پاییز بهاری خودروسازان

گروه خودرو- هنوز آمار رسمی پنج ماهه تولید خودرو منتشر نشده، با این حال بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت خودرو پیش‌بینی می‌کنند که در مدت زمان یاد شده نیز کاهش تولید، گریبان خودروسازان را رها نکرده و این روند در مدت زمان مذکور همچنان تداوم داشته باشد. با این اوصاف در سکوت همیشگی خودروسازان و انتشار آمارهایی که از وضعیت ناخوشایند صنعت خودرو کشور خبر می‌دهد، برخی از مسوولان وزارت صنعت و معدن از وقوع معجزه‌ای در تولید خودرو طی یکماه آینده خبر می‌دهند.

اینکه گفته می‌شود طی دو سه هفته گذشته در وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت تمهیداتی در راستای رفع مشکل خودروسازان اندیشیده شده و از ماه آینده و با عملی شدن تصمیمات ماخوذه به یکباره تحولی در شرکت‌های خودروساز رخ خواهد داد، این سوال را در اذهان به‌وجود می‌آورد که چرا ساز و کارهای ارائه شده در ابتدای سال مورد تصمیم‌گیری قرار نگرفته و چرا بعد از آشفتگی ایجاد شده به فکر راهکار افتاده‌اند؟ اگر از ابتدای سال جاری معضلات و مشکلات صنعت خودرو از نظر مقامات دولتی مشخص و راهکار آن نیز تعریف شده بود چرا تا به امروز در حل آن تعلل کرده‌اند؟

با توصیفاتی که مقامات وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت در حل مشکلات خودروسازان از یکماه گذشته کرده‌اند می‌توان چنین نتیجه گرفت که خودروسازان امسال، پاییز نخواهند داشت و بهاری دیگر در پیش خواهند داشت. اما وعده بهار خودروسازان بر چه اساس و معیاری شکل گرفته و دولتی‌ها بر چه مبنایی چنین محکم و استوار از رفع بحران زنجیره خودروسازی کشور آن هم در کوتاه‌ترین زمان ممکن سخن می‌گویند.

از ابتدای سال جاری و با شدت گرفتن کمبود نقدینگی، افزایش هزینه‌های تولید همراه با نوسانات نرخ ارز و همچنین افزایش بدهکاری خودروسازان به قطعه‌سازان و مشکلات تامین تسهیلات بانکی، خودروسازان در وضعیت نامناسبی قرار گرفتند، با این حال همه نظاره‌گر بودند و پیکان بیشتر انتقادات نیز به سوی خودروسازان بود. عدم بهره‌وری در شرکت‌های مذکور، نبود مدیریت صحیح و حمایت‌های تعرفه‌ای دولت از جمله انتقاداتی بود که نسبت به وضعیت خودروسازان از گوشه و کنار شنیده می‌شد. این در حالی است که برخی از مقامات مسوول حتی دادن تسهیلات به این صنعت را دور ریختن سرمایه ملی تعبیر می‌کردند .

با این حال بازهم مقامات تصمیم‌گیر در سال حمایت از تولید ملی تنها نظاره گر بودند. با تشدید آشفتگی بازار و افزایش نرخ ارز و همراه با آن وضعیت افت تولید خودروسازان، کمبود نقدینگی در شرکت‌های خودروساز بیش از هر زمان دیگری برجسته شد. با این وضعیت باز هم همه نظاره‌گر بودند تا اینکه معجزه تسهیلات دو هزار میلیاردی در جلسه کارگروه حمایت از تولید تصویب شد. هر چند این تسهیلات هم اکنون به یک هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده اما امیدهای زیادی را نه در شرکت‌های خودروسازی بلکه بیشتر در وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت بوجود آورده است. در این بین طی دو سه هفته گذشته برخی از همان مقامات دولتی در حالی از ارائه وام به خودروسازان و تسویه با قطعه‌سازان سخن گفته‌اند که به تایید برخی از دست اندرکاران صنعت خودرو هنوز چشم هیچ خودروساز و قطعه‌سازی به جمال تسهیلات یاد شده نیفتاده است. با این حال برخی از کارشناسان خودرو معتقدند که وزارت صنعت و معدن و تجارت وعده بهار صنعت خودروسازی را با رفع مشکل نقدینگی خودروسازان گره زده‌ و تسهیلات وعده داده شده را نیز مهم‌ترین رکن آن می‌دانند، این در شرایطی است که هنوز از تسهیلات خبری نیست.

