تعطیلی دولت فدرال و چالش خودروسازان

گروه خودرو - دولت آمریکا در پی به تصویب نرسیدن لایحه بودجه دولت فدرال از سوی کنگره این کشور از روز دوشنبه تعطیل شد. بی‌تردید صنعت خودرو تازه جان‌گرفته آمریکا یکی از اصلی‌ترین حوزه‌هایی است که نگاه‌ها را در جست‌وجوی تاثیرات احتمالی این وقفه در خدمات دولتی به سوی خود جلب خواهد کرد. از زمان شروع این تعطیلی تا به امروز ناظران و تحلیلگران به طور نسبی موضع مشابهی اتخاذ کرده‌اند و می‌گویند هنوز برای قضاوت در مورد اثرات قطعی تعطیلی دولت آمریکا کمی زود است، به‌خصوص اینکه معلوم نیست این وقفه دقیقا چقدر طول خواهد کشید. اغلب خودروسازان گفته‌اند کشیده شدن ترمز قطار خدمت‌رسانی دولت تاثیری بر فعالیت‌ها و چرخه تولید و عرضه نخواهد گذاشت، اما پرسش مهم درباره تاثیر بیکاری اجباری و احتمالا بدون حقوق ۷۰۰ هزار کارمند و مستخدم دولتی است (هنوز مشخص نیست آیا به ازای این بیکاری اجباری حقوقی به آنها داده می‌شود یا نه) که می‌تواند به بازار ضربه وارد کند. به عقیده کرت مک‌نیل، نایب رییس بخش فروش جنرال موتورز در آمریکا، اگر قرار باشد این معضل بیش از چند هفته ادامه یابد، می‌تواند نیات مصرف‌کننده را تغییر دهد و آن‌ وقت بر کسب‌وکار هم اثرات منفی بزرگ‌تری بگذارد. جنی لین، اقتصاددان ارشد فورد در یک نشست خبری گفت اعتمادبه‌نفس و اطمینان مصرف‌کننده (شاخصی اصلی در فروش خودرو) جنبه‌ای از اقتصاد است که «هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی‌اش کند»، با ‌این حال باید پذیرفت «هر نوع اخلال در فعالیت‌های دولت بر اطمینان مصرف‌کننده، نحوه هزینه کردن او و نهایتا بازارهای مالی تاثیر منفی می‌گذارد».

مراجعه به آخرین تجربه تعطیلی دولت آمریکا نشان می‌دهد چنین اتفاقی اثراتی هر چند کوچک بر فروش خودرو خواهد داشت. در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون، دولت آمریکا به دلایلی مشابه دو بار تعطیل شد: از ۱۳ تا ۱۹ نوامبر ۱۹۹۵ و ۱۶ دسامبر ۱۹۹۵ تا ۶ ژانویه سال بعد. آمارهای آن روزها از افت ۲/۳ درصدی فروش در ماه دسامبر ۱۹۹۵ و افت ۲ درصدی کل فروش در آن سال حکایت دارند؛ بنابراین خودروسازان فعال در آمریکا باید امیدوار باشند تعطیلی دولت چندان طولانی نشود.

مساله دیگر آن دسته از کارمندان دولت است که بدون دریافتی برای این بیکاری ممکن است برای پرداخت اقساط خودرو با مشکل مواجه شوند. در سال ۲۰۱۲ که مشکل مشابهی در پی طوفان سهمگین سندی پیش آمد، فورد و دیگر خودروسازان آمریکایی مجبور شدند مهلت پرداخت‌ها را تمدید یا در برنامه این پرداخت‌ها تغییراتی اعمال کنند. شاخه هیوندای در آمریکا روز جمعه اعلام کرد در صورت تعطیل شدن دولت، برای آن دسته از خریداران بیکارشده خودروهایش تسهیلاتی در پرداخت قائل می‌شود.

کشمکش دولت و مجلس بر سر بودجه یک سال آینده درست در روزهایی به اوج خود رسیده که معلوم شده فروش صنعت خودرو آمریکا در ماه اخیر به طرز غیرمنتظره‌ای افت کرده و به این ترتیب رشته ۲۷ ماه متوالی رشد قطع شده است. بسیاری می‌گویند این کاهش دلیل پیش‌پا‌افتاده‌ای دارد: تغییری ناگهانی در تقویم که آمارهای مربوط به خرید خودرو در تعطیلات روز کارگر را به ماه آگوست منتقل کرده است. به این ترتیب آمریکایی‌ها در ماه سپتامبر یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو خریده‌اند که در مقایسه با ماه سپتامبر سال ۲۰۱۲ کاهشی ۴ درصدی را نشان می‌دهد. جنرال موتورز که از اول ماه گذشته دو خودرو جدید شورولت سیلورادو و پیکاپ جی‌ام‌سی سیِرا را به نمایندگی‌های فروشش فرستاد به همراه هوندا و فولکس واگن از کاهش دو رقمی فروش خودروهایشان خبر داده‌اند. افت فروش تویوتا، نیسان و هیوندای کمتر بوده و در میان هفت غول این صنعت در آمریکا تنها فروش فورد و کرایسلر افزایش یافته است.

در ماه سپتامبر فروش جنرال موتورز ۱۱ درصد کاهش یافت و موجب شد فورد با ثبت رشدی ۸/۹ درصدی در فروش خودروهایش، برای اولین بار از ماه مه سال ۲۰۱۱ جای بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا را در صدر پرفروش‌ترین‌های این کشور بگیرد. فورد برای سبقت گرفتن از رقیب خود بیش از همه به موفقیت در فروش پیکاپ‌هایش تکیه دارد. خودروساز آمریکایی در ماه سپتامبر برای پنجمین ماه متوالی بیش از ۶۰ هزار دستگاه پیکاپ فروخت (۶۰ هزار و ۴۵۶ دستگاه به طور دقیق)، درحالی‌که این رقم برای جنرال موتورز کمتر از ۴۶ هزار بوده است. رقابتی که در این ماه به سود فورد پایان یافت متضمن هشداری دیگر هم برای جنرال موتورز بود: تلاش برای بازیابی سهم از دست‌رفته از بازار و افزایش هم‌زمان قیمت‌ها چنانکه باید عملی نیست. کرایسلر هم اعلام کرده در ماه سپتامبر امسال ۹۷۶ دستگاه بیشتر از سپتامبر ۲۰۱۲ فروخته است. طی این مدت فروش تویوتا ۴/۳ درصد، فروش نیسان ۵/۵ درصد و فروش هوندا ۱۰ درصد کاهش یافته است. در این بین سه خودروساز لوکس آلمانی مرسدس بنز، آئودی و بی‌ام‌و همگی خبر داده‌اند در همین ماه ظاهرا کساد آمریکایی‌ها فروش خودروهایشان افزایش چشمگیری داشته است.

آقای مک‌نیل با توجه به همگی این اوصاف خوش‌بین است و می‌گوید برای جنرال موتورز همه‌چیز سر جای خود است و صنعت خودرو خیلی زود و در ماه‌های پیش رو به جاده پیشرفت بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد این خوش‌بینی فصل مشترک او با بقیه رقبا است؛ چراکه نرخ بیکاری رو به کاهش دارد، بخش مسکن در مسیر بهبود است، قیمت سوخت چندان افزایش نمی‌یابد و درآمد خانوارها هم روندی صعودی دارد. تعطیلی دولت و کاهش فروش در سپتامبر دو رویداد مقطعی‌اند که «در شرایط طبیعی» به مانعی بر سر راه صنعت خودرو آمریکا بدل نخواهند شد.