بازارهای نوظهور، نگرانی تازه خودروسازان

درست زمانی که بازار خودروی اروپا پس از ۶ سال متوالی افت و رکود، آرام آرام به مسیر بهبود بازمی‌گردد، بادهای مخالف در بازار خودروی کشورهای توسعه‌یافته وزیدن گرفته و پیش‌بینی افت در این بازارهای نوظهور (Emerging Markets)، خودروسازان اروپایی از جمله رنو را نگران کرده است. از زمان شروع بحران اقتصادی در اواخر سال ۲۰۰۸ و اوایل ۲۰۰۹ در آمریکا و اروپا و کاهش شدید تقاضا برای خودرو در کشورهای این قاره‌ها، کشورهایی چون چین، هند، برزیل، تایلند و روسیه پناهگاه خودروسازان بحران‌زده به‌خصوص اروپایی بوده و آن‌ها ضررهای هنگفت در بازارهای خانگی را با فروش کمابیش بالا در بازارهای نوظهور جبران کرده‌اند. مساله دیگر سرمایه‌گذاری‌های گسترده خودروسازان اروپایی و آمریکایی در این کشورها است. در سال‌های اخیر میلیاردها دلار سرمایه برای افزایش تولید، گسترش شبکه نمایندگی‌ها و قوی‌تری کردن شبکه خدمات پس از فروش روانه این کشورها شده به این امید که تداوم رشد و شکوفایی بازارهای نوظهور و افزایش درآمد طبقه متوسط خریدار خودرو در این کشورها به رشد انفجاری فروش و بازگشت سود منجر شود. پیش‌بینی‌ها اما حاکی از آن است که این رویا شاید فعلا تعبیر نشود.

چنین وضعی شاید بیش از همه برای خودروسازان فرانسوی دشوار باشد. پژو-سیتروئن و رنو در سال‌های اوج بحران متحمل سنگین‌ترین ضررها شدند؛ چراکه به عقیده اغلب ناظران و تحلیلگران، بیش از حد به فروش در اروپا وابسته بودند. در مقابل خودروسازانی چون جنرال موتورز، فولکس واگن، مرسدس بنز و بی‌ام‌و توانستند خسارات ناشی از افت فروش در اروپا را با فروش در چین جبران کنند. رنو اخیرا پیش‌بینی‌اش در مورد رشد فروش خودروهایش در بازارهای نوظهور را کاهش داده و اعلام کرده سرعت رشد در این کشورها احتمالا به زیر ۲ درصد خواهد رسید. رنو-نیسان، ائتلاف خودروساز فرانسوی با شریک ژاپنی‌اش، هم بازارهای منطقه جنوب آسیا را یکی از اصلی‌ترین اهدافش می‌داند و رنو به فروش محصولات این شرکت امید بسیاری بسته است. رنو-نیسان در بازار روسیه هم از اصلی‌ترین بازیگران بازار است، کشوری که فروش خودرو در آن روند نزولی را از سال گذشته آغاز کرده و به‌نظر می‌رسد آن را همچنان ادامه دهد. روسیه که طبق پیش‌بینی‌ها قرار است تا سال ۲۰۲۰ جای آلمان را به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروی اروپا بگیرد، به‌خصوص با وجود بحران اوکراین روزهای کم‌رونقی را می‌گذراند و با وجود اختلافات شدید مسکو با دولت‌های غربی معلوم نیست سرمایه‌گذاری‌های گسترده خودروسازان اروپایی و آمریکایی چه زمانی به‌نتیجه دلخواه آنان تبدیل خواهد شد. بر اساس گزارشی از رویترز، رنو سال گذشته حدود ۸ درصد از کل خودروهایش را در روسیه به فروش رسانده است. واضح است که تداوم بحران در روسیه یا شدت گرفتن تحریم‌ها علیه این کشور و همزمانی آن با آغاز افت در بازارهای نوظهور ضربه‌ای سنگین به دومین خودروساز فرانسه وارد خواهد کرد.

فولکس واگن دیگر خودروسازی است که مدیرعاملش، مارتین وینترکورن گفته رابطه تجاری‌اش با روسیه اهمیتی اساسی دارد و مجموعه تحت مدیریتش با نگرانی ناظر تحولات در روسیه و اوکراین است. آقای وینترکورن می‌گوید انتظار دارد فروش محصولات خودروساز آلمانی در این کشور مطابق برنامه پیش‌بینی‌شده پیش نرود.

آکیو تویوتا، مدیرعامل تویوتا و رئیس اتحادیه خودروسازان ژاپن هم در اوایل سال‌جاری میلادی در بیانیه‌ای از احتمال کاهش فروش در بازارهای نوظهور خبر داده بود. این در حالی است که از میانه‌های سال ۲۰۱۳ و در پی اوج گرفتن درگیری‌های منطقه‌ای چین و ژاپن فروش خودروسازان ژاپنی در این کشور با افتی شدید همراه بود. علاوه‌بر این، اجرای برنامه‌های محدودکننده برای مالکیت و تردد خودروها در شهرهای بزرگ چین با هدف کاهش آلودگی هوا بر نگرانی‌های ژاپنی‌ها و رقبایشان از دیگر نقاط دنیا افزوده است.

افت ارزش پول کشورهایی چون هند در برابر دلار (در برخی کشورها تا ۲۰، ۳۰ و ۳۵ درصد)، افزایش نرخ بهره وام برای خرید خودرو (مثلا درهند)، افزایش قیمت سوخت و هزینه‌های نگهداری خودرو از جمله دلایل کاهش تقاضا در سال‌های پیش‌رو در این کشورها است، اما بی‌ترید کند شدن فراگیر آهنگ رشد اقتصادی در چین، هند و برزیل (بزرگ‌ترین بازارهای نوظهور دنیا) اصلی‌ترین عامل است. خودروسازان خارجی فعال در این بازارها نگران آن هستند که عدم ثبات سیاسی یا آشفتگی اقتصادی موجب افت بیشتر ارزش پول این کشورها در برابر دلار و یورو شود، اتفاقی که نتیجه‌اش افزایش هزینه‌های وارادت خودرو و قطعات آن به این کشورها است. در این صورت خودروسازان ناگزیر خواهند شد با افزایش قیمت خودروها این هزینه‌ها را جبران کنند و بدیهی است این افزایش قیمت بسیاری از خریداران خودرو را از گام گذاشتن به نمایشگاه‌ها و نمایندگی‌های فروش منصرف خواهد کرد. با تمام این اوصاف، هستند تحلیلگرانی که می‌گویند کاهش نرخ رشد تقاضا در کشورهای در حال توسعه -اگر قطعا رخ دهد- مقطعی خواهد بود و به همین دلیل به آینده این بازارها خوش‌بین هستند. آنها بازگشت آمریکا و اروپا را از بحران شدید تقاضا، گواهی برای درستی فرضیه خود می‌دانند و می‌گویند دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.