مسابقه تسلیحاتی میان آمریکا، روسیه و چین آغاز شده است
جهان در آستانه جنگ سرد دوم
این اقدام در مقیاسی بزرگ، یک بازی قدیمی است که در قالبی جدید انجام می‌شود زیرا با روسیه‌ای مواجه هستیم که به لحاظ اقتصادی رو به افول است، چینی که در حال ظهور است و آمریکایی که سرنوشت مبهم به لحاظ اقتصادی دارد.
این اقدام در مقیاسی بزرگ، یک بازی قدیمی است که در قالبی جدید انجام می‌شود زیرا با روسیه‌ای مواجه هستیم که به لحاظ اقتصادی رو به افول است، چینی که در حال ظهور است و آمریکایی که سرنوشت مبهم به لحاظ اقتصادی دارد. مقام‌های آمریکایی تا حد زیادی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را سرزنش می‌کنند و می‌گویند سرسختی او مانع تلاش‌ها برای تشکیل معاهده کنترل تسلیحات سال ۲۰۱۰ و در نهایت کاهش زرادخانه هسته‌ای این دو قدرت بزرگ شده است. برخی چینی‌ها را سرزنش می‌کنند که به دنبال پیشی گرفتن و کاهش شکاف فناوری در برابر آمریکا هستند. برخی هم آمریکا را مقصر اعلام می‌کنند و می‌گویند این کشور با تسریع «نوسازی هسته‌ای» به نام بهبود ایمنی و قابلیت اطمینان باعث ریختن بنزین بر آتش می‌شود.
اوباما این خطر را در پایان جلسه نشست امنیت هسته‌ای در واشنگتن در اوایل همین ماه مورد اشاره قرار داد. او هشدار داد که پتانسیل «افزایش و ارتقای سیستم‌های جدید، مرگبار و کارآمد منجر به شکل‌گیری مسابقه تسلیحاتی تمام عیار و جدیدی خواهد شد.» برای رئیس‌جمهوری که وقتی ۷ سال پیش به قدرت رسید سخن از عاری کردن جهان از سلاح‌های هسته‌ای به میان می‌آورد، این سخنان اذعان به این است که سیاست آمریکایی که به دنبال کاهش سلاح‌های هسته‌ای است، ممکن است به عصر هسته‌ای دوم بینجامد. یکی از معدود بازماندگان جنگ سرد در دولت اوباما «جیمز. آر. کلاپر»، مدیر اطلاعات ملی، طی ارزیابی تهدیدات سالانه جهانی به کمیته خدمات نظامی سنا گفت: «ممکن است به یک وضعیت جنگ سرد گونه وارد شویم.» با این حال، این جنگ سرد متفاوت از سال‌های اولیه فعالیت کلاپر است؛ یعنی دورانی که او یک افسر اطلاعات نیروی هوایی بود و خطرات ناشی از حملات هسته‌ای را که می‌توانست شهرها را با تسلیحات فوق سنگین مرگبار از میان ببرد، احساس می‌کرد.
مخالفان به آن هزینه‌های گزافی می‌نگرند که ایالات‌متحده صرف برنامه تجدید حیات هسته‌ای خود می‌کند؛ برنامه‌ای که طی سه دهه حدود یک تریلیون دلار تخمین زده می‌شود. بنابراین، مخالفان از این مساله به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد تسلیحات پیچیده خود بهره می‌برند. به گزارش نیویورک تایمز، مسکو در حال ساخت موشک‌هایی بزرگ است که روی آن کلاهک‌هایی کوچک نصب می‌شود و کارشناسان از این بیم دارند که مبادا این اقدام نقض «ممنوعیت جهانی آزمایش» باشد؛ زمانی که این کشور در حال ساخت تسلیحات جدید است. به نوشته گزارش‌های خبری روسی، نیروی دریایی روسیه در حال توسعه زیر دریایی‌هایی است که می‌تواند از لوله‌های اژدرهای زیردریایی یا به‌صورت مستقل شلیک شود. این به آن معنا است که آن انفجار رادیواکتیو که روی زمین صورت می‌گیرد و ابری بر فراز آسمان می‌سازد می‌تواند در زیر دریا انجام شود که در این صورت باعث می‌شود شهرهای هدف غیرقابل سکونت شود. ارتش چین، تحت کنترل سفت و سخت شی جین پینگ، یک کلاهک جدیدی را آزمایش کرده است که «خودروی سُر خورنده مافوق صوت» می‌نامند. این کلاهک روی موشک‌های سنتی دوربرد به فضا می‌رود و سپس با مانور در فضای جو و به حالت چرخشی و دورانی با سرعت یک مایل بر ثانیه به هدف اصابت می‌کند. این می‌تواند سیستم‌های دفاع موشکی را بی‌اثر سازد.
