زلزله تروریستی در آنکارا
گروه جهان: آنکارا بار دیگر لرزید اما نه با زلزله که با یک بمب مهیب که صدای آن از فاصله‌های دور هم شنیده شد؛ گویی آنکارا که روزگاری به مأمنی برای تروریست‌ها تبدیل شده و پاتوق نیروهای داعش برای عبور به سوریه بود اما این‌بار به محلی ناامن تبدیل شده است. در جدیدترین انفجار در این کشور که یکشنبه عصر در این کشور رخ داد، چند تن کشته و زخمی شدند. به گزارش الجزیره، در یک خودروی بمب‌گذاری شده در محله کیزیلای در آنکارا 37 تن کشته و 71 تن دیگر در بیمارستان بستری شدند. شاهدان می‌گویند این انفجار آنقدر مهیب بود که خودروهای آن اطراف هم آتش گرفته و بسیاری از خانه‌ها به‌شدت آسیب دیدند. این انفجار در منطقه‌ای صورت گرفت که ایستگاه‌های اتوبوس در آنجا قرار دارند و شهروندان زیادی در آنجا تجمع می‌کنند. همچنین این محل نزدیک به دفتر نخست‌وزیری و چند وزارتخانه دولتی است. برخی گزارش‌ها آمار کشته و زخمی‌ها را بیشتر اعلام کرده‌اند و از 40 کشته و 125 زخمی سخن به میان می‌آورند.

الجزیره می‌نویسد صدای این انفجار مهیب از کیلومترها آنسوتر هم شنیده می‌شد و گدازه‌های آتش تا چند صد متر پرتاب شد. رجب طیب اردوغان اعلام کرد: «این حملات که وحدت و انسجام کشور ما را هدف گرفته است باعث سستی ما در مبارزه با تروریسم نمی‌شود بلکه عزم ما را جزم‌تر می‌کند.» این سومین حمله‌ای است که ترکیه طی چند ماه اخیر به خود دیده است. تاکنون ۳ حمله تروریستی در ترکیه انجام شده است: اولین انفجار در اکتبر سال گذشته و در شهر سوروچ در گردهمایی جوانان کرد انجام گرفت که ۱۰۰ کشته بر جا گذاشت. گفته می‌شود این شدیدترین انفجار تروریستی در تاریخ مدرن ترکیه بود. انفجار دوم در ۱۷ فوریه گذشته انجام گرفت که ۲۸ کشته و ۶۰ زخمی بر جا گذاشت. این انفجار اتوبوس حامل نظامیان را هدف قرار داده بود. انفجار سوم که ۱۲ مارس (یکشنبه عصر ۲۳ اسفند ۹۴) انجام گرفت سومین انفجار تروریستی مهیب در آنکارا در شش ماه گذشته به‌شمار می‌رود که آمار کشته‌های آن بر حسب گزارش‌های خبری از ۴۰ تا ۱۲۰ و ۱۶۰ تن اعلام شده است. نکته قابل‌توجه نوع اهداف است: در اولین انفجار کردها هدف قرار گرفتند که جرقه ورود ترکیه به نبرد رسمی علیه داعش بود. دومین حمله نظامیان ترک را هدف قرار گرفته بود که در برخی مناطق کردنشین ترکیه حکومت نظامی برقرار کرده بودند. انفجار سوم نیز در محله‌ای شلوغ رخ داد که عمدتا مردم عادی هدف قرار گرفتند.

