العبادی در مخمصه

گروه جهان: در روزهای پایانی ماه رمضان و با نزدیک شدن به عید فطر، سحر مردم عراق با عزا همراه شد. در سحرگاه یکشنبه در حالی که چراغ خانه‌ها یکی پس از دیگری روشن می‌شد تا نشانی باشد از سحری خوردن عراقی‌ها، اما مردم همچنان در خیابان‌ها رفت و آمد داشتند گویی سحر با سایر ساعات شبانه‌روز تفاوت چندانی ندارد. با این حال، انفجار بمبی عظیم لقمه سحری را در گلوی ساکنان بغداد خشکاند. به گزارش نیویورک‌تایمز، «یک مینی ون مملو از مواد انفجاری با حمله به یک منطقه پر تردد و تجاری بیش از ۱۵۰ کشته و ۲۰۰ زخمی بر جای گذاشت.» آمار کشته‌ها و زخمی‌ها متفاوت گزارش شده است. آمار کشته‌ها از ۱۲۰ تا ۲۰۰نفر متغیر است و تعداد زخمی‌ها هم بیش از ۲۰۰ نفر تخمین زده شده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، این حمله مرگبارترین حمله در بغداد از سال ۲۰۰۹ و خونبارترین حمله در عراق از حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ به این کشور است. این حمله در حالی صورت می‌گیرد که نیروهای عراقی با پشتیبانی نیروهای آمریکایی به پاکسازی فلوجه پرداخته و به سوی موصل در حال پیشروی هستند. حتی زمانی که در اوایل صبح دوشنبه آتش ناشی از خرابکاری داعش از مغازه‌ها و فروشگاه‌ها و خانه‌ها زبانه می‌کشید اما ماشین‌های عراقی و بسیاری از نیروهای امدادی، امنیتی و ... در نهایت غم و اندوه کاملا در حرکت بودند و آسایشی در آنها دیده نمی‌شد: بیمارستان‌ها تلاش می‌کردند هویت کشته‌ها را شناسایی کنند، کارگران در حال تمیز کردن خیابان‌ها از خرابی‌ها بودند و همزمان در جست و جوی قربانی‌ها چشم می‌دواندند، نیروهای آتش‌نشانی در حال مهار آتش بودند، امنیتی‌ها در حال برقراری امنیت در تمام مسیرهای منتهی به منطقه الکراده در بغداد بودند. اولین اجساد روی دوش مردم قرار گرفت و برای تشییع به نجف اشرف حرکت کردند.

انفجار داعش در بغداد پیروزی نیروهای امنیتی را بر کام آنها و حیدرالعبادی تلخ کرد. به گزارش نیویورک‌تایمز، این اقدام تاثیرات سیاسی هم دارد زیرا پیروزی موقت عراقی‌ها و بازپس‌گیری فلوجه از دست داعش را به پایان رساند. بسیاری از قربانیان الکراده کودکان بودند؛ این مواد انفجاری نزدیک یک مجتمع سه طبقه رستورانی منفجر شد و بسیاری از مغازه‌ها را تخریب کرد. در اینجا بسیاری از خانواده‌ها جمع شده بودند و برای فرزندان خود پایان سال تحصیلی را جشن گرفته بودند. گویی ماه رمضان ماه انتقام داعش است. در بیانیه العدنانی، سخنگوی این گروه، آمده بود که ماه رمضان را به ماه انتقام از کفار تبدیل می‌کنیم. وعده او تحقق یافت اما داعش از این حملات چه سناریوهایی را دنبال می‌کند؟

همان‌طور که العدنانی اعلام کرد ماه رمضان ماه انتقام داعش از کفار (اعم از شیعه، مسیحی، صلیبی و هر کسی است که با ایدئولوژی این گروه سر سازگاری ندارد) است. مجموعه حملاتی که طی یک ماه اخیر در اورلاندو (آمریکا)، بنگلادش، یمن، اردن (در مرز با سوریه)، لبنان و ... انجام شد نشان می‌دهد داعش به‌طور همزمان استراتژی چند منظوره‌ای را به‌کار گرفته است:

۱- منحرف کردن توجهات از شکست در فلوجه: گفته می‌شود یکی از دلایل افزایش حملات داعش منحرف کردن افکار عمومی از شکست‌های این گروه در عراق و سوریه است. هم‌اکنون نیروهای خلافت در عراق ۵۰ درصد اراضی و در سوریه ۲۰ درصد از اراضی خود را از دست داده‌اند. بر همین اساس، این گروه برای اینکه هیمنه خود را حفظ کند و نشان دهد که اختلالی در فعالیت‌هایش به وجود نیامده دست به دو اقدام زده است: از یکسو، عملیات‌های انتحاری خود در عراق را از سر گرفته و البته شدت بخشیده است و از سوی دیگر اقدام به ضرب سکه‌های جدید طلا کرده است. عشایر موصل می‌گویند این گروه تروریستی، سکه طلای جدیدی را به نام خود ضرب و به بازار شهر تزریق کرده است. این سکه طلا با واحد پول دینار و با عیار ۲۱، ۲۵/۴ گرم وزن دارد. ارزش این سکه معادل ۱۴۰ دلار آمریکا و ۱۸۷هزار دینار عراقی است. داعش، پول جدید خود را به بورس اصلی موصل از جمله بورس «دروازه سنجار» و بورس «دروازه سرای» تزریق کرده و می‌کوشد تا به تدریج آن را جایگزین دینار عراقی و دلار آمریکا کند. داعش به این وسیله می‌خواهد اقتدار خود را به رخ بکشد و نشان دهد همچنان زنده است.

۲- انجام حملات جهانی علیه کفار: دشمنان داعش دو گروه هستند: «شیعیان» و «صلیبیون.» در تبلیغات داعش این گروه در نوک پیکان برخی حملات داعش قرار دارند. در عراق، سوریه، کویت (که به تازگی حملات داعش کشف و خنثی شد)، بنگلادش و ... شیعیان و مناطق شیعه‌نشین یکی از اهداف اصلی هستند. داعش با انجام حملات جهانی دو هدف در سر دارد: یکی «زهرچشم گرفتن» از دشمنان داخلی و خارجی خود است تا به این وسیله اقتدار خود در برابر سایر رقبا (القاعده و زیرشاخه‌هایش) را به رخ بکشد و نشان دهد که توان عملیاتی‌اش آسیبی ندیده است. دوم، ارزیابی واکنش‌های جهانی یا واکنش آن کشوری که در آن حمله صورت گرفته است. با این ارزیابی، میزان حمایت افکار عمومی آن کشور از دولت مربوطه به محک آزمون گذاشته می‌شود و در اینجاست که مغز تصمیم‌گیر داعش برنامه بعدی را پیاده می‌کند. مرحله بعدی، ایجاد رعب و هراس در آن کشور و پراکندن هسته‌های خود در راستای عضوگیری از آن کشور است.

اما حملات زنجیره‌ای به عراق پیامدهای سیاسی برای دولت عراق و حیدر العبادی، نخست‌وزیر این کشور هم داشته است. به گزارش نیویورک‌تایمز، وقتی العبادی برای بررسی اوضاع به منطقه الکراده رفت با سنگ و چوب و بطری‌های شیشه‌ای از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفت. این روزنامه آمریکایی سناریویی را برای وی متصور است و می‌نویسد: اکنون در خیابان‌های عراق نفرت از نخست‌وزیر موج می‌زند. این تحولات موجب شده علامت سوال بزرگی- به‌رغم پیروزی در فلوجه- بر سر مدت زمان حضور العبادی در قدرت شکل بگیرد. این گزارش می‌افزاید: تشدید هرج و مرج و ناآرامی در عراق ممکن است موجب از سرگیری ناآرامی‌های خیابانی شود که طی ماه رمضان کاهش یافته بود. اگرچه العبادی دستور داده مسوولان امنیتی شهر الکراده به دلیل اهمال تحت پیگرد قرار بگیرند اما پارادوکس دیگری در عرصه سیاسی عراق شکل گرفته که باز هم انگشت اتهام را به سوی نیروهای امنیتی عراق نشانه می‌گیرد؛ گویی آموزش نیروهای عراقی از سوی آمریکایی‌ها بی‌فایده بوده است.

نیویورک‌تایمز بی‌توجهی نیروهای امنیتی عراق و وقوع انفجار در الکراده را با فرار نیروهای عراقی از پیش روی ارتش ۸۰۰ نفری داعش در سه سال پیش مقایسه کرده و باز هم ضعف نیروهای امنیتی را علت وقوع چنین حملاتی می‌داند. این گزارش بر این باور است که چنین تحولاتی اعتبار شیعیان عراقی را هدف گرفته و کار را برای العبادی برای آشتی میان شیعه- سنی در کشورش دشوار می‌سازد. برخی معتقدند شمارش معکوس برای پایان عمر سیاسی العبادی شروع شده است.