دولت اوباما در موضع شاکی نیست. این کشور هم در حال آزمایش موشک فراصوت خود است اما در سال ۲۰۱۴ این آزمایش پایان یافت. این آزمایش‌ها قرار است سال دیگر از سر گرفته شود. به‌عنوان بخشی از فرآیند نوسازی، آمریکا همچنین در حال برنامه‌ریزی برای ۵ کلاس از تسلیحات موشکی و خودروهای تحویلی مربوطه است که- به‌عنوان یک خانواده- در حال تغییر زرادخانه آمریکا در مسیر تجهیزات کوچک، رادارگریز و بسیار دقیق است. بنابراین فرقی که تجهیزات آمریکایی با تجهیزات نظامی روسیه و چین دارد کوچکی ضریب خطای پایین، دقت فوق‌العاده بالا و رادارگریزی آنهاست. «جیمز. ام. اکتون»، تحلیلگر ارشد در بنیاد صلح کارنگی، سال گذشته به کمیسیون کنگره که مسوول ارزیابی قدرت چین است، گفت: «ما شاهد شروع مسابقه تسلیحاتی هستیم.» یک ترس و نگرانی در مورد سلاح‌های جدید این است که آنها می‌توانند منطق تلخ «تضمین ویرانی متقابل» را مورد تاکید دوباره قرار دهند؛ دکترینی متعلق به جنگ سرد که هر حمله‌ای می‌تواند منجر به تلافی متقابل و گسترده شده و در نهایت تمام نیروها را نابود کند. اکنون نگرانی این است که دقت و ماهیت کمتر تخریبی این سلاح‌های جدید وسوسه استفاده از آنها را افزایش دهد.
یک مساله کلیدی که اوباما آن را مورد خطاب قرار داده این است که آیا ارتقای برنامه‌ریزی شده اوباما به پیش بردن این رقابت کمک خواهد کرد یا خیر. یا اینکه آیا روسیه و چین به سادگی از فشار آمریکا به‌عنوان بهانه‌ای برای تکمیل سلاح‌هایی که در حال ساخت آنها هستند، استفاده می‌کنند یا خیر؟ تحلیلگران می‌گویند مسکو و پکن تسلیحات فضایی را آزمایش می‌کنند که می‌تواند ماهواره‌های نظامی آمریکا را در آغاز جنگ هسته‌ای از پا در آورده و ویران کند. در پاسخ، واشنگتن در حال راه‌اندازی ماهواره‌های فضایی است تا از چنین حملاتی پیشگیری کرده و حملات آنها را با شکست مواجه سازد. اوباما که در کنفرانس خبری خود در پایان نشست سران سخن می‌گفت، به این تنش که با نوسازی زرادخانه هسته‌ای فرسوده این کشور دامن زده شد، اذعان کرد. برای مثال، او خاطر نشان کرد که پیوندهای ارتباطی میان تسلیحات و محافظان این تسلیحات به محافظت‌های بهتر در برابر حملات سایبری نیاز دارد اما وقتی از او پرسیده شد که آیا کوچک‌سازی کلاهک‌ها و بهبودهای مشابه می‌تواند رکورد پیشرفت او در مورد مسابقه تسلیحاتی را تضعیف کند، اوباما پاسخ داد: «این مساله‌ای مشروع است و من نگران آن هستم.»
