ای زننده تبدیل شده است.» اما وقتی چهارشنبه گذشته بایدن به آنکارا رسید دیگر فضا آن فضای انتقادی نبود. او که چند هفته پس از کودتا وارد ترکیه شده با توجه به کدورتی که میان طرفین به‌وجود آمده سعی کرد وضعیتی همدلانه به لحن خود بدهد. به گزارش رویترز، مقام‌های ترکیه نسبت به نگرانی‌های آمریکا و اروپا از برخوردهای اخیر در ترکیه دل خوشی ندارند. بر همین اساس، مقامات ترکیه‌ای معتقدند که غرب به نفس کودتا بی‌توجه بوده و به تبعات آن که همان بازداشت‌های گسترده است، متمرکز شده است. تضعیف رابطه میان دو طرف یکی از نگرانی‌های واشنگتن است زیرا روی حمایت از ترکیه حساب کرده‌اند.

شاید روابط نزدیک اردوغان با مسکو و بحث همکاری‌های نظامی میان آنکارا با پوتین یکی دیگر از نگرانی‌های آمریکا باشد. اگر دفعه آخر بایدن با پیامی عتاب آلود به ترکیه آمد اما این بار با پیام اتحاد و مصالحه به آنکارا آمد تا دل ترکیه‌ای‌‌ها را به دست بیاورد. بایدن گفت: «بگذارید یک بار دیگر بگویم: مردم آمریکا در کنار شما هستند... باراک اوباما یکی از اولین کسانی بود که با شما تماس گرفت. اما من متاسفم. باید زودتر از اینها در اینجا حضور می‌یافتم.» بایدن همچنین به مساله گولن نیز اشاره کرد که به عاملی در روابط سینوسی دو کشور تبدیل شده است. او گفت در صورت دریافت اسناد متقن می‌توانیم ادعای آنکارا را بررسی کنیم.

حمله به سوریه

چند ساعت پیش از ورود بایدن به ترکیه، نیروهای ترکیه‌ای با پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا حمله به مرز خود با سوریه را آغاز کردند تا نیروهای داعش را از منطقه جرابلس عقب برانند. دریاسالار جیمز استاوریدیس، فرمانده ارشد سابق در ناتو می‌گوید: کلید روابط آمریکا با ترکیه همانا ایجاد توازن میان واقع‌گرایان و آرمان‌گرایان، میان نیاز به یک متحد قوی‌تر منطقه‌ای ناتو و توجه به حقوق بشر است. این فرمانده ارشد ناتو می‌گوید: سفر بایدن یعنی قرار دادن ریل مناسبات در مسیر درست و ناامید کردن کسانی که همه چیز را سیاه- سفید می‌بینند. به گزارش رویترز، در پی حوادث پس از کودتا بیش از ۴۰ هزار نفر در ارتباط با کودتا دستگیر شدند. برخی معتقدند حمله ترکیه به سوریه تا پیش از کودتا میسر نبود زیرا به دلیل تنش در روابط آنکارا- مسکو هر گونه ورود زمینی نیروهای متخاصم به مثابه اعلان جنگ به مسکو بود. تا پیش از کودتا عملا فضای هوایی- زمینی سوریه میان دو قدرت رقیب یعنی روسیه و آمریکا تقسیم شده بود.

پس از کودتا و آغاز بهبود روابط ترکیه و روسیه و سفر اردوغان به این کشور و دیدار با پوتین، زمینه بهبود رابطه فراهم شد. کارشناسان معتقدند ورود ترکیه به سوریه را در راستای چراغ سبز مسکو به آنکارا تلقی می‌کنند. سفر بایدن به ترکیه هم بیش از آنکه به کودتا مربوط باشد به تحولات سوریه ربط داشت چرا که ورود زمینی ترکیه هماهنگی مسکو- واشنگتن را می‌طلبید. اکنون دو عضو ناتو (ترکیه و آمریکا) رسما در سوریه حضور دارند. اگرچه هریک دیدگاه متفاوتی دارند (از جمله اینکه مقامات ترکیه‌ای‌ مخالف حمایت واشنگتن از کردها هستند) اما درباره حذف داعش اتفاق نظر دارند. رویترز می‌افزاید، سفر بایدن دو دلیل داشت: یکی اصلاح این تصور در میان مقامات ترکیه‌ای که واشنگتن حامی کودتا است و دیگر اینکه نشان دهد که دولت آمریکا فاجعه کودتا برای ترکیه را درک می‌کند. دیدار بایدن از پارلمان ترکیه نشانه‌ای از همدردی با آنکارا بود که لحن ناراحتی از سخنان بایدن احساس می‌شد.