کاربری برچسب سوخت خودرو پس از هدفمندی یارانه‌ها

عکس: نگار متین‌نیا

گروه خودرو - برچسب سوخت در حالی از سال ۸۷ با کش و قوس فراوان روی خودروهای داخلی نصب شد که به اعتقاد برخی از کارشناسان نصب برچسب سوخت که نشان دهنده میزان مصرف سوخت هر خودرو تولیدی است‌، تا پیش از هدفمندی یارانه‌ها و واقعی شدن قیمت حامل‌های انرژی کاربردی نخواهد داشت. طرح تدوین معیار مصرف سوخت خودروها و به دنبال آن نصب برچسب‌، در سال ۸۵ در دستور کارگروه تعیین معیار مصرف سوخت قرار گرفت‌، اما معیار تدوین شده از همان ابتدا با مخالفت خودروسازها روبه‌رو بود که این امر تاخیر دو ساله در اجرای طرح مذکور را به همراه داشت.

هرچند خودروسازان نیز همانند کارشناسان معتقدند نصب برچسب سوخت با توجه به قیمت فعلی حامل‌های انرژی توجیهی ندارد، اما اعضای کارگروه کمیته تعیین معیار مصرف سوخت از سال ۸۷، خودروسازان را ملزم به نصب برچسبی کردند که شاید بتوان گفت تنها به منظور رفع تکلیف روی خودروهای داخلی نصب شد.

غیر واقعی بودن قیمت سوخت در کشور را می‌توان از عمده دلایلی دانست که موجب می‌شود تا خریداران در هنگام خرید خودرو توجه خاصی به برچسب‌های انرژی نصب شده روی خودروهای داخلی نکنند. این در حالی است که برچسب‌های سوخت به دو منظور معرفی خودروهای پرمصرف و توقف تولید این خودروها تدوین و نهایی شده بود. اما برچسب‌های نصب شده تاکنون نتوانسته هیچ یک از اهداف خود را محقق کند چرا که علاوه بر کاربردی نبودن برچسب‌های نصب شده برای خریداران اعضای کارگروه نتوانستند توفیقی نیز در توقف تولید خودروهای پر مصرف به دست آوردند.

حال با گذشت دو سال از تدوین معیار اولیه‌،کمیته مذکور تدوین معیاری دیگری را در دستور کار خود قرار داده است‌، اما این بار و با توجه به نزدیک شدن زمان واقعی سازی قیمت حامل‌های انرژی شاید بتوان گفت معیار جدید کاربرد بیشتری نسبت به معیار اولیه خواهد داشت.

در همین حال ماجرای نصب برچسب سوخت روی خودروهای داخلی، از سویی با حاشیه و اختلاف‌نظر، روبه‌رو بود و از سوی دیگر‌، سال گذشته تخلف خودروسازان در زمینه نصب برچسب‌های غیرواقعی و خلاف معیارهای در نظر گرفته شده نیز مشکل ساز شد.

این در حالی است که به گفته عبدالله جلالی قائم مقام ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت، پایین بودن قیمت سوخت موجب شد تا برچسب‌های نصب شده چندان مورد توجه قرار نگیرند و در صورتی که قیمت سوخت واقعی شود مصرف کنندگان خود حکم ناظر را اجرا خواهند کرد.اما در حال حاضر برچسب‌های نصب شده کاربرد چندانی ندارند به همین دلیل هم اکنون کمتر توجهی به این برچسب‌ها صورت نمی‌گیرد.

به گفته جلالی، ناظر اجرای این طرح سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت است که در این خصوص اعمال نظر می‌کند اما باید ناظر اصلی مصرف کنندگان باشند تا بتوان تخلفات صورت گرفته را به راحتی پیگیری کرد.

احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان نیز همانند سایر کارشناسان معتقد است برچسب‌های نصب شده تنها به منظور اطلاع رسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربرد دیگری ندارد. اما کیوان وزیری نماینده مدیر عامل ایران خودرو در اخذ گواهینامه استاندارد در خصوص کاربرد برچسب‌های سوخت معتقد است: از آنجا که معیار مصرف سوخت توسط کارگروهی مستقل تعیین می‌شود می‌توان گفت برچسب‌های انرژی معیار مناسبی برای انتخاب متقاضیان محسوب می‌شود.

نماینده مدیر عامل ایران خودرو در اخذ گواهینامه استاندارد در ادامه می‌گوید: هرچند گرید تعیین شده برای معیار مصرف سوخت با معیار جهانی متفاوت است‌، اما نصب برچسب‌های سوخت این امکان را به مصرف کننده می‌دهد تا از میزان مصرف سوخت خودروهای خریداری شده مطلع شوند.

