سندی برای انحصار؟

گروه خودرو: این روزها در حالی انواع خودروهای داخلی و خارجی را در خیابان‌ها و جاده‌های کشور می‌بینیم که با وجود تنوع نسبتا زیاد، آمارها نشان می‌دهند بیشتر سهم بازار کشور در دست دو خودروساز بزرگ داخلی است. اتفاقا این روزها بحث در مورد انحصاری بودن یا نبودن بازار خودرو ایران داغ است و خودروسازان انحصار را رد می‌کنند و مردم و شورای رقابت (به‌عنوان مسوول قیمت‌گذاری خودرو) بر آن صحه می‌گذارند و از همین رو جدیدترین آمار اعلام شده در مورد سهم بازار خودروها در ایران، می‌تواند کمک زیادی برای پاسخ دادن به این پرسش (بازار خودرو ایران انحصاری است؟) بکند. بنابر آخرین آمار شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، خودروهای سواری کشور در شش دسته قیمتی «زیر ۲۵ میلیون تومان»، «۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان»، «۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان»، «۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان»، «۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیون تومان» و «بالای ۱۲۵ میلیون تومان» تقسیم و سهم هر گروه در بازار ایران مشخص شده است. بر این اساس، «زیر ۲۵ میلیونی‌ها» ۴/ ۳۸ درصد از کل خودروهای سواری کشور را طی نیمه نخست امسال در اختیار دارند و «۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها» نیز از سهمی ۲/ ۵۸ درصدی برخوردارند. همچنین، خودروهای «۵۰ تا ۷۵ میلیونی» نیز ۲/ ۲ درصد بازار ایران را در اختیار دارند و سهم «۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها» هم به ۳/ ۰درصد می‌رسد.

در مورد خودروهای «۱۰۰ تا ۱۲۵» میلیونی نیز گزارش شده که تنها ۲/ ۰درصد از سهم بازار در دست آنهاست. در نهایت «خودروهای بالای ۱۲۵ میلیون تومان» نیز تنها ۷/ ۰ درصد در بازار کشور سهم دارند. با این حساب، بیشترین سهم بازار خودرو کشور در دست «۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها» است، خودروهایی که ترکیبی از محصولات ایران خودرو و پارس‌خودرو و خودروسازان چینی و سایپا به شمار می‌روند. از سوی دیگر، کمترین سهم بازار خودروهای کشور را نیز «۱۰۰تا ۱۲۵ میلیونی‌ها» در اختیار دارند. بر اساس این آمار، همچنین سه خودروساز بزرگ کشور (ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو)، در مجموع ۱/ ۹۰ درصد است و ۹/ ۹ درصد باقیمانده نیز سهم چینی‌ها و خودروهای وارداتی از جمه هیوندایی، کیا، میتسو بیشی، رنو، آلفارومئو و... است.