در این بین خودروسازان نیز بیکار ننشسته‌اند و با اطلاع از بوروکراسی ارائه تسهیلات، خود زودتر دست به کار شده‌اند. به قول یکی از کارشناسان، این صنعت شبیه خودرویی است که همه جور امکانات یک خودروی تمام عیار را دارد اما متاسفانه بنزینی برای حرکت ندارد. بنابراین خودروسازان نه تنها به انتظار تامین بنزین از سوی دولتی‌ها ننشسته‌اند، بلکه خود زودتر دست به کار شده‌اند.

در این بین علاوه بر پیش‌فروش‌های طولانی‌مدت که منجر به تامین نقدینگی می‌شود دو شرکت خودروساز تمهیداتی در این زمینه اندیشیده‌اند از جمله اینکه ایران خودرو برای تامین نقدینگی سهام بانک پارسیان را واگذار کرده و شرکت سایپا نیز انتشار اوراق مشارکت را در پیش گرفته است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که مشکل نقدینگی خودروسازان نه در اسرع وقت، بلکه به‌تدریج از سوی شرکت‌های مذکور و همچنین سیستم بانکی کشور رفع شود.

با این حال بازهم این سوال مطرح می‌شود که آیا خودروسازان شش ماهه دوم سال را سراسر بهاری خواهند گذراند یا تنها وعده بهار به آنها داده شده است؟

اگر نقدینگی تامین شود...

وضعیت تامین قطعه در شرکت‌های خودروساز اوضاع مناسبی ندارد و این مساله نیز از اوج‌گیری بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان نشات می‌گیرد. با این حال خودروسازان در کنار وعده تسهیلات هزار میلیارد تومانی از طریق فروش دارایی‌ها، سهام و وثیقه گذاشتن اموال به‌دنبال تامین منابع مورد نیاز برای پرداخت مطالبات قطعه‌سازان هستند. به گفته عضو هیات‌مدیره انجمن قطعه‌سازان با تشدید بحران در صنعت قطعه‌سازی کشور این صنعت اقدام به اخراج ۳۰ درصد نیروی کارگری خود کرده است.در این راستا از رضا نجفی‌منش عضو هیات مدیره این انجمن سوال کردیم که با توجه به شرایط نابسامان زنجیره خودروسازی کشور آیا از نیمه دوم سال تولید وضعیت عادی خود را پیدا خواهد کرد؟ وی هر چند تحقق وعده مسوولان وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت را با تردید پاسخ داد اما این نکته را مورد تاکید قرار داد که بازگشت به دوران اوج خودروسازی کشور با ملزوماتی جدا از تامین نقدینگی همراه خواهد بود. وی عنوان می‌کند که اگر عزم جدی برای حل مشکلات زنجیره خودروسازی کشور شکل گرفته پس باید به طور ریشه‌ای و اساسی به آنها پرداخته شود.

وی می‌گوید: در شرایط کنونی قیمت‌گذاری دولتی هیچ مشکلی را از خودروساز و مصرف‌کننده حل نمی‌کند و در این زمینه باید اقدام جدی صورت گیرد. نجفی‌منش در ادامه تاکید می‌‌کند که زنجیره خودروسازی کشور هم‌اکنون درخواستی مبنی بر حذف قیمت‌گذاری دولتی را به شورای عالی اقتصاد ارائه کرده که این شورا در حال بررسی است.

این عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان در ادامه تاکید می‌کند که با توجه به نرخ افزایشی ارز و همراه با آن، صعود قیمت‌ها دولت باید کمک حال بسیاری از صنایع باشد و به نوعی در تامین نقدینگی واحدهای تولیدی به آنها کمک کند.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون خودروسازان ما ظرفیت تولید دو میلیون خودروی سواری را دارند، عنوان می‌کند که خودروسازان و مسوولان صنعتی کشور باید با برنامه‌ریزی صحیح از ظرفیت خالی خودروسازی کشور نهایت استفاده را ببرند.

نجفی منش همچنین به وعده سه ماهه مسوولان مبنی بر پرداخت تسهیلات هزار میلیاردی اشاره و تاکید می‌کند که هنوز وامی پرداخت نشده که خودروسازان بخواهند آن را با قطعه‌سازان تقسیم کنند. هر چند که شرکت‌های خودروساز هم اکنون بیکار ننشسته‌اند و با واگذاری سهام، فروش اوراق مشارکت و برخی از دارایی‌های خود، به تامین نقدینگی برای پیشبرد تولید محصولات اقدام می‌کنند. وی در ادامه به حل ریشه‌ای مشکلات صنعت خودرو تاکید دوباره کرد.