روزنه امید در مذاکرات مونیخ

گروه جهان:روزنه امیدی برای سوریه پیدا شده است یا همچنان اختلاف‌ها پابرجاست؟ این پرسش دو گزینه‌ای است اما می‌توان گفت که هر دو مورد صحیح است. در واقع کارشناسان و تحلیلگران اجلاس مونیخ به هر دو مورد اشاره کرده‌اند. برخی می‌گویند نور امیدی تابیده شده و برخی دیگر از به بن‌بست رسیدن اجلاس در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهند. روزنامه گاردین می‌نویسد: تلاش‌های صورت گرفته در اجلاس مونیخ، راه را برای ارائه یک طرح جامع درخصوص «ترک مخاصمه» و ارائه کمک‌های بشردوستانه در سوریه باز کرده است. همزمان اما توافق عربستان سعودی و ایالات‌متحده برای اعزام سربازان سعودی به سوریه راه را برای یک توافق پایدار بسته است. اگر راهکار اول روزنه امیدی را برای کمک‌های بشردوستانه باز کرده است، پیشنهاد عربستان برای حضور نظامی این کشور در سوریه با واکنش شدید نخست‌وزیر روسیه مواجه شد. جایی که مدودف به عربستان هشدار داد، پیاده شدن این طرح یعنی زنگ جنگ جهانی سوم را به صدا در آوردن.

دیمیتری مدودف درباره طرح عربستان برای حضور نظامی در سوریه و موافقت آمریکا با آن گفت: «آمریکایی‌ها و شرکای عرب ما باید در مورد این کار بیشتر فکر کنند، آیا آنها به دنبال یک جنگ دائمی هستند؟ همه طرف‌های حاضر در این اجلاس باید به‌گونه‌ای رفتار کنند که به تقویت مذاکرات بینجامد، نه اینکه شعله‌های آتش را بالا بکشد.» این در حالی است که ایالات‌متحده روسیه را متهم می‌کند که با پشتیبانی هوایی از نیروهای اسد، راه را برای قدرتمندتر کردن بشار اسد باز کرده است. ایالات‌متحده، مسکو را متهم می‌کند که کرملین تنها به دنبال مبارزه با داعش نیست، بلکه در حال تضعیف نیروهای مخالف اسد است.

مارک تونر، سخنگوی دولت ایالات‌متحده می‌گوید: روسیه چند ماهی است که از بشار اسد به شدت حمایت می‌کند و بیشترین پیشروی نیروهای اسد هم در حلب اتفاق افتاده است. پیشروی نیروهای اسد هم در حلب بیش از اینکه به تقویت مذاکرات بینجامد، به تشدید درگیری‌ها کمک می‌کند. تونر همچنین در واکنش به گفته مدودف که هشدار داده است در صورت دخالت نظامی عربستان و ترکیه در سوریه جنگ جهانی سوم به راه خواهد افتاد، می‌افزاید: «اگر این نگرانی روسیه است، آنها باید به کاری که در سوریه می‌کنند، یعنی تقویت بشار اسد، نگاه کنند.»

اوایل هفته گذشته اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات‌متحده از طرح عربستان سعودی، مبنی بر حضور نظامی این کشور در سوریه استقبال کرده بود. آمریکا اعتقاد دارد که عربستان می‌تواند به تقویت نیروهای میانه‌رو در جنگ با داعش کمک کند. همچنین این کشور می‌تواند با اعزام نیروهای ویژه خود به سوریه راه را برای جابه‌جایی نیروهای محلی برای مبارزه با داعش تقویت کند. با این حال روز پنج‌شنبه جان کری و لاوروف درخصوص طرح پیشنهادی عربستان با یکدیگر ملاقات و رایزنی کردند. در این راستا گفته می‌شود این دو کشور همچنان بر سر اعزام نیروهای زمینی عربستان سعودی اختلاف نظر دارند و روسیه حاضر به پذیرش این طرح نیست. اما کری در مورد مذاکرات صورت گرفته در این جلسه به خبرنگاران گفت: «ما به‌طور واضح اعلام کردیم که دسترسی به کمک‌های بشردوستانه یک نیاز فوری و اساسی است. لاوروف هم پس از پایان این جلسه به خبرنگاران گفت: ما پیشنهاد یک آتش‌بس را ارائه دادیم، منتظر پاسخ آمریکایی‌ها هستیم.»