معیاری متفاوت از معیار جهانی

اما داستان تدوین استاندارد نصب برچسب سوخت به چهار سال پیش باز می‌گردد. به طوری‌که در سال ۸۵ کمیته‌ای با عضویت نمایندگان وزارت نفت، نیرو، صنایع و معادن و همچنین موسسه استاندارد و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت تشکیل و طی آن، اعضا مکلف به تدوین استاندارد بنزین مصرفی کشور و البته تعیین معیارهایی برای نصب برچسب انرژی شدند. آنچه که از نتایج رایزنی‌های اعضای کمیته مذکور برآمد، آن بود که با توجه به بنزین مصرفی فعلی در کشور (با اکتان ۸۷) هفت معیار A،B،C،D،E،F،G برای نصب برچسب روی خودروهای تولید داخل در نظر گرفته شد. این در حالی است که برخی از اعضای کمیته مخالف معیارهای در نظر گرفته بودند. به اعتقاد مخالفان این کمیته معیار مصرف باید به جای گرید G روی گرید D قرار گیرد تا به این طریق تولید خودرو در کشور با مشکل مواجه نشود؛ چرا که در صورت در نظر گرفتن معیار G تولید برخی از خودروهای داخلی که اکثر آنها نیز وانت هستند باید متوقف شود. اما با وجود کش و قوس فراوان‌، معیار تعیین شده بالاخره نهایی و نصب آن روی خودروها داخلی آغاز شد اما تولید هیچ خودرویی متوقف نشد.

حال با گذشت دو سال از آغاز نصب برچسب سوخت و با وجود تمدید استاندارد آلایندگی یورو ۲ تا سال ۹۱ به دلیل استاندارد نبودن سوخت توزیع شده در جایگاه‌های کشور‌، تدوین معیار مصرف سوخت جدید در دستور کار اعضای کارگروه قرار گرفته. این امر در حالی است که به گفته خودروسازان معیار جدید مصرف سوخت نیز باید تا تعیین معیار آلایندگی جدید تمدید شود.به گفته یکی از کارشناسان، معیار مصرف سوخت و معیار آلایندگی به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستندبه همین دلیل تا زمانی که معیار آلایندگی تغییر نکرده معیار مصرف سوخت نیز نباید تغییر کند.

دبیر انجمن خودروسازان نیز در این خصوص می‌گوید:سوخت غیر استاندارد میزان مصرف سوخت خودرو را افزایش می‌دهد به همین دلیل تا زمان عرضه سوخت استاندارد باید معیار مصوب در سال ۸۵ تمدید شود.

اظهارات مطرح شده برای تاخیر در تدوین معیار جدید در حالی است که بر اساس مصوبه کمیته تعیین معیار مصرف سوخت معیار تدوین شده هر سه سال یک‌بار باید مورد بازنگری قرار گیرد. به همین منظور در دی ماه سال گذشته تعیین معیار جدید مصرف سوخت در دستور کار کارگروه تعیین معیار قرار گرفت اما معیار جدید نیز سرنوشتی همانند معیار اولیه پیدا کرد؛ به‌طوری‌که با گذشت نه ماه از سال جاری هنوز نهایی نشده است.

علاوه بر مشکلاتی که سوخت غیر استاندارد برای خودروهای داخلی به وجود آورده،خودروسازان معتقدند که معیار مصرف سوخت برخلاف روش مرسوم در دنیا تعیین می‌شود که این امر موجب شده تا معیارهای تعیین شده با استاندارد جهانی فاصله داشته باشند.

وزیری در این خصوص می‌گوید:گرید مصرف سوخت در دنیا بر اساس استاندارد EC۱۲۶۸ ارزیابی می‌شود که این معیار با روش انتخابی در ایران متفاوت است.

نماینده مدیر عامل ایران خودرو در اخذ گواهینامه استاندارد در ادامه می‌گوید: براساس روش جهانی استاندارد مصرف سوخت بر اساس استاندارد آلایندگی و خروجی اگزوز تعیین می‌شود‌، اما روش مذکور در کشور ما متفاوت است که این امر در حال حاضر محل اختلاف خودروسازان و اعضای کارگروه است.

وزیری در ادامه می‌گوید: علاوه بر اختلاف بر سر چگونگی تعیین معیار مصرف سوخت در دنیا معیار جدید هر ۳ تا ۵ سال اجرایی می‌شود که این امر موجب می‌شود تا خودروسازان فرصت مناسب برای اجرای استاندارد را داشته باشند‌، اما در کشور ما این فرصت به خودروسازان داده نمی‌شود.

به گفته وزیری خودروسازان معتقدند که متوسط گرید باید روی D قرار گیرد، اما اعضای کارگروه همچنان G را معیار متوسط قرار داده‌اند که این امر نیز دیگر محل اختلاف خودروسازان با اعضای کارگروه است.

وزیری در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر محصولات ایران خودرو روی چه گریدی قرار دارند نیز می‌گوید: سمند و پژو ۴۰۵ روی گرید D قرار دارند خانواده پژو ۲۰۶ و تندر۹۰ نیز روی گرید B هستند.