الزامات تبصره 13 و تداوم توقف فروش نقدی خودرو

مژگان میرزایی

ایجاد تعهدات جدید ستاد تبصره ۱۳ برای شرکت‌های خودروساز مبنی بر اولویت تولید خودروهای عمومی، خروج خودروهای فرسوده و ممنوعیت تولید خودروهای بنزین‌سوز با مصرف بیش از ۶ لیتر طی چند ماه گذشته موجب عقب ماندن شرکت‌های خودروساز از برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای تولید شده است. مشکلات به وجود آمده در شرکت‌های خودروساز تا جایی پیش رفت که منطقی، مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو چندی پیش اعلام کرد که این شرکت برای پیشبرد تعهدات معوقه خود تا پایان شهریورماه، ثبت‌نامی جهت فروش محصولات خود نخواهد داشت اما با پایان شهریورماه هنوز این شرکت نتوانسته است به تعهدات معوقه خود عمل کند و متقاضیان همچنان در انتظار دریافت خودروی ثبت‌نامی خود هستند.

به اعتقاد برخی کارشناسان صنعت خودرو، عدم تحویل به موقع خودرو از سوی شرکت‌های خودروساز منجر به رونق فروش محصولات شرکت‌های خودروساز در بازار آزاد شده است.

در حال حاضر برخی از خودروها با کمبود در بازار آزاد مواجه شده‌اند و شرکت‌های خودروساز دلیل این کمبود را اجرای تعهدات ستاد تبصره ۱۳ عنوان می‌کنند و معتقدند حضور در طرح خروج خودروهای فرسوده و تولید در واگذاری بیش از ۲۵هزار دستگاه تاکسی در یک ماه موجب شده است که شرکت‌های خودروساز نتوانند به سایر تعهدات خود در قبال مشتریانشان عمل کنند.

حال عقب ماندن شرکت‌های خودروساز از تعهدات خود و آشفتگی به وجود آمده در بازار خودرو،در شرایطی صورت می‌گیرد که علی‌اکبر محرابیان، سرپرست وزارت صنایع و معادن به دفعات در مراسم تحویل و واگذاری تاکسی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی، عدم توجه خودروسازان به توازن در تولید محصولات دارای کارکردهای سواری و حمل‌ونقل عمومی را طی سال‌های گذشته مورد انتقاد قرار داده و رویکرد شرکت‌ها به تولید خودروهای شخصی را عامل نارسایی و فرسودگی سیستم حمل و نقل عمومی عنوان می‌کند.

اما ظاهرا این بار توازن به نفع تولید برای سیستم حمل و نقل عمومی به هم خورده است و اگرچه تولید تاکسی، ون و اتوبوس در خودروسازی‌ها به تیراژ انبوه رسید، اما موجب شده است که متقاضیان خودروهای شخصی با دست خالی از نمایندگی‌ها بازگردند.

محرابیان، طی سخنانی تحویل ۱۰۰هزار دستگاه تاکسی به ناوگان حمل و نقل عمومی در ۶ماه دوم را وعده داده است که اگر به این رقم ۱۸۰هزار دستگاه خودروی فرسوده که باید تا پایان سال جایگزین شود را نیز اضافه کنیم، تداوم توقف فروش نقدی خودروها در نمایندگی‌های فروش قابل پیش‌بینی است.

تبعات اجرای بیانیه ستاد تبصره ۱۳ مقطعی است

سعید لیلاز، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص الزامات ستاد تبصره ۱۳ به خودروسازها و تاثیر آن در بازار خودرو گفت: شرکت‌های خودروساز تولید یک میلیون و ۱۵۰هزار دستگاه خودرو را برای سال جاری در برنامه کاری خود قرار داده‌اند و با توجه به این آمار تولید، الزامات ستاد تبصره ۱۳ مبنی بر خروج خودروهای فرسوده و تولید خودروهای عموی نمی‌تواند در برنامه‌های کاری شرکت‌های خودروساز خللی ایجاد کند.

لیلاز در ادامه تصریح کرد: باید عوامل افزایش قیمت خودروها و عدم اجرای به موقع تعهدات شرکت‌های خودروساز را در مسائل دیگر ریشه‌یابی کرد.

لیلاز، همچنین تبعات اجرای بیانیه ستاد تبصره ۱۳ را مقطعی دانست و افزود: الزامات ستاد تبصره ۱۳ به صورت مقطعی ممکن است بازار را تحت تاثیر قرار دهد اما در طولانی مدت تاثیر زیادی بر روی بازار نخواهد داشت.

وی در ادامه تصریح کرد: طرح خروج خودروهای فرسوده و اولویت تولید خودروهای عمومی تنها ۲۵ تا ۳۰درصد از تولیدات شرکت‌های خودروساز را در بر می‌گیرد.

داوود میرخانی رشتی، دبیر سابق انجمن خودروسازان نیز در خصوص الزامات ستاد تبصره ۱۳ برای خودروسازان گفت: اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده و تولید خودروهای عمومی موجب شده است تحویل خودرو به بازار با کندی صورت پذیرد که این یک امر طبیعی است. وی در ادامه افزود: از سوی دیگر به دلیل کمبود خودرو، قیمت در بازار با افزایش مواجه شده است که شرکت‌های خودروساز در این امر دخالتی نداشته‌اند.

میرخانی در ادامه تصریح کرد: شرکت‌های خودروساز زمانی که مجبور به تولید خودرو برای ستاد تبصره ۱۳ می‌شوند نمی‌توانند به سایر تعهدات خود به موقع عمل کنند که این امر موجب به وجود آمدن برخی مشکلات خواهد شد.

به اعتقاد برخی کارشناسان صنعت خودرو سیاستگذاری‌های بیرونی و اجبار کردن شرکت‌های خودروساز به تولید محصولات خاص موجب برهم خوردن تعادل در بازار می‌شود. شجاعی فرد، کارشناس اقتصادی نیز در خصوص تاثیر سیاستگذاری‌های خاص بر روی صنعت خودرو اظهار داشت: سیاستگذاری بیرونی و اجبار شرکت‌های خودروساز به انجام کاری که در توان آنها نیست این شرکت‌ها را با مشکل مواجه کرده است.

شجاعی فرد در ادامه تصریح کرد: شرکت‌های خودروساز توان اجرایی کردن الزامات ستاد تبصره ۱۳ را دارند اما برای اجرایی کردن این تعهدات نیاز به افزایش فعالیت دارند.