خبرنگار الجزیره که به صورت زنده در حال ارائه گزارش حادثه بود، اعلام کرد:«این یک نگرانی واقعی برای ترکیه است. این انفجار در قلب ترکیه رخ داد.» به نظر می‌رسد پیامی در پس این حملات نهفته باشد. «فادی هاکورا»، متخصص مسائل ترکیه و محقق در چتم‌هاوس می‌گوید این ناامنی‌ها در حال تبدیل شدن به «یک هنجار جدید در ترکیه است». او می‌گوید: «سیاست و جامعه ترکیه اکنون در حال تجربه یک تجربه جدید است که همان ناامنی و بی‌ثباتی است. هر دوی حملات گذشته پیش از اجلاس سران میان ترکیه و اروپا رخ داد، بنابراین ظن من این است که گروهی که این حملات را سازمان داد خواهان پوشش حداکثری این اتفاق نه فقط در ترکیه که در جهان خارج است. هدف آنها این است که به دنیا بگویند ترکیه ناامن است». طبیعتا پیامدهای این ناامنی دامان ترکیه را خواهد گرفت. یکی از پیامدهای این ناامنی این است که روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را بازهم به تعویق می‌اندازد. به تبع آن سرکوب داخلی در ترکیه شدت خواهد گرفت و وارثان آتاتورک زیر ذره‌بین نهادهای بین‌المللی قرار خواهند گرفت و این کشور بازهم با درهای بسته عضویت روبه‌رو شده و جز چنگ کشیدن بر دیوارهای قاره سبز کاری از پیش نمی‌برد.


مسوولیت حملات با کیست؟

چنین به نظر می‌رسد که حملات نه از سوی یک گروه که از سوی گروه‌های مختلف انجام شده باشد. الجزیره می‌نویسد حمله ماه فوریه را گروهی به نام «بازهای آزادی کردستان» (TAK) انجام داده که یکی از زیرشاخه‌های حزب کارگران کردستان (PKK) است. «تاک» می‌گوید از پ‌ک‌ک بریده است. حمله به سوروچ هم از سوی داعش انجام گرفته بود، با این حال به نظر می‌رسد ترکیه اکنون به پاتوقی برای گروه‌های تندرو- اگر نگوییم تروریستی- تبدیل شده است. علاوه‌بر اینکه دو حمله قبلی به داعش و پ‌ک‌ک نسبت داده شده اما عملیات‌های کوچک و تیراندازی‌هایی نیز در آنکارا و استانبول در ماه‌های گذشته صورت گرفته که مسوول انجام آنها گروه‌های چریکی چپ شناخته شده‌اند.

الجزیره احتمال می‌دهد که این حمله از سوی ناراضیان کرد صورت گرفته باشد. این شبکه خبری می‌افزاید ترکیه مدتی است در حال ستیز با نیروهای پ‌ک‌ک در جنوب غرب کشور است زیرا آتش‌بس 5/ 2 ساله در جولای گذشته شکسته شد و باعث شده وضعیت از دهه 90 بدتر شود. از سوی دیگر، ترکیه ناامنی در مناطق کردنشین خود را به تحولات سوریه ربط می‌دهد و می‌گوید مبارزان YPG بیش از آنکه در حال نبرد با داعش باشند به نفع اسد می‌جنگند و سودای استقلال را در سر می‌پرورانند. برآیند گزارش‌ها حاکی است که یا داعش یا یکی از زیرمجموعه‌های پ‌ک‌ک دست به این حمله تروریستی زده است. برخی نیز دیدگاه بدبینانه‌ای را دامن زده و می‌گویند نهادهای اطلاعاتی- امنیتی ترکیه با اجیر کردن عواملی دست به این انفجارها می‌زنند تا برنامه‌های از پیش طراحی شده خود برای بستن فضای داخلی و معطوف کردن توجهات به خارج از کشور و به‌ویژه سوریه را دامن بزنند. بر همین اساس، الجزیره می‌افزاید: اندکی پس از این انفجار، دولت ترکیه اقدام به فیلتر کردن فیس‌بوک و توئیتر کرد، دلیل آن هم انتشار عکس‌های این حمله تروریستی عنوان شده است.

