گروه جهان: حمله داعش به بنگلادش باعث شده برخی سخن از انتقال فعالیت‌های داعش به شبه‌قاره به میان آورند. برخی دیگر معتقدند که شبکه‌های شبه‌نظامیان بنگلادشی در حال «بین‌المللی شدن» است و این یک نگرانی اساسی برای ایالات‌متحده است که درصدد مهار توسعه‌طلبی داعش است. به گزارش نیویورک‌تایمز، اکثریت جمعیت ۱۶۰ میلیونی بنگلادش از مسلمانان اهل سنت هستند که بخش زیادی از آنها زیر ۲۵ سال سن دارند.

همین مساله به یکی از ویژگی‌های جذاب این کشور نزد داعشی‌ها تبدیل شده چرا که جمعیت جوان، بیکار و دارای انگیزه و سرخوردگی به نفع داعش است. چنین به نظر می‌رسد که داعش برای بسط فعالیت خود تاکتیک‌هایی در پیش گرفته است:

فرار به مناطق پرجمعیت، دارای جمعیت جوان و امن: در اولین تاکتیک داعش به دنبال مناطقی دوردست می‌گردد تا هسته‌های خود را به آنجا اعزام کند. با توجه به اینکه این گروه اکنون در سوریه و عراق تحت فشار است برخی کارشناسان معتقدند داعش برای فرار از فشار سه نقطه از خاورمیانه را هدف گرفته است: لیبی، مصر و سرزمین‌های اشغالی. این دسته از کارشناسان در مقاله‌ای در فارن‌افرز معتقدند که اگرچه نیروهای خلافت ابتدا لیبی را پایتخت دوم خلافت اعلام کردند اما اکنون این گروه به مصر و صحرای سینا چشم‌دوخته است تا خاورمیانه و شمال آفریقا را تحت پوشش قرار دهد. نیویورک‌تایمز اما پا فراتر گذاشته و معتقد است داعش در خاورمیانه تحت فشار است. این گروه تمایل دارد به مناطق دوردست اما در آسیا فرار کند؛ مناطقی که دارای جمعیت جوان زیاد، مسلمان اما بیکار و سرخورده و در عین حال امن برای فعالیت است. بنگلادش کشوری است که داعش فعالیت در آن را مطلوب می‌بیند.

کشورهای توریست‌پذیر و چند مذهبی: مناطق شبه‌قاره و آسیا را می‌توان مهد ادیان دانست. در این راستا، کشورهای شبه‌قاره به‌ویژه هندوستان (کشوری چند مذهبی) و بنگلادش (مسلمان اما توریست پذیر) نقاط بکری برای فعالیت به حساب می‌آید. از آنجا که داعش تلاش دارد تا میزان تلفات غیرنظامیان را بالا ببرد بنگلادش باز هم یکی از بکرترین مناطق بود زیرا دارای گروه‌های شبه‌نظامی تکفیری است که حملاتی علیه توریست‌های خارجی انجام می‌دهند. از سال ۲۰۱۳ تا کنون دست کم ۴۰ نفر از سوی اسلامگرایان افراطی در این کشور کشته شده‌اند. نیروهای خلافت تا کنون مسوولیت ۱۸ مورد از این حملات را بر عهده گرفته است که هدف آنها عمدتا اقلیت‌های مذهبی از جمله بودایی‌ها، هندوها و مسیحیان بود. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «در مورد حادثه رستوران هلی آرتیزان در بنگلادش، تروریست‌های داعشی با توریست‌های خارجی رفتاری خصمانه و با کارگران رستوران رفتاری مودبانه داشتند.» یکی از این شبه‌نظامیان می‌گفت: «این خارجی‌ها با لباس‌های زشت‌شان و الکل خوردن‌هایشان مانع گسترش اسلام می‌شوند و این سبک زندگی مردم محلی را وادار به انجام همین کار خواهد کرد.»

