بازار آشفته فراخوان‌ها

گروه خودرو- در کشورهای صنعتی فراخوان خودرو به منزله اهتمام خودروساز به رعایت حقوق مصرف‌کنندگان تعبیر می‌شود، اما واکنش مصرف‌کنندگان خودرو در کشورمان نسبت به فراخوان ایران‌خودرو که برای اولین بار به دلیل آتش‌سوزی‌های مداوم پژو۴۰۵ صورت گرفت، با مصرف‌کننده کشورهای صنعتی بسیار متفاوت بود. در کشورهای غربی فراخوان محصولات معیوب به منزله ناتوانی خودروساز نیست، بلکه از اعتماد و احترام به حقوق مشتری نشات می‌گیرد، اما در ایران پس از فراخوان ایران‌خودرو، واکنش‌های منفی چه از سوی مسوولان و چه مصرف‌کنندگان داخلی بروز کرد که تا حدودی منجر به تضعیف موقعیت این خودروساز بزرگ خاورمیانه شد.

بازتاب فراخوان ایران‌خودرو حتی به دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی، مجلس شورای اسلامی و دیگر ارگان‌های نظارتی کشور نیز رسید و حتی برخی از مسوولان قضایی پیشنهاد مواخذه مدیران مقصر در این زمینه را دادند.

هر چند گروه صنعتی ایران‌خودرو نیز به دلیل عدم شفافیت و اطلاع‌رسانی صحیح در آتش‌سوزی خودروهای پژو۴۰۵ تا حدودی مقصر شناخته شد اما متاسفانه به دلیل پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی، فراخوان شرکت ایران‌خودرو، عیب واقعی و بزرگی از نظر مشتری و مسوولان نمود کرد که قابل اغماض نبود.

حال وضعیت فراخوان در خودروسازهای بزرگ دنیا را در گزارشی به تصویر کشیدیم که در ذیل می‌آید:

۳۰میلیون خودروی فراخوان شده در آمریکا

شرکت خودروسازی فورد موتور آمریکا که این روزها درگیر مشکلات زیادی است، اندکی قبل در فراخوانی بی‌سابقه ۶/۳میلیون دستگاه از محصولاتش را به دلیل نقص سیستم کنترل کروز به نمایندگی‌های مجاز خود فراخواند.

با احتساب ۷میلیون دستگاه خودروی دیگری که فورد از سال ۱۹۹۹ تاکنون به دلیل نقص مشابه فراخوان کرده است، تعداد محصولات فراخوان شده فورد از آن زمان تاکنون به رقم بی‌سابقه ۱۰میلیون دستگاه رسید. با این‌حال نباید این‌طور تصور کرد که فورد تنها خودروسازی است که با مشکل افول کیفیت تولیدات در سال‌های اخیر روبه‌رو است.

تعداد خودروهای فراخوان شده در ایالات متحده طی سال ۲۰۰۴ میلادی به‌ رقم بی‌سابقه ۸/۳۰میلیون دستگاه رسید که در سال ۲۰۰۶ میلادی با تلاش خودروسازها به ۲/۱۱میلیون دستگاه کاهش یافت.

براساس اعلام سازمان مدیریت ایمنی ترافیک بزرگراه‌های (NHTSA) ایالات متحده که مسوولیت نظارت بر کیفیت محصولات وارداتی و چگونگی فراخوان خودروها را برعهده دارد به‌رغم این کاهش فراخوان‌ها در سال گذشته، مشکل افول کیفیت تولیدات غول‌های خودروساز جهان ازجمله تولیدکنندگانی چون تویوتا و فولکس‌واگن که نامشان همیشه به کیفیت گره خورده بود، کماکان به قوت خود

باقی است.

