جان کری در نشست سنا اعلام کرد
طرح جایگزین آمریکا برای سوریه
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا تاکید کرد: «در واقع بدون همکاری روسیه من اطمینان ندارم که می‌توانستیم به توافقی دست یابیم که اکنون به آن رسیده‌ایم.» کری همچنین تاکید کرد که دولت اوباما به دنبال گزینه‌های مختلف در سوریه است. وی ادامه داد: «در صورتی که مذاکرات کنونی و توافق آتش‌بس و همچنین فرآیند گذار سیاسی در سوریه به موفقیت منجر نشود، واشنگتن به دنبال گزینه‌های جایگزین خواهد بود.» کری اشاره‌ای به جزئیات طرح جایگزین نکرد اما خاطرنشان کرد که این طرح احتمالا شامل افزایش حمایت از مخالفان مسلح سوریه خواهد بود. برخی منابع نظامی و رسانه‌های آمریکا اشاره کردند که بخش دیگر این طرح احتمالا شامل دخالت نظامی آمریکا و ائتلاف ضد داعش شود. وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد در صورتی که پایان دادن به درگیری‌ها مدت زمان زیادتری طول بکشد باقی ماندن سوریه به‌صورت یکپارچه سخت خواهد بود. وی تصریح کرد: اگر منتظر زمان زیادی بمانیم شاید فرصت باقی ماندن سوریه متحد از دست برود. همچنین اگر نیروهای مورد حمایت روسیه به شهر حلب تسلط یابند، حفظ یکپارچگی سوریه سخت خواهد بود.
بندبازی پوتین
پوتین در اوکراین بر سر اجرای صلح با دشواری‌های زیادی مواجه است. در اروپا، پوتین می‌کوشد شکاف در این اتحادیه 28 کشوری را بیشتر کند تا اجماع کشورها بر سر تحریم روسیه پس از الحاق کریمه به این کشور را بر هم زند. از سوی دیگر، کرملین، صدراعظم آلمان را هدف گرفته است و به بدگویی از او می‌پردازد زیرا در قاموس کرملین‌نشینان مرکل در نقطه ثقل تقابل اروپا با روسیه است و این مرکل است که در پس تحریم‌های اروپا علیه روسیه قرار دارد. هدف تمام این برنامه‌ها چیست؟ به گزارش نیویورک‌تایمز، هدف پوتین مردم کشورش است تا توجه آنها را از بحران‌های اقتصادی داخلی منحرف کند. «نیکولای پتروف» استاد علوم سیاسی در روسیه می‌گوید: «ظاهرا قوی هستیم و ظاهرا مهم هستیم و ظاهرا بزرگ هستیم. اما واقعیت و آمار و ارقام چه می‌گوید؟» پوتین دوشنبه شب در تلویزیون مسکو حضور یافت و با طرح آتش‌بس در سوریه آن را اقدامی آمریکایی- روسی خواند. گویی رئیس‌جمهور روسیه دلتنگ روزهایی نوستالژیک بود که روسیه و آمریکا به‌عنوان دو ابرقدرت به حل‌وفصل مسائل جهان می‌پرداختند. پوتین در این سخنان تلویزیونی از سیاست کرملین در قبال دمشق پرده برداشت: «مسکو با دمشق و رهبری مشروع این کشور همکاری خواهد کرد. مطمئنم که شراکت با طرف آمریکایی موجب تغییر شگرف وضعیت در سوریه خواهد شد.» به گزارش نیویورک‌تایمز، اگرچه پوتین به حمایت از اسد پرداخته اما آمریکا نیز همین کار را با متحدان و اپوزیسیون مسلح کرده است. البته نکته مهم دیگری هم هست. پوتین می‌خواهد نشان دهد که مداخله نظامی روسیه در سوریه مانع تکرار فجایع و فروپاشی عراق، لیبی و یمن خواهد شد؛ پوتین می‌خواهد نشان دهد که حواس کرملین این بار جمع است و نمی‌گذارد چیزی مانند انقلاب‌های رنگین در اوکراین در سال 2004 و گرجستان در سال 2003 رخ دهد. پوتین اقدامات خود را در قالب «اقدامات مسوولیت‌پذیرانه» انجام می‌دهد. مسکو با اعزام 50 فروند جنگنده و 4 هزار نیروی زمینی به سخن خود جامه عمل پوشاند. در واقع، پوتین با اقدام نظامی خود 5 هدف را دنبال می‌کرد: جلوگیری از تغییر رژیم سوریه و عقیم کردن تلاش خارجی برای برکناری اسد، عقیم کردن تلاش واشنگتن برای منزوی کردن مسکو، اثبات اینکه مسکو متحد محکم تر و قابل اعتمادتری نسبت به واشنگتن است، رونمایی از سلاح‌های جدید روسی و البته آزمایش آنها و ارائه چشم انداز یک سیاست خارجی جدید روسی برای مردمی که از جنگ اوکراین وحشت زده شده بودند. پوتین تا حدودی به هر 5 هدف خود رسید.