پر از ایران خودرو و سایپا

اما به سراغ جزئیات آمار ارائه شده از سوی شرکت بازرسی برویم و ببینیم سهم هر خودرویی در بازار ایران چقدر است. بر این اساس، خودروهای گروه زیر ۲۵ میلیونی را پرایدها به همراه تیبا و MVM مدل ۱۱۰ تشکیل می‌دهند و در این بین، MVM تنها ۴/ ۲ درصد در این گروه سهم دارد و باقی در اختیار مدل‌های پراید و تیبای معمولی است. در میان پرایدها اما مدل ۱۳۱ بیشترین سهم را داراست و ۸/ ۵۷ درصد از خودروهای زیر ۲۵ میلیون تومان کشور را این مدل به خود اختصاص داده است. پراید ۱۱۱ نیز ۲/ ۱۴ درصد سهم دارد و مدل ۱۳۲ هم سهمی ۶/ ۸ درصدی را به خود می‌بیند. تیبا نیز در این گروه توانسته سهمی ۹/ ۱۶ درصدی برای خود دست و پا کند. اما در بین اعضای گروه «۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها» پژو پارس و پژو ۴۰۵ وسمندها شامل (EF۷ و سورن و LX) نیز در مجموع سهمی ۱/ ۱۷ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند و سهم پژو ۲۰۶‌ هاچ‌بک هم هشت درصد است. همچنین رانا سهمی ۸/ ۴ درصدی را از گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها در اختیار دارد و تیبای‌ هاچ‌بک (تیبا۲) هم توانسته سهمی ۲/ ۲ درصدی در این گروه برای خود دست و پا کند. طبق آمار اما خودروهای چینی مانند جک و توجوی و ام‌وی‌ام مدل ۵۳۰ و ام‌وی‌ام مدل ۳۱۵ و لیفان ۶۲۰ نیز در مجموع ۱/ ۴ درصد در گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها سهم دارند و در این بین، مدل ۳۱۵ بیشترین سهم را داراست. این گروه، اما چهار مدل تندر-۹۰ (پارس‌تندر، تندر ایران خودرو و تندر پارس‌خودرو و تندر اتومات) را نیز در خود جای داده که مجموعا سهمی ۲/ ۸ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. تندر پارس‌خودرو بیشترین سهم را بین تندرهای موجود دارد. سری هم اما به گروه ۵۰ تا ۷۵ میلیونی‌ها بزنیم که در خود شش عضو را جای داده است. در این گروه، بیشترین سهم به ام‌وی‌ام مدل X۳۳ با ۸/ ۳۶ درصد رسیده و لیفان X۶۰ نیز سهمی ۶/ ۳۲ درصدی را داراست. جک مدل J۵ و ولیکس C۳۰ و سابرینا و کیا پیکانتو نیز به ترتیب سهمی ۷/ ۱۸، ۸/ ۷، ۳ و ۱/ ۱ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. در دسته بعدی هم که همان ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها باشند، بیشترین سهم با ۵/ ۳۲ درصد به محصول چینی سایپا یعنی S۳۰۰ رسیده و هیوندای I۲۰ نیز ۹/ ۳۱ درصد سهم دارد. دیگر عضو این گروه، میتسوبیشی لنسر ۱۶۰۰ سی‌سی با ۱۶ درصد سهم است و ام جی ۳۵۰ و رنو داستر نیز به ترتیب سهمی ۱۱ و ۵/ ۸ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. در گروه ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیون تومانی‌ها هم با هفت خودرو روبه‌رو می‌شویم که در این بین بیشترین سهم را میتسوبیشی لنسر ۱۸۰۰ سی‌سی در اختیار دارد و رده دوم نیز به هیوندایی النترا با سهمی ۴/ ۲۰ درصدی رسیده است. ام جی ۶ نیز در این گروه سهمی ۶/ ۱۷ درصدی دارد و رنو اسکالا و هیوندایی اکسنت نیز به ترتیب از سهمی ۵/ ۱۲ و ۱/ ۱۲ درصدی برخوردارند. هیوندایی ولستر نیز ۱/ ۸ درصد سهم در این گروه دارد و سهم رنو فلوئنس نیز ۱/ ۷ درصد برآورد شده است. اما در گروه بالای ۱۲۵ میلیون تومانی‌ها، بیشترین سهم را کیا اسپورتیج با ۳۲ درصد در اختیار دارد و هیوندایی سوناتا نیز از سهمی ۴/ ۱۷ درصدی برخوردار است. میتسو بیشی ASX هم ۶/ ۱۳ درصد سهم در گروه موردنظر دارد و رنو کولیوس هم سهمی ۸/ ۱۰ درصدی را به خود می‌بیند. کیا سراتو به‌عنوان دیگر عضو گروه موردنظر، سهمی ۹/ ۹ درصدی دارد و آلفارومئو جولیتا هم ۲/ ۵ درصد سهم را به خود اختصاص داده است.

همچنین خودروهای کیا اپتیما و هیوندایی توسان و رنو سفران نیز به ترتیب دارای سهمی ۹/ ۳، ۸/ ۳ و ۵/ ۳ درصدی در گروه بالای ۱۲۵ میلیون تومانی‌ها هستند.