جمعه سیاه بنگلادش

گروه جهان: ققنوس داعش از خاکستر خود بار دیگر زاییده شد و زیرشاخه‌های این گروه از بنگلادش سر در آوردند. در حمله نیروهای افراطی به رستورانی در داکا، پایتخت بنگلادش و ایجاد درگیری و انفجار ۲۰ نفر گروگان گرفته شدند.

این اتفاق جمعه شب در بنگلادش رخ داد و این روز را به «جمعه سیاه» برای این کشور تبدیل کرد. به گزارش نیویورک‌تایمز، این درگیری تا ۴۰/ ۷ صبح شنبه ادامه یافت به گونه‌ای که تعدادی از واحدهای پلیس و ارتش با حمایت خودروهای زرهی وارد این رستوران شدند. پلیس می‌گوید حدود ۲۰نفر از جمله چند شهروند خارجی نجات داده شدند. مقام‌ها می‌گویند در این درگیری دو پلیس کشته و ۳۰ نفر از مردم نیز مجروح شدند. یکی از مقام‌های پلیس می‌گوید دست کم ۵ شبه‌نظامی در عملیات امداد و نجات گروگان‌ها کشته شدند. به گزارش آسوشیتدپرس، مقام‌های بنگلادشی گفته‌اند، نیروهای پلیس توانسته‌اند ساختمان اصلی رستوران را پاکسازی کرده، ۶ گروگان‌گیر را بکشند و ۱۳ گروگان را نیز نجات دهند.

داکا روز جمعه همچون میدان جنگ بود که در آن قدم به قدم پست‌های ایست بازرسی گذاشته شده و خودروها به دقت کنترل می‌شدند. خبرگزاری اعماق، متعلق به داعش، اعلام کرد «کماندوهای دولت اسلامی به رستورانی که محل تردد خارجیان در داکا بود حمله کردند.»

به گزارش نیویورک‌تایمز، این گروه رسما مسوولیت این عملیات را بر عهده گرفت. این گزارش می‌گوید تعدادی از آشپزها در کافه رستوران «هُلی» تصاویری از خود روی فیس‌بوک منتشر کردند که نشان می‌داد آنها خود را در داخل حمام یا دستشویی حبس کرده‌اند و در حالی که به شدت عرق می‌ریزند پیراهن‌های خود را از تن در آورده‌اند و لب از روی لب بر نمی‌دارند.

«سومیر روی»، ۲۸ ساله و یکی از کارمندان این رستوران، در پیامکی به برادر خود نوشت: «ما اینجا هستیم. اگر ممکن است دیوار حمام را بشکنید و ما را نجات دهید.» اما با آغاز درگیری و تبادل آتش، عملیات نجات متوقف شد و دیگر خبری از سومیر نشد. خانواده اش در بیرون و کنار خیابان نزد پلیس روی زمین نشسته و ناله و زاری می‌کردند. صدای آمبولانس به شدت در فضا پیچیده بود. کسی نمی‌دانست آن داخل چه خبر است.

«سومون رضا»، یکی از کارگران آشپزخانه که در لحظه‌ای گریخت، به خبرنگاران می‌گفت ۸ تا ۱۰ مرد مسلح وارد رستوران شدند، همان جایی که ۲۰ خارجی مشغول خوردن شام بودند.در این لحظه رگبار آتش و انفجار شروع شد. رضا می‌گوید این افراد به کلت، شمشیر و بمب مسلح بودند.

خبرگزاری اعماق گزارش داد که «بیش از ۲۰ خارجی با ملیت‌های مختلف پس از حمله به رستوران هُلی آرتیزان کشته شدند.» اعماق روز شنبه عکس‌هایی منتشر کرد که می‌گفت اجساد خارجیان کشته شده است. «نصیر العالم پوراگ»، یکی از مالکان این رستوران، می‌گوید حدود ۲۰ کارمند همراه با ۱۵ تا ۲۰ مشتری در رستوران بودند. او می‌گوید: در روزهای آخر رمضان کارشان سکه است و تعداد کارمندانشان ۳۰ تا ۵۰ نفر می‌شود. نصیر العالم می‌گوید تعدادی از جمله سرآشپز ایتالیایی موفق به فرار شدند. او که شعبه دیگری از این رستوران را در بانکوک اداره می‌کند در تماسی تلفنی به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «من ارتباطات کمی با سرآشپز داشتم اما می‌دانم که او به بام رستوران رفت و از آنجا وارد خانه مجاور شد.»

