چرایی اعلام نشدن آمار تولید برخی خودروسازان
گروه خودرو- تولید در صنعت خودرو ایران این روزها شرایط مناسبی ندارد و از دولتی‌ها گرفته تا خصوصی‌ها، همه با افت تیراژ دست و پنجه نرم می‌کنند و در این اوضاع خیلی‌ها بدشان نمی‌آید آمار تولیدشان به بیرون درز کند. انجمن خودروسازان البته هر ماه آمار تولید شرکت‌های خودروساز کشور را روی سایت خود منتشر می کند، اما این کار در چند ماه گذشته با تاخیر زیادی روبه‌رو بوده، این در حالی است که در آمارهای ارائه شده، تولید برخی خودروسازها صفر اعلام شده است. منبع اصلی این آمار، دفتر ماشین‌سازی و نیرومحرکه وزارت «صنعت، معدن و تجارت» است که در لیست اعلامی خود نام تمام شرکت‌های تولیدکننده خودرو اعم از تجاری‌سازان و سواری‌سازان را قید می‌کند، اما برخی را فاقد تیراژ معرفی کرده و جلوی نام آنها عدد «صفر» می‌گذارد.
به عنوان مثال، در آمار تولید خودروهای سواری در تیر ماه امسال، حجم تولیدی برای شرکت‌های خودروسازان بم، تاپکو، بن رو، خودروسازی مدیران، زاگرس خودرو، سناباد خودرو توس، کرمان موتور و مرتب قید نشده است. البته برخی از این خودروسازان مانند مرتب، زاگرس خودرو، تاپکو و بن رو در سال‌های اخیر یا تعطیل شده یا تولید قابل توجه نداشته‌اند، اما در خصوص خودروسازانی همچون مدیران و کرمان موتور که تولید آنها ادامه دارد، مشخص نیست که دلیل خودداری آنها از ارائه آمار تولید ماهانه به وزارت صنعت، معدن و تجارت چیست. این در حالی است که در تمام دنیا تولیدکنندگان موظف به ارائه آمار تولید محصولات خود به وزارتخانه‌های مربوطه هستند تا آمار دقیق و مستندی برای بررسی و برنامه‌ریزی صنعتی کشورها در این حوزه وجود داشته باشد.
حال با توجه به شرایط فعلی، این پرسش پیش می‌آید که دلیل صفر اعلام شدن یا به عبارتی اعلام نشدن آمار تولید برخی خودروسازان کشوربه خصوص خصوصی‌ها چیست؟ آیا شرکت‌هایی که تیراژشان صفر اعلام شده، واقعا تولیدی نداشته‌اند، یا اینکه خواسته و ناخواسته آمار آنها منتشر نمی شود؟ آیا اعلام نشدن آمارها با افزایش قیمت‌ها در ارتباط است؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو از سه احتمال سخن می‌گویند. اول اینکه برخی خودروسازان به واقع تولیدی نداشته‌اند و از همین رو تیراژشان صفر اعلام شده است و دوم آنکه تیراژ داشته و دارند، اما نمی‌خواهند به اصطلاح در چشم باشند، مخصوصا اینکه هم اکنون بحث افزایش قیمت‌ها داغ است و افت تیراژ دلیل قانع‌کننده‌ای برای گران کردن به حساب می‌آید. احتمال سوم نیز به مباحث مالی میان خودروسازان و انجمن خودروسازان برمی‌گردد، به نحوی که احتمال دارد انجمن به دلیل عدم پرداخت حق عضویت خودروسازان، آمار آنها را منتشر نمی‌کند.
احتمال اول
با توجه به اینکه صنعت خودرو ایران در ماه‌های اخیر اوضاع مناسبی نداشته و حتی کار به ترزیق کمک مالی از سوی دولت به این صنعت کشیده شده است، به نظر می‌رسد احتمال اول را باید از دو احتمال دیگر منطقی‌تر دانست. استارت افت تولید خودرو از ابتدای امسال زده شد و هنوز هم ادامه دارد، به نحوی که تمام خودروسازان کشور اعم از دولتی و خصوصی و سواری‌ساز و تجاری ساز، طی ماه‌های گذشته با کاهش تولید روبه‌رو بوده‌اند. در این بین، ایران خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به‌عنوان سه خودروساز بزرگ کشور تیراژشان به حدی کم سابقه نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. با این حال و هرچند دیر، اما انجمن خودروسازان هر ماه آمار تولید این سه را با جزئیات و تفکیک محصولات اعلام کرده و اگر از برخی اشتباهات محاسباتی فاکتور بگیریم، با آماری کامل در این مورد روبه‌رو هستیم. این در حالی است که شرکت‌های بخش خصوصی وضعیتی به مراتب بدتر از خودروسازان نیمه دولتی دارند و اوضاع تولیدشان نگران‌کننده‌تر به نظر می‌رسد.
