سیامک میراحمدی- امروزه بیش از ۷۰درصد فعالیت شهرداری‌ها در حوزه خدمات شهری انجام می‌شود. توسعه روزافزون شهرنشینی از مشخصه‌های اساسی عصر ما است. به جرات می‌‌توان «خدمات شهری» را قلب تپنده «مدیریت شهری» دانست، چون آنچه در ارتباط مستقیم و منسجمی با زندگی روزانه شهروندان است و کیفیت زندگی آنان را تعیین می‌کند، نحوه ارائه خدمات شهری توسط شهرداری‌ها و نحوه دریافت این گونه خدمات توسط شهروندان است.

خدمات شهری یکی از مهم‌ترین عرصه‌های رقابتی در حیطه خدمت‌رسانی است. در حال حاضر شهرداری‌های کلانشهرهایی چون تهران، مشهد، اصفهان و... اقدامات درخور توجهی را در زمینه مکانیزاسیون تجهیزات خدمات شهری آغاز کرده‌اند. صنعت تولید تجهیزات خدمات شهری در ایران قدمتی ۵۰ساله دارد. از مهم‌ترین و باسابقه‌ترین تولیدکنندگان تجهیزات خدمات شهری در ایران می‌توان به شرکت شهاب‌خودرو اشاره کرد. این شرکت برای سال‌های طولانی سهم عمده تولید تجهیزات خدمات شهری را در کشور بر عهده داشته است. همچنین شرکت‌های مبارز، آفتاب اکباتان، دروس، رنوس‌ایران، سنگین کار صنعت و برمی نیز تولیدات متنوعی را طی سال‌های اخیر روانه بازار نموده‌اند.

توسعه و گسترش روزافزون شهرها و وجود بازارهای وسیع شامل بیش از یک‌هزار شهر، شرکت‌ها و مجتمع‌های عظیم صنعتی، فرودگاه، پالایشگاه‌ها و... موجب شده طی سال‌های اخیر شرکت‌های بیشتری علاقه‌مند به فعالیت در این زمینه باشند به طوری که هم‌اکنون اکثر شرکت‌های تولیدکننده خودروهای سنگین به طور مستقیم یا غیرمستقیم وارد این عرصه شده‌اند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به ایران‌خودرو دیزل (گواه)، گروه بهمن (بهمن دیزل)، سایپا دیزل (ایران‌‌کاوه) و صنایع دفاع اشاره کرد که با حضور در این بخش علاوه بر تسهیل در بازاریابی و فروش شاسی کامیون‌های تولیدی از ارزش افزوده قابل ملاحظه ناشی از ساخت و نصب تجهیزات خدمات شهری نیز بهره‌مند می‌شوند.

در حال حاضر بیش از ۲۰هزار دستگاه انواع خودروهای خدمات شهری در ناوگان خدمات شهری شهرداری‌های کشور در حال فعالیت هستند. از این تعداد حدود ۷۰درصد عمری بالاتر از ۱۰سال، ۱۵درصد عمری بین ۵ تا ۱۰سال و تنها ۱۵درصد عمری کمتر از ۵سال دارند. ضمن اینکه همه ساله شاهد افزایش تعداد تقاضا و نیز تنوع محصولات موردنیاز هستیم.

به‌رغم تمامی اقدامات انجام شده به نظر می‌رسد هنوز هم تجهیزات مورد استفاده از کیفیت و استانداردهای لازم جهانی برخوردار نیست. ضمن اینکه هنوز استاندارد خاصی برای این محصولات در کشور تدوین نشده است، براساس آخرین برآوردهای انجام شده، کشور ایران هم اینک به ۱۲ تا ۱۵هزار دستگاه خودرو مکانیزه حمل زباله حدود ۱۰۰۰دستگاه انواع جاروب و جدول‌شوی و ۱۵۰ تا ۲۰۰هزار مخزن بزرگ جمع‌آوری زباله نیازمند است.

البته برخی نیاز شهرداری‌ها، فرودگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و... به خودروهای ویژه شامل انواع آتش‌نشانی‌های نردبان، فرودگاه، پالایشگاهی، برف‌روب، مخزن‌شوی و... در این آمار لحاظ نشده است.نیاز روزافزون کشور به انواع خوروهای خدمات شهری مدرن و وجود بازارهای جذابی نظیر کشورهای همسایه (افغانستان، عراق) آسیای میانه و آفریقایی لزوم و اهمیت سرمایه‌گذاری بیشتر را با توجه به تیراژ و تنوع تولید انواع محصولات کامیون بیشتر نمایان می‌سازد.نکته بسیار مهم در این ارتباط استفاده از شاسی‌های با عرض کم (حدود c۱۹۰cm) متناسب با بافت قدیمی اکثر شهرهای ایران، بهر‌ه‌گیری از شاسی کامیون‌های گازسوز و نهایتا چندمنظوره نمودن کاربری شاسی‌های مورد استفاده است که با توجه به تعداد و بهای شاسی‌ها رقم بسیار سنگین را به شهرداری‌های کشور تحمیل می‌کند.