«بوریس. بی. ناژدین»، عضو سابق دومای روسیه می‌گوید: «ما دستاوردهای روشنی داشتیم. مهم‌ترین چیز همانی است که امروزه همه جا از آن سخن گفته می‌شود. رژیم اسد یا دولت مشروع سوریه در قدرت مانده است. ما به برنامه‌ای سیاسی نیاز داریم و باید صرف هزینه‌های گزاف در امور تسلیحاتی را متوقف سازیم.» کار هنوز تمام نشده است. تاکنون هزینه روزانه ۳ میلیون دلاری عملیات در سوریه قابل پرداخت بوده است؛ اما دیری نخواهد پایید که کمر مسکو زیر بار هزینه‌ها خم خواهد شد. با این حال، این هزینه‌ها باید در جایی جبران شود. نیویورک‌تایمز به نقل از ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل می‌نویسد: «دولت سوریه در حل‌وفصل بحران باید تابع مسکو باشد. اگر دمشق تصور می‌کند که به آتش‌بس نیاز ندارد، در این صورت ما باید تا آخر بجنگیم. در این صورت، این نبرد مدت‌های مدید طول خواهد کشید. هزینه‌های آن را چه کسی خواهد پرداخت؟ دمشق یا مسکو؟» مسکو البته برای زدن حریف، کارت دیگری هم در دست دارد: آنکارا. پس از سقوط جنگنده روسی به دست ترکیه، روابط دو کشور به تیرگی گرایید. مسکو، آنکارا را به حمله زمینی متهم و تهدید کرده در صورتی که آتش‌بس به سرانجام نرسد، این
مقامات ترکیه‌ای هستند که باعث و بانی بر هم زدن‌آتش‌بس شده‌اند. چنین است که دولت ترکیه شمشیر را غلاف کرده و مقام‌های این کشور در آشکار و نهان سخن از این به میان می‌آورند که قصدی برای حمله زمینی ندارند. دیگر اینکه، مسکو تلفات اندکی داشته و این از نگاه جامعه روسیه امری مثبت است.
آتش‌بس فانتزی
سوالی که بیش از هر چیز ذهن بسیاری از اندیشمندان و محافل سیاسی و فکری را به خود جلب کرده این است که آیا آتش‌بس موقتِ فعلی که از سوی روسیه- آمریکا برقرار شده دوامی خواهد داشت یا به سرنوشت سایر مواردی از این دست مبتلا خواهد شد. «لوک کافِی»، محقق مسائل اورآسیا در اندیشکده‌ای در واشنگتن می‌گوید مهم‌ترین نقطه اختلاف همانا عدم اجماع بر سر تعیین گروه‌هایی است که تروریست نامیده می‌شوند. گروه حامیان بین‌المللی سوریه (ISSG) مجموعه‌ای از کشورها هستند که بر سر مصادیق تروریسم و تعیین گروه‌های مختلف تروریستی اختلاف نظر دارند. غیر از داعش و النصره هیچ اجماعی دال بر تروریستی بودن سایر گروه‌ها وجود ندارد. کافِی می‌گوید این فقدان اجماع یکی از نقاط خللی است که باعث می‌شود روسیه همچنان دیگر گروه‌ها را که به‌زعم این کشور تروریستی هستند هدف قرار دهد. همین مساله محرک ترکیه و عربستان برای دخالت در سوریه است. همین مساله محرک کردها برای پیشروی است. این تحلیلگر معتقد است هرگونه آتش‌بسی در سوریه «فانتزی» است زیرا غیر از نقطه اختلافی که بیان شد اکنون سوریه به محلی برای رقابت تبدیل شده است و هر رقیبی تلاش دارد تا دیگری را از میدان به در کند. اگرچه اکنون مسکو- واشنگتن برنده بازی هستند اما هنوز هیچ اجماع سیاسی برای یک نیروی بین‌المللی حافظ صلح وجود ندارد و هیچ اجماعی بر اینکه «تروریست کیست» هم وجود ندارد. تا این اجماع به وجود نیاید، اوضاع سوریه هیچ آرامشی نخواهد یافت.
ارسال نظر