از سال ۲۰۱۳ تاکنون دست‌کم ۴۰ نفر از سوی اسلام‌گرایان افراطی در این کشور کشته شده‌اند. این حملات اهداف متعددی داشت: از وبلاگ نویسان ملحد گرفته تا اقلیت‌های مذهبی، فعالان همجنسگرا، خارجیان و دیگران. داعش و شاخه محلی القاعده در این کشور مسوولیت برخی از این حملات را بر عهده گرفته‌اند. نیروهای خلافت تاکنون مسوولیت ۱۸ مورد از این حملات را بر عهده گرفته است که هدف آنها عمدتا اقلیت‌های مذهبی از جمله بودایی‌ها، هندوها و مسیحیان بود. از بنگلادش به‌عنوان کشوری میانه رو و متساهل یاد می‌شود.

این موج از حملات در این کشور باعث شده برخی به این باور برسند که این کشور در حال تبدیل شدن به پایگاه یا سکویی برای افراطیون در منطقه شبه قاره است. با این حال، دولت بنگلادش مداخله هرگونه نیروی خارجی را رد کرده و معتقد است این حمله از سوی تندروهای داخلی انجام گرفته است. به گزارش نیویورک‌تایمز، براساس گزارش‌های دولتی تاکنون نزدیک به ۱۰هزار نفر دستگیر شده‌اند که گفته شده ۱۹۴ تن از آنها با شبکه‌های محلی شبه‌نظامیان در ارتباط بودند. منتقدان می‌گویند دولت باید در موضع خود در مورد گروه‌های شبه‌نظامی داخلی تجدیدنظر کند.

علی ریاض، استاد علوم سیاسی در دانشگاه دولتی ایلی‌نوی و متخصص مسائل جنوب آسیا می‌گوید: «انکار دائمی حضور نیروهای شبه‌نظامی که با گروه‌های تروریستی بین‌المللی در ارتباطند امر مفیدی نیست. آنچه می‌بینیم گروه کوچکی نیست که دور هم جمع شده باشند. این حمله‌ای بسیار سازمان یافته بود.»

سناریوها چه می‌گویند: داعش یا القاعده؟

اگرچه پلیس داکا می‌گوید اکنون «عملیات تمام شده است» و «همه چیز تحت کنترل است» اما نظرات متعددی وجود دارد که اساسا آیا این عملیات از سوی زیرشاخه‌های القاعده صورت گرفته یا نیروهای خلافت خودخوانده؟ آیا داعش در حال موج سواری است و می‌خواهد همه چیز را به نام خود ثبت کند تا در رقابت با القاعده ابهت بیشتری داشته باشد؟ به گزارش سی.ان.ان اگرچه داعش مسوولیت برخی حملات در این کشور را پذیرفته اما دولت منکر حضور داعش در این کشور است و معتقد است برخی گروه‌های محلی دست به این کار زده‌اند. یک مقام آمریکایی آشنا به مسائل اطلاعاتی به سی.ان.ان می‌گوید احتمال زیادی وجود دارد که این حمله از سوی القاعده در شبه‌قاره هند انجام گرفته باشد نه داعش. این گزارش می‌گوید؛ این تحلیل اولیه - نه نتیجه‌گیری نهایی- براساس بهترین اطلاعات موجود است.

این مقام آمریکایی می‌گوید؛ شبه‌قاره اساسا جولانگاه یا حیاط خلوت القاعده است و این گروه از قابلیت بالاتری نسبت به داعش در انجام حمله برخوردار است. از سوی دیگر، پیتر برگن، تحلیلگر سی.ان.ان در مصاحبه با برخی دیگر از مقام‌های آمریکایی می‌گوید؛ داعش مسوول این حمله است، چرا که القاعده عمدتا عملیات تیمی در این سطح انجام نمی‌دهد. از سوی دیگر، فیلیپ ماد، مقام سابق ضدتروریسم سیا، می‌گوید که داعش ادعاهای دروغین صادر نمی‌کند.

او معتقد است داعش به سرعت مسوولیت را بر عهده گرفت تا گوی سبقت را از القاعده ربوده و عملا این گروه را آچمز کند. ماد می‌گوید: «این دو گروه در حال رقابتند. آنها در حیاط خلوت القاعده مسوولیت حملات را بر عهده می‌گیرند تا خودی نشان دهند و بتوانند نیروی بیشتری جذب کرده و عملا دست القاعده را در حیاط خلوتش ببندند.»