از سوی دیگر، برخی رسانه‌های روسی نیز دست به‌کار شده‌اند. سرگئی لاوروف، وزیرخارجه روسیه در گفت‌وگو با شبکه روسی «رن‌تی‌وی» اعلام کرد: مسکو به شواهدی دست یافته که نشان می‌دهد ترکیه به تدریج حضور نظامی خود را در شمال سوریه گسترش می‌دهد. براساس اطلاعات به دست آمده، آنها تا چند صد‌متر وارد خاک سوریه شده‌اند. بر همین اساس، این احتمال تقویت شده که دولت ترکیه از این انفجارهای تروریستی برای پیشبرد دستور کاری خود در سوریه و برخی نقاط ترکیه استفاده می‌کند. ترکیه در برخی از مناطق مهم کردنشین کشورش برای انجام عملیات علیه نیروهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) از ماه اوت حکومت نظامی اعمال کرده است. این عملیات نظامی در مناطق مسکونی نگرانی‌هایی را درباره نقض حقوق بشر و افزایش تعداد کشته‌شدگان غیرنظامی افزایش داده است. ده‌ها هزار نفر از مردم این مناطق به‌دلیل درگیری‌ها آواره شده‌اند. فارغ از تمام بحث‌ها اما یک نکته مسجل است: بر اساس برخی گزارش‌ها آژانس‌های مسافرتی در ترکیه می‌گویند میزان ورود گردشگر خارجی به ترکیه در ماه‌های گذشته و تحت تاثیر حملات تروریستی به‌طور محسوسی کاهش داشته است. ترکیه یکی از 10 کشور نخست توریست‌پذیر جهان است که در سال 2014 پذیرای بیش از 41 میلیون توریست بوده است.


اردوغان: ترکیه هدف تروریست‌هاست

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه با محکوم کردن انفجار تروریستی عصر روز یکشنبه در آنکارا تصریح کرد: «سازمان‌های تروریستی و کسانی که از آنها به عنوان ابزاری به نفع خود استفاده می‌کنند هر بار که از نیروهای امنیتی ما شکست می‌خورند روش‌های غیراخلاقی را برای هدف قرار دادن غیرنظامیان در پیش می‌گیرند.» به گزارش روزنامه رأی الیوم وی افزود: «چنین حملاتی که وحدت ملت و کشور ما را هدف قرار می‌دهد هرگز از عزم و اراده ما نخواهد کاست، بلکه بر عزم ما برای جنگ علیه تروریسم می‌افزاید.» اردوغان تاکید کرد: «ترکیه در سال‌های اخیر به‌دلیل بی‌ثباتی در منطقه به هدفی برای حملات تروریستی تبدیل شده است.»


واکنش رهبران جهان

رهبران روسیه، انگلیس، ناتو، اتحادیه اروپا، دبیرکل سازمان ملل، جنبش حماس و شمار دیگری از رهبران کشورهای جهان در بیانیه‌ها و اظهارات جداگانه انفجار اخیر در آنکارا را محکوم کردند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه این حمله تروریستی را محکوم کرده و به ابراز همدردی با ملت ترکیه پرداخته است. دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه نیز در واکنش به این رویداد، با مردم ترکیه و خانواده قربانیان همدردی کرد. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، با محکوم کردن این بمب‌گذاری گفت که این ائتلاف نظامی با دولت ترکیه متحد است. بان‌ کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل نیز حمله تروریستی در آنکارا را محکوم و بر همبستگی خود با دولت و مردم ترکیه تاکید کرد. دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس در صفحه توییتر خود با قربانیان این حمله همدردی کرد و همچنین نوشت که از شنیدن اخبار حمله تروریستی ویرانگر در آنکارا وحشت‌زده شده است. فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت، محمد المومنی سخنگوی رسمی دولت اردن، وزارت خارجه قطر، مصر، جنبش حماس، سازمان آیسسکو نیز با محکوم کردن انفجار آنکارا بر حمایت از مردم ترکیه در این زمان دشوار تاکید و با ملت و دولت ترکیه اعلام همبستگی کردند.