در بین شرکت‌های بخش خصوصی، برخی بسیار کم تیراژ محسوب می‌شوند و برخی نیز عدد «صفر» جلوی آمار تولیدشان قید شده است. شرکت‌هایی مثل زاگرس خودرو و تاپکو هم اکنون از عرصه تولید حذف شده و کرکره‌هایشان پایین است، اما برخی دیگر از خصوصی‌ها مانند کرمان خودرو که هنوز حیات خود را حفظ کرده‌اند نیز طبق آمارهای اعلامی از سوی انجمن خودروسازان تولیدی ندارند. موضوعی که احتمال اول را قوی‌تر می‌کند، اوضاع نابسامان بخش خصوصی صنعت خودرو است، زیرا این بخش در چند سال گذشته ضعیف شده و توان تولیدی و شرکای خارجی معتبر خود را تا حدی از دست داده است. حال در این شرایط که بزرگان خودروسازی کشور نیز در برابر مشکلات کم آورده و تولیدشان افتی شدید کرده است، انتظار خاصی از خصوصی‌ها با توجه به عقبه چند سال گذشته آنها، نمی‌رود. حال اگر احتمال اول را درست بدانیم و بپذیریم بیشتر خودروسازان خصوصی واقعا تولیدی ندارند، باید به نوعی مسوولان در این مورد دست به کار شوند.
آمار ندادن عمدی؟
طی یک سال و اندی که وزارت «صنعت، معدن و تجارت» تشکیل و مهدی غضنفری در راس آن قرار گرفته است، خودروسازان توانسته‌اند با ارسال سند و مدرک به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، مجوز افزایش قیمت محصولات خود را بگیرند و قیمت‌هایی جدید در لیست فروش‌شان اعمال کنند. یکی از مهم‌ترین و موثرترین اسناد برای قانع کردن مسوولان سازمان حمایت، «افت تیراژ» است، به نحوی که اگر این سازمان نسبت به کاهش تولید و تاثیر آن بر افزایش قیمت‌ها در بازار مطمئن شود، خودروسازان یکی از خوان‌های اصلی برای اخذ مجوز افزایش قیمت را رد کرده‌اند. با این حساب، این احتمال وجود دارد که برخی خودروسازان برای کسب مجوز گرانی از سازمان حمایت روی به این روش آورده و خواسته باشند تا از این راه مجوز افزایش قیمت کسب کنند.
هرچند خودروسازان خصوصی در کل اوضاع تولید مناسبی ندارند، اما در این بین هستند برخی شرکت‌هایی که مشخص است تمایل به ارائه آمار مشخصی از وضعیت تولید خود ندارند. به هر حال بخش خصوصی به هیچ وجه پشتوانه و قدرت دولتی‌ها را ندارد و به اندازه آنها نمی‌تواند لابی کند و در این شرایط شاید مجبور شود به سراغ روش‌های دیگری بابت دریافت مجوز افزایش قیمت برود. برخی شرکت‌های خصوصی با وجود اینکه مراسم رونمایی از محصولات جدید برگزار می‌کنند و خبر از تولید و فروش آنها می‌دهند، اما آمارشان صفر یا بسیار اندک اعلام می شود و تناقض میان این دو بعید است اتفاقی باشد.
در حال حاضر سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تنها در صورت ارائه اسناد و مدارک مبنی بر رشد هزینه‌های تولید و کاهش تیراژ و مسائلی از این قبیل حاضر به صدور مجوز افزایش قیمت خودروهای داخلی می‌شود و بعید نیست این سختگیری‌ها خودروسازان به خصوص خصوصی‌ها را به استفاده از روش‌های غیرمتعارف ترغیب کرده باشد.
بحث پول در میان است
اما برویم سراغ احتمال سوم که از اختلاف مالی شرکت‌های خودروساز و انجمن خودروسازان حکایت دارد.
ظاهرا خودروسازان عضو انجمن باید پولی را بابت حق عضویت خود به این انجمن بپردازند تا بتوانند از مزایای عضویت خود از جمله ارائه آمار و ارقام تولید بهره‌مند شوند. حال به گفته مسوولان یکی از شرکت‌های خصوصی انجمن خودروسازان به دلیل بدحسابی برخی شرکت‌های عضو، از اعلام آمار آنها خودداری می‌کند. این موضوع را برخی دیگر از خودروسازان نیز پیش‌تر عنوان کرده و گفته بودند چون پول موردنظر را در اختیار انجمن قرار نمی‌دهند، انجمن نیز آمارشان را منتشر نمی‌کند.
این البته در حالی است که دبیر انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید دلیل خاصی برای عدم ارائه آمار تولید خودرو از سوی شرکت‌هایی همچون مدیران و کرمان موتور به وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود ندارد و این کار نوعی سهل‌انگاری است.
احمد نعمت‌بخش تاکید کرده که انجمن از این خودروسازان خواهد خواست آمار تولید ماهانه خود را ارائه کنند. وی اما در پاسخ به این پرسش که وقتی برخی خودروسازان آمار تولید خود را اعلام نمی‌کنند، آمار کلی تولید خودرو در کشور که سالانه اعلام می‌شود تا چه حد با دقت همراه است؟ می‌افزاید: گذشته از آمار تولید ماهانه که در آن حجم تولید برخی خودروسازان قید نشده است، اما در آمار تولید سالانه آمار تولید یکساله از این خودروسازان نیز اخذ و ثبت می‌شود؛ بنابراین آمارهای سالانه دقیق و مستند است.
هرچه هست در حال حاضر با توجه به عدم اعلام آمار تولید از سوی همه خودروسازان، نمی‌توان رقم دقیقی از تیراژ خودروهای تولیدی ارائه داد و باید گفت آمارهای اعلامی تاحدودی ناقص است.
ارسال نظر