در این باره گفته می‌شود بین آمریکا و روسیه اختلاف نظر وجود دارد. آمریکا می‌گوید آتش‌بس باید فوری صورت بپذیرد، اما برخی منابع مدعی‌اند روسیه از آتش‌بسی که ۲۰ روز دیگر انجام شود، سخن گفته است. کارشناسان می‌گویند روسیه به دنبال خریدن زمان در جهت تقویت مواضع بشار اسد در اجلاس سوریه است. گروه حامیان سوریه ۱۷ عضو بین‌المللی دارد که برخی از آنها موافق اسد و برخی دیگر از مخالفان وی به‌شمار می‌روند. دیپلمات‌ها می‌گویند بحث‌ها در اجلاس مونیخ روی آتش‌بس دائمی و ترک مخاصمه متمرکز است. با این حال برخی مدعی‌اند که چندان به یک ترک مخاصمه طولانی مدت امیدوار نیستند. فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان اعتقاد دارد که این مذاکرات نیاز به چیزی دارد که موفقیت آن را تضمین کند. با توجه به این موضوع این خواسته هنوز محقق نشده است. اشتاین‌مایر می‌گوید: ما باید کاری کنیم که نیازهای مردمی که گیر افتاده‌اند هرچه زودتر تامین شود. همچنین در گام نخست برای رسیدن به خواسته اصلی این اجلاس خشونت‌ها کم شود. گاردین می‌نویسد: هنوز مشخص نیست که روسیه حملات هوایی خود را متوقف خواهد کرد یا نه. روسیه می‌گوید این حملات علیه داعش و دیگر گروه‌های تروریستی است اما آمریکا مدعی است بیشتر حملات روسیه علیه نیروهای مخالف بشار اسد صورت می‌گیرد.

فرانسیس اولاند، رئیس‌جمهوری فرانسه به همین مناسبت در پیغامی از پوتین خواسته است با این حملات به تقویت بشار اسد کمک نکند. او در اظهارنظری مداخله‌جویانه گفت: «ما باید مطمئن شویم که بشار اسد حاضر به کناره‌گیری است، در این لحظه اما وی توسط روسیه به شدت حمایت می‌شود. من از روسیه می‌خواهم اقدامات خود را در سوریه متوقف کند.» در همین حال دبیر کل اتحادیه عرب نیز از شورای امنیت خواسته است تا به یک طرح آتش‌بس الزام‌آور رای مثبت دهد. نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب خواستار برگزاری جلسه شورای امنیت شده تا این شورا روسیه و سایر نیروهای درگیر را ملزم به یک‌ آتش‌بس فوری کند. او در بیانیه‌ای گفته است: «نابسامان شدن شدید اوضاع انسانی در سوریه و آن مهاجرت دسته‌جمعی ساکنان غیرنظامی در مناطق اطراف شهر حلب ایجاب می‌کند که چنین تحرک فوری صورت بگیرد.»


طرح دی‌میستورا

روزنامه یوم‌السابع نیز گزارش می‌دهد که دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه برای این کشور یک راه‌حل پیشنهاد کرده است. گفته می‌شود نماینده سازمان ملل به دنبال ارائه یک طرح تازه برای اداره سوریه است. دی‌میستورا در نظر دارد اداره فدرالی را به طرفین سوری پیشنهاد کند. مرکز مطبوعاتی سوریه که یک سازمان مستقل مطبوعاتی است، ‌اعلام کرد که استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه در میز مذاکرات برای حل بحران این کشور اجرای نظام فدرالیسم و تغییر شکل نظام حاکم سوریه را در آینده این کشور مطرح کرده و این در حالی است که سوری‌ها معتقدند این طرح ترویج تشکیل کشور فدرالی برای آینده سوریه و آغاز تقسیم سوریه است. این روزنامه مصری می‌نویسد دی‌میستورا در حال سبک و سنگین کردن این طرح است. وی در حال ارائه این طرح به گروه‌های مخالف و موافق است و خواستار نظر آنها است. با این حال گفته می‌شود حتی نیروهای مخالف نیز تمایل چندانی به این طرح ندارند و خواستار یک دولت مرکزی قدرتمند هستند.