انتقال احتمالی خلافت به منطقه‌ای در جنوب آسیا: منطقه جنوب آسیا و شبه‌قاره علاوه بر دارا بودن جمعیت زیاد و جوان مستعد بحران‌های قومی- مذهبی نیز هست. در چنین مناطقی عضوگیری برای داعش آسان‌تر می‌شود چراکه جوان‌ها به دلیل نداشتن شغل مناسب و آمادگی اقوام و اجتماعات برای شوریدن علیه نظم حاکم پتانسیل بیشتری برای عضوگیری وجود دارد. این منطقه می‌تواند یکی از نقاط بکر برای انتقال احتمالی پایتخت خلافت خودخوانده باشد. هرکس را در همه جا بکش: تاکتیک داعش که از سوی عوامل این گروه تبلیغ می‌شود این است: «هرکس را در همه جا بکش.» نیویورک‌تایمز در گزارشی دیگر در همین زمینه می‌نویسد این تاکتیک از سوی نیروهای خلافت در بنگلادش به‌صورت کنترل شده به پیش می‌رود. در همین زمینه این روزنامه آمریکایی دو دیدگاه را مطرح می‌کند: اول، این تاکتیک در بنگلادش بهتر از هر جای دیگری جواب می‌دهد و به‌صورت «کنترل نشده» به پیش می‌رود و «هرکس» را در این کشور شامل می‌شود. به‌طور مثال، طی ۹ ماه گذشته به روایتی ۱۸ و به روایت دیگری ۱۹ حمله در این کشور انجام گرفته، بیشتر این حملات در قالب «ترور» بوده که شامل یک هندو، یک واعظ شیعی، یک روستایی مسلمان که متهم به گرویدن به مسیحیت شده بود و انجام حملات انتحاری در مساجد شیعیان می‌شود. دوم، داعش حملات خود را «هدفمند» و «کنترل شده» انجام می‌دهد و مثال آن حمله به توریست‌های خارجی است. حامیان این دیدگاه می‌گویند داعش در تمام مناطق تحت کنترل خود و حتی در حمله به سایر نقاط دنیا کشورهای غربی یا شهروندان غربی را مستقیم یا غیرمستقیم هدف می‌گیرد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «کشتارهای هماهنگ در پاریس و بروکسل، در اورلاندو و ... همگی دال بر هدفمند بودن آنهاست.» این گزارش می‌افزاید داعش «رویکردهای مختلفی در مناطق مختلف و برای مخاطب هدف دارد.»

تقابل داعش و القاعده در شبه‌قاره: «ریتا کاتز»، مدیر گروه اطلاعاتی SITE که فعالیت‌های داعش را رصد می‌کند، می‌گوید: «برای اینکه داعش بتواند حمایت پیروان خود را حفظ کند باید ملاحظات مختلفی را در نظر بگیرد. این ملاحظات آنگاه که حمله‌ای در یک کشور اسلامی یا غیراسلامی رخ می‌دهد بیشتر در نظر گرفته می‌شود.» او می‌گوید: «داعش کشتار رَندومی شهروندان در فرانسه، بلژیک و آمریکا یا سایر کشورهای غربی را ترغیب می‌کند اما در کشوری اسلامی این گروه باید مطمئن شود که مسلمانان را نمی‌کشد یا دست کم تظاهر کند که چنین نمی‌کند.» با این حال، برخی دیگر از کارشناسان نظر وی را رد می‌کنند. اصولا، کشتن شهروندان اعم از شیعه، سنی، مسیحی و ... یکی از نقاط اختلاف القاعده با داعش بوده است که در نهایت موجب جدایی البغدادی از القاعده شد. در حملاتی که اخیرا در ترکیه رخ داد این تقابل آشکار شد. رهبران القاعده در فضای توییتر شروع به تبلیغ کردند که این حمله کار داعش است و به تقبیح آن پرداختند. هشتگ القاعده‌ای می‌گفت: «مردم ترکیه مسلمان هستند و خونشان مقدس است. یک مجاهد واقعی جان خود را برای آنها می‌دهد اما جانشان را نمی‌گیرد #IstanbulAttack .» اینجا است که تقابل این دو گروه تروریستی بار دیگر رخ می‌نماید. القاعده و داعش هر یک تلاش دارد تا شبه‌قاره را «ملک طلق» خود و «حیاط خلوت» خویش کنند. القاعده با حمله به مسلمانان مخالف است. گفته می‌شود رهبران این گروه پس از حملات بنگلادش بار دیگر از داعش تبری جستند چرا که این دو گروه آنجا از هم جدا می‌شوند که پای حمله به مسلمانان به میان می‌آید. القاعده حمله به مسلمان اعم از شیعه و سنی را رد می‌کند و تمرکز خود را بر «اهداف غربی» قرار داده است. در حالی که داعش برای بسط قلمرو خود به هیچ اصلی پایبند نیست. نیویورک‌تایمز به نقل از تحلیلگران می‌نویسد: «داعش در ترکیه مرتکب خطا شد. وقتی پای سکوت این گروه در حملات ترکیه به میان می‌آید، این مساله نشان می‌دهد که داعش باید وقتی به کشوری مسلمان حمله می‌کند توازن را در نظر بگیرد.» ریتا کاتز در تحلیلی که مورد انتقاد برخی کارشناسان قرار دارد می‌افزاید: «داعش نشان داده وقتی حمله‌ای به کشورهای مسلمان انجام می‌دهد احتیاط پیشه می‌کند و عمدتا بر اهداف دولتی، گروه‌های مذهبی و جناح‌های دشمن و غیرنظامیان (البته به‌صورت رندومی) متمرکز است.»

جناح‌های دشمن عمدتا شیعیان و پایگاه‌های غربی در منطقه است. به‌طور مثال حمله به پایگاه نظامیان آمریکایی در اردن یا مسجد شیعیان در عربستان. در حمله‌ای هم که در ژانویه به جاکارتا صورت گرفت گروهی از توریست‌ها هدف گرفته شدند. نیویورک‌تایمز می‌افزاید: «در عمل، این دو گروه تعداد کثیری از مسلمانان را می‌کشند اما وقتی پای استدلال و تئوری‌پردازی به میان می‌آید با یکدیگر در ناحیه‌هایی اختلاف پیدا می‌کنند.»