مالکان محصولات فورد همگی مشمول فراخوان اخیر نشده‌اند و این فراخوان‌ صرفا مشمول تعدادی از مدل‌های پیک آپ، SUV و وانت تولیدی حدفاصل سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۲ میلادی می‌شود. به ظاهر نقص سوئیچ کنترل کروز که می‌تواند منجر به آتش گرفتن خودرو شود، علت اصلی این فراخوان بوده و فورد نمی‌تواند تعداد دقیق خودروهای مشمول این فراخوان را برآورد کند.

تویوتا، پیشرو در فراخوان‌ها

این فقط خودروهای مدل پایین نیستند که فراخوان می‌شوند بلکه خودروسازها طی ماه‌های اخیر حتی جدیدترین تولیدات خود را برای رفع نقایص فراخوان کرده‌اند. در بسیاری موارد خودروسازها یا نهادهای نظارتی به فاصله اندکی پس از عرضه یک خودرو وجود نقص در آن را یافته و برای رفع آن اقدام به اعلام فراخوان می‌کنند.

اندکی قبل فهرست محصولات فراخوان شده طی دو سال اخیر منتشر شد و جالب آن‌که محصولات سه شرکت جنرال موتورز، فورد و کرایسلر در صدر این فهرست قرار داشتند.

تویوتا هم که سعی دارد به هر قیمت ممکن با پشت‌سر گذاشتن جنرال‌موتورز عنوان بزرگترین خودروساز جهان را از آن خود کند هم با فاصله گرفتن از وجهه خود به عنوان تولیدکننده‌ای کیفی در سال گذشته میلادی ۵/۱میلیون دستگاه از محصولات خود را در سراسر جهان فراخوان کرد که در این فراخوان تقریبا همه محصولات این شرکت سهمی داشتند.

بمب خبری امسال در این حوزه متعلق به فولکس واگن آمریکا بود که نزدیک به یک میلیون دستگاه فولکس قورباغه‌ای جدید را به علت نقص سوییچ چراغ ترمز و ۵هزار دستگاه پاسات را به دلیل عدم عملکرد سیستم کیسه هوا فراخواند.

فولکس‌واگن آمریکا تاکید دارد تنها ۳۰ تا ۳۵درصد محصولات فراخوان شده واقعا نقص دارند اما مالکان محصولات فراخوان شده درخواست کرده خودروی خود را به یکی از نمایندگی‌های مجاز ببرند.

نیمه خالی فراخوان‌ها

فراخوان تا همین اواخر نمادی از اهتمام خودروسازها به رعایت حقوق مشتری و توجه به اصل مشتری‌مداری بود.

در کشورهای غربی فراخوان‌ محصولات معیوب نمادی از ناتوانی خودروساز نیست بلکه نشانی از توجه به رعایت حقوق مشتری تلقی می‌شود اما این قاعده فقط تا زمانی معتبر است که تعداد فراخوان‌ها زیاد نشود.

افزایش موارد فراخوان نه تنها اعتبار خودروساز را زیرسوال می‌برد که هزینه سنگینی روی دست شرکت‌ها می‌گذارد.

اعلام موارد متعدد فراخوان از سوی فولکس‌واگن آمریکای شمالی طی سال گذشته میلادی و امسال موجب شد فروش این شرکت در سال ۲۰۰۶ میلادی ۲۵درصد کاهش پیدا کرده و متحمل زیانی ۹۰۰هزار دلار می‌شود.

بخش اعظم این زیان ناشی از هزینه‌های مرتبط با فراخوان چون هزینه تعمیر قطعات تعویضی، نیروی انسانی و زیان‌های مستقیمی است که از بابت کاهش فروش به خودروساز وارد می‌آید.

این واقعیتی است که کیث پرایس، سخنگوی فولکس‌واگن آمریکای‌شمالی در یکی از برنامه‌های خبری به آن اذعان کرده بود.

کیث تاکید کرده بود بروز موارد متعدد نقص فنی در تولیدات این شرکت ناشی از مخدوش شدن روابط فولکس‌واگن با تامین‌کنندگان قطعه و کاهش نظارت بر کیفیت محصولات تولیدی بوده است.