مقام‌های کاخ سفید می‌گویند آنها تلاش دارند تا هر گونه واکنش حاکی از نگرانی به این پیشرفت‌های جدید را کاهش دهند. «آوریل هنز»، معاون مشاور امنیت ملی، در مصاحبه‌ای گفت: «وقتی تنش‌ها بیشتر می‌شود، ما گام‌هایی اتخاذ می‌کنیم تا مانع از بالا رفتن غیرضروری درجه حرارت شویم.» اوباما در سال ۲۰۰۹ با اشتیاق به «تجدید رابطه» (Reset) با مسکو، کاهش وابستگی آمریکا به تسلیحات هسته‌ای و حرکت به سوی حذف آنها به قدرت رسید. او اولین رئیس‌جمهوری بود که خلع سلاح هسته‌ای را به نقطه ثقل سیاست دفاعی آمریکا تبدیل کرد.
روسیه در ابتدا همکاری کرد و معاهده استارت جدید در سال 2010 را امضا کرد که باعث کاهش اندک تسلیحات هسته‌ای استراتژیک شد. همان سال، اوباما شاخه زیتون دیگری پیشنهاد داد: او به ارتش آمریکا دستور داد تعداد کلاهک‌های هسته‌ای بر بالای موشک‌های زمین به زمین خود را از سه به یک کاهش دهد. این سیگنالی بود تا نشان دهد این موشک‌ها بیشتر دفاعی است تا تهاجمی. مسکو پاسخ نداد. در عوض، با توجه به خشک نشدن جوهر آن پیمان، مسکو شروع به بکارگیری نسل جدیدی از موشک‌های دوربردی کرد که چهار کلاهک کوچک حمل می‌کردند. امروز هم همچنان به این کار ادامه می‌دهد با وجودی که هنوز به محدودیت‌های کلی آن معاهده وفادار است. اوباما بازگشت پوتین به ریاست جمهوری در سال 2012 را مقصر در جلوگیری از کاهش‌های بعدی اعلام کرد و افزود: کرملین «بر قدرت نظامی بیش از توسعه تاکید می‌ورزد.» «ویلیام‌جی. پری»، وزیر دفاع دوران بیل کلینتون و یکی از با نفوذترین متخصصان هسته‌ای در حزب دموکرات می‌گوید: نگران است که مسکو به‌زودی از «معاهده جامع منع آزمایش 1996» خارج شود و شروع به تکمیل کلاهک‌های جدید در انفجارهای زیرزمینی کند.
(ایالات‌متحده تابع این معاهده است اما سنا هرگز آن را تصویب نکرد). برای دو دهه، قدرت‌های اصلی هسته‌ای یک محدودیت جهانی سُستی را در مورد آزمایش- یکی از محورهای اصلی کنترل تسلیحات هسته‌ای- به‌کار بسته‌اند. پری در این مصاحبه با اشاره به طراحان تسلیحاتی روسیه افزود: «من مطمئن هستم که آنها روی بمبی جدید کار می‌کنند و مطمئنم که خواستار آزمایش هستند.» او افزود: «تصمیم با پوتین است.» طرفداران برنامه نوسازی هسته‌ای آمریکا آن را پاسخی منطقی به تجاوزگری پوتین، به خصوص پس از حمله ۲۰۱۴ وی به کریمه می‌دانند. کارشناسان نظامی بر این باورند که سلاح‌های کوچک شده به پیشگیری از گسترش دامنه مهاجمان احتمالی کمک خواهد کرد. گزارش سال گذشته «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی» اعلام کرد: «ایالات‌متحده باید گزینه‌های هسته‌ای مشخصی در تمام مراحل تشدید نگرانی هسته‌ای داشته باشد.» در ماه فوریه، کاخ سفید از توسعه یک موشک کروز پیشرفته حمایت کرد. این موشک پروازی که از یک بمب‌افکن پرتاب می‌شد از مسافتی طولانی به زمین خورد و با فشار بر نیروی هوایی دشمن، هدف را تار و مار می‌سازد.
