خاورمیانه، عرصه جولان خودروسازان خارجی

گروه خودرو- همچنان که خاورمیانه، به همراه بسیاری از کشورهای کوچک و بزرگ دنیا، از چنگال بحران اقتصادی فراگیر سال‌های اخیر رهایی می‌یابد، فروش خودرو در این منطقه به‌طور جدی روند صعودی در پیش گرفته است. با وجود گزارش خودروسازان بزرگ خارجی از رشد فروش، به‌نظر می‌رسد احساس «اطمینان» بار دیگر به بازار و مشتریانش بازگشته است. جدیدترین شاهد این روند مثبت برنامه‌های تازه نیسان در عربستان سعودی است که اواخر سال گذشته میلادی از سوی خودروساز ژاپنی اعلام شد؛ قرار و مدارهایی که در امتداد رابطه موفق بین دو طرف طی ۶۰ سال گذشته است. در سال ۲۰۱۳ کسب‌وکار نیسان در خاورمیانه با رونق بسیار همراه بود و خودروساز ژاپنی حالا قصد دارد بر سرعت و حجم تولید و عرضه خودروهایش در این منطقه بیفزاید و فعالیت‌هایش را به عراق و ترکیه هم گسترش و سطح دسترسی‌اش به بازار را افزایش دهد. نیسان پاترول همچنان پرفروش‌ترین خودروی نیسان در این منطقه است و در سال گذشته سهمش از بازار شاسی‌بلندهای کوچک بیش از ۲۵ درصد بوده است. به گزارش برخی رسانه‌های عرب‌زبان، خودروساز ژاپنی به تقویت همکاری‌هایش با عربستان سعودی و نیز تزریق نیرویی تازه به شبکه خدمت‌رسانی به مشتریانش در این کشور متعهد شده است. استقرار شبکه‌ای گسترده از نمایندگی‌ها و معرفی خودروهایی جدید، خلاقانه و هیجان‌انگیز مهم‌ترین قول‌‌های نیسان به پادشاه‌نشین وسیع غرب آسیا بوده است. امارات متحده عربی، همسایه کوچک عربستان سعودی، هدف دیگر خودروسازان چندملیتی ژاپنی است. گزارشی از Dubai Customs ژاپن را از شرکای اصلی تجاری این شیخ‌نشین در حوزه خودرو دانسته است. بر اساس گزارش این نشریه، تنها در نیمه نخست سال ۲۰۱۳، واردات خودرو ۲۵ درصد مبادلات بین دو طرف با ارزشی بالغ‌بر ۲ میلیارد دلار را تشکیل داده است. مجله اقتصادی گلف بیزنس می‌نویسد به طور سنتی، اهالی کشورهای حاشیه خلیج فارس به خودروهای ساخت ژاپن بیش از همتاهای اروپایی و آمریکایی‌شان اعتماد دارند. این مجله معتبر می‌نویسد طی سال ۲۰۱۲ فروش خودروهای تویوتا در خاورمیانه جهشی ۳۱ درصدی داشته و مجموعا ۶۶۰ هزار و ۲۸۵ دستگاه خودروی لکسوس و تویوتا در این منطقه به فروش رفته است. این در حالی است که در همان سال فروش این دو برند در سراسر دنیا ۲۳ درصد افزایش یافت (در کل ۸ میلیون و ۷۲۰ هزار دستگاه).

خودروسازان اروپایی و آمریکایی هم از بازار این منطقه غافل نیستند. در مقایسه با جمعیت ساکن کشورهایی مانند چین، برزیل، هند و کشورهای جنوب شرقی آسیا، کشورهای خاورمیانه (به جز ایران، ترکیه و مصر) جمعیت چندانی ندارند؛ بنابراین ممکن است بازارهای کوچکی به نظر برسند. اما درآمد بالای سرانه در عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و قطر تقاضا برای خودرو را در وضعیتی جذاب برای خارجی‌ها نگه داشته است. آئودی، برند لوکس فولکس واگن اخیرا اعلام کرد سال ۲۰۱۳ پررونق‌ترین سال حضورش در خاورمیانه بوده است. طی این مدت فروش خودروساز آلمانی در این منطقه با ۳/۱۶ درصد افزایش به نسبت سال ۲۰۱۱ به ۱۰ هزار و ۶۴۷ دستگاه رسید. آئودی قصد دارد با تمرکز بر افزایش عرضه خودروهایش به خریداران کشورهای منطقه فروش سالانه خودروهایش را تا سال ۲۰۲۰ به ۲۰ هزار دستگاه برساند. امارات متحده عربی بهترین بازار خودروهای آئودی بود و ساکنانش در سال گذشته ۴ هزار و ۴۵۸ دستگاه از محصولات خودروساز آلمانی را خریدند. شهروندان عربستان سعودی با خرید هزار و ۹۰۴ و کویتی‌ها با خرید هزار و ۴۰۷ دستگاه در رتبه‌های بعدی ایستادند.

ایران بازار مستعد دیگری است که در پی توافق هسته‌ای اخیرش با گروه ۱+۵ در ژنو، تداوم مذاکرات و نیز لغو برخی تحریم‌ها علیه این کشور، نگاه خودروسازان دنیا را بار دیگر به سوی خود کشانده است. پژو-سیتروئن و رنو که پیش از بالاگرفتن منازعات بر سر برنامه هسته‌ای ایران اصلی‌ترین فعالان خارجی در بازار خودرو این کشور بودند، مترصد بازگشت اوضاع به آن روزهای پررونق‌ هستند تا فعالیت‌شان را به سرعت از سر گیرند. پژو-سیتروئن با فروش ۴۵۸ هزار خودرو در سال ۲۰۱۱ سهمی ۳۰ درصدی از بازار خودروی ایران و رنو سهمی ۶ درصدی را در اختیار داشت. دایملر هم اوایل امسال اعلام کرد اگرچه فعلا برنامه‌ای برای تولید یا فروش خودروهایش در ایران ندارد، اوضاع را با دقت زیر نظر دارد. درعین‌حال در تمام ۲۰ سال گذشته تقاضا برای خودروهای ژاپنی و طی ۱۰ سال اخیر تقاضا برای خودروهای کره‌ای در ایران هم روندی ثابت و گاه رو به رشد داشته است.

برقراری ثبات نسبی در عراق، بازگشت ایران به مذاکرات تجاری با کشورهای دنیا و تداوم رشد تقاضا از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیاری از خودروسازان خارجی را به ظهور بازاری جدید امیدوار کرده است. اغلب کشورهای این منطقه، جمعیت جوان و مشتاق خودرویی دارند که رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و بهبود روابط سیاسی و اقتصادی با جهان، آنها را روانه نمایندگی‌های فروش خودروسازان خواهد کرد.