علیرضا بهداد: محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری، طی سال جاری ۳ دستورالعمل برای خودروسازهای کشور صادر کرد که هر کدام از آنها تغییراتی را در برنامه‌های در نظر گرفته شده‌ برای صنعت خودرو در پی داشت. تولید خودروهای ارزان، ممنوعیت تولید خودروهای صرفا بنزین‌سوز از تیرماه سال ۸۶ و توقف مونتاژ کاری در صنعت خودرو دستورهای مرد اول دولت نهم بود.

توصیه‌های مذکور در حالی از سوی رییس‌جمهوری صادر شد که چارچوب‌های این صنعت در قالب سند استراتژی توسعه صنعتی تعیین شده بود.

از آنجا که بنگاه‌های بزرگ اقتصادی هدفی جز توسعه محصولات و افزایش سرمایه ندارند، ابلاغ چنین دستورهایی از سوی رییس‌جمهور اصل هدف را نشانه گرفته و عملا استراتژی این صنعت را با تغییراتی جدی و ناگزیر روبه‌رو کرده است.

دستور اول

احمدی‌نژاد در دستور اول، تولید خودروی ارزان برای اقشار کم‌درآمد جامعه را هدفی خواند که خودروسازان به نسبت توانایی‌های خود می‌بایست به این مهم دست یابد. این در حالی است که «خودروی ارزان‌» در جامعه ما هنوز تعریف دقیقی ندارد.

علیرضا طهماسبی، وزیر صنایع و معادن چندی پیش در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما، در رابطه با اینکه تکلیف دستور رییس‌جمهور در خصوص تولید خودروهای ارزان چه شد، گفت: «ایران‌خودرو در این رابطه با یکی از شرکت‌های چینی وارد مذاکره شده تا خودروی ارزان را به تولید برساند اما اینکه خودروی ارزان چه تعریفی دارد، موضوعی است که در حال بررسی آن هستیم و تعیین تعریف آن به زمان نیاز دارد.»

حمیدرضا کاتوزیان، نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، که خود را در بخش صنعت و کشاورزی به شدت ملی‌گرا می‌داند در این رابطه می‌گوید، هدف رییس‌جمهور از ابلاغ چنین دستوری استفاده از توان داخلی برای تولیدخودروهای ارزان بود تا خودرویی از مرحله طراحی تا خدمات پس از فروش با قیمت مناسب در کشور به تولید برسد اما بعدا دیده شد که ایران‌خودرو برای تولید چنین خودرویی سراغ چینی‌ها رفت تا محصولات این کشور را در داخل مونتاژ کند.

اما اینکه خودروی ارزان مورد نظر رییس‌جمهور چه کیفیتی و چه قیمتی دارد سوالی است که به گفته وزیر صنایع و معادن نیاز به گذشت زمان دارد. رفتار دو خودروساز بزرگ کشور درخصوص پروژه تولید خودرو ارزان نیز حائز اهمیت است. شرکت ایران‌خودرو این دستور رییس‌جمهور را بهانه‌ای برای ورود رسمی خودروسازهای چینی جوان به کشور کرد و شرکت سایپا که از این پروژه سهمی نبرد تولید خودروهایی با قیمت ۵میلیون تومان در کشور را امری محال دانست. از سویی دیگر ایران‌خودرو در یک موضع‌گیری غیررسمی حداقل قیمت خودرو ارزان را ۶میلیون تومان اعلام کرد.

دستور دوم

اما دستور رییس‌جمهور از آنجا آغاز شد که احمدی‌نژاد تابستان گذشته در یک برنامه تلویزیونی هنگام ارائه گزارش عملکرد دولت، ممنوعیت تولید خودروهای صرفا بنزین‌سوز از تیرماه سال آینده را خواستار شد این در حالی است که هنوز بسترهای لازم برای این کار در کشور فراهم نشده و خودروسازها در تامین مخزن مورد نیاز خودروهای گازسوز با مشکل مواجهند. منوچهر منطقی، مدیرعامل ایران‌خودرو در رابطه با اینکه آیا شرکت متبوعش آمادگی دارد که سال آینده تنها خودروهای دوگانه‌سوز تولید کند یا خیر، به خبرنگار ما می‌گوید، برنامه‌ریزی‌ها برای انجام این کار در حال شکل‌گیری است تا ایران‌خودرو از سال آینده بتواند خودروهای دوگانه‌سوز را به تولید برساند.

منطقی در حالی از برنامه‌ریزی ایران‌خودرو برای تولید خودروهای دوگانه‌سوز سخن می‌گوید که این شرکت سال آینده تولید خودروهای پژو ۲۰۶ صندوق‌دار را نیز در دستور کار خود قرار داده چرا که با ممنوع شدن تولید خودروهای صرفا بنزین‌سوز تکلیف تولید ۲۰۶ هاچ بک پرطرفدار در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.

از سویی دیگر ایران‌خودرو به تازگی تولید انبوه موتور ملی را شروع کرده و قصد دارد از این موتور در محصولات تولیدی خود و سایر خودروسازهای داخلی استفاده کند.

این در حالی است که شرکت سایپا هنوز برای استفاده از این موتور اعلام آمادگی نکرده و همچنان قصد دارد که محصولاتش را با موتور فعلی روانه بازار کند البته این شرکت در سال جاری برنامه تولید یک‌صد هزار دستگاه پراید دوگانه سوز را در دستور کار خود قرار داده است.

با نگاهی به استراتژی صنعت خودرو دیده می‌شود که تبدیل تدریجی خودروهای بنزین سوز به گاز سوز هدف گذاری شده اما این که به یکباره تولید بیش از یک میلیون خودروی بنزین سوز ممنوع و خودروسازها به جای آن ملزم به تولید همین تعداد خودروی دوگانه سوز شوند موضوعی است که در این استراتژی دیده نمی‌شود.

حال با توجه به وضعیت جایگاه‌های سوخت CNG و مشکلات خودروسازها در تولید خودروهای دوگانه سوز این دستور رییس جمهور از ابتدای تابستان سال آینده مشکل اجرایی به خود خواهد گرفت.

دستور سوم

احمدی نژاد در مراسم بهره‌برداری از خط تولید انبوه موتور ملی از خودروسازهای کشور خواست تا مونتاژکاری را متوقف کنند.

این خواسته رییس جمهور در حالی مطرح شد که چند روز قبل از بازدید وی از ایران‌خودرو دو شرکت پارس خودرو و ایران‌خودرو مونتاژ تندر ۹۰ را با ۶۰درصد ساخت داخل آغاز کردند و قرار است ایران‌خودرو پیرو دستور اول رییس جمهور خودروهای چینی را در داخل کشور مونتاژ کند.

به نظر می‌رسد دستور سوم احمدی نژاد به خودروسازها می‌تواند بحث مونتاژ خودروهای چینی را در کشور با مشکل مواجه کند.

احمدی نژاد در این مراسم از خودروسازها خواست تا سالی ۲ اتاق خودرو را طراحی و روانه بازار کند.

از آنجایی که عمر زیادی از دستور سوم رییس جمهوری نمی‌گذرد به نظر می‌رسد خودروسازها در پی راه‌حلی برای اجابت خواسته سوم رییس دولت باشند این در حالی است که هنوز درخواست‌های اول و دوم را آنچنان که باید اجرا نکرده‌اند.

اما در این میان استراتژی صنعت خودروی کشور که روشن کننده راه خودروسازها است مهجور در کارتابل خاطرات مسوولان صنعت خودرو باد تعلیق می‌خورد.