پنتاگون در توصیف برنامه اتمی، به صراحت خواستار موشک کروز و سلاح‌های هسته‌ای مربوطه شده که برای «مقابله با تجاوز روسیه» در اروپای شرقی لازم است. دولت همچنین در حال توسعه یک کلاهک مافوق صوت است که سرعت آن از سرعت برنامه چین جلوتر و کامل‌تر است. اگرچه این مساله تعهد رئیس‌جمهور برای اتکای کمتر به سلاح‌های هسته‌ای را عملی می‌سازد اما ممکن است مخالفان/ دشمنانی را که نمی‌توانند به پای این تکنولوژی برسند، به وابستگی بیشتر به تسلیحات هسته‌ای ترغیب کند. ویلیام پری، استدلال می‌کند که سلاح‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای کاهش‌یافته که اوباما در حال توسعه آن است می‌تواند چیزهای غیرقابل تصور را محتمل‌تر سازد. او می‌گوید: «آنها تسلیحاتی می‌سازند که کاربردی‌تر است حتی اگر هیچ برنامه معتبری برای نحوه کنترل این وضعیت وجود نداشته باشد.»
تحلیلگران می‌گویند هچ قدرت هسته‌ای مهمی به اندازه چین از سوی آمریکا مورد تهدید نیست. آنها می‌گویند حمله پیش‌دستانه از سوی زرادخانه نسبتا کوچک این کشور ممکن است. برای یک دهه، «کریستوفر پی. تومی»، کارشناس امنیت ملی در دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی، در مونتری، کالیفرنیا به برگزاری و اداره جلسات غیررسمی میان تحلیلگران آمریکایی و چینی، مقام‌های دولتی و افسران نظامی کمک کرده است. او سال گذشته در شهادت خود در کمیسیون بازنگری اقتصادی، امنیتی چین - آمریکا که از سوی کنگره برگزار شد گزارش داد که پکن احساس محاصره شدن از سوی آمریکا دارد. چینی‌ها، موشک‌های مافوق صوت واشنگتن را به‌عنوان راهی برای حمله به چین بدون عبور از آستانه هسته‌ای ارزیابی می‌کنند و این ارزیابی‌ها تلافی هسته‌ای را پیچیده خواهد کرد. تومی اعلام کرد که رهبران چین دغدغه‌ای مشابه در مورد تعداد روزافزون رهگیرهای ضدموشکی از سوی کشتی‌های جنگی آمریکا در اقیانوس آرام و پایگاه‌هایی در کالیفرنیا و آلاسکا دارند. او در نهایت اضافه کرد که پکن نوسازی هسته‌ای واشنگتن را «با بیم و هراس» می‌نگرد. او به ویژه، به طرح‌هایی برای بمب‌های هدایت‌شونده جدید و موشک‌های
کروز پیشرفته و سیستم‌های تحویلی جدید اشاره کرد. دکتر تومی در شهادت خود افزود: «پکن به این تغییرات پاسخ داده است و احتمالا طی دهه آینده به انجام این کار ادامه خواهد داد.»
چین هم اکنون بسیاری از موشک‌های دوربرد خود را برای حمل کلاهک‌های چندگانه دوباره مهندسی کرده و بیشتر در مسیر پوتین گام بر‌می‌دارد تا اوباما. این گام‌ها تحلیلگران را دچار مشکل کرده، زیرا پکن دهه‌ها است به این پی برده که چگونه کلاهک‌های خود را کوچک‌سازی کرده و دو تا چند کلاهک را بر روی یک موشک قرار دهد. به نظر می‌رسد پکن در حال برداشتن گام‌های «شوم‌تر»ی است. چند دهه است که واشنگتن و مسکو نیروهای هسته‌ای خود را در حالت آماده‌باش نگه داشته‌اند به‌طوری که- در تئوری- مقامات نظامی می‌توانند اگر شبکه‌های راداری، ماهواره‌ای و کامپیوتری حمله‌ای را شناسایی کنند دستور شلیک موشک یا صدور آتش را صادر کنند. منتقدان تاکتیک «تداوم هشدار» را باعث خطر تشدید جنگ تصادفی تلقی کرده‌اند. آنها می‌گویند در گذشته، هشدارهای نادرست بارها جهان را در آستانه فاجعه قرار داده است. سال گذشته، ارتش چین در یک سند رسمی اعلام کرد که این کشور به دنبال «بهبود هشدار استراتژیک اولیه» برای نیروهای هسته‌ای خود است.
ارسال نظر