تست ادواری خودروهای دوگانه‌سوز به کجا رسید؟

گروه خودرو - تردد دو میلیون خودرو دوگانه‌سوز در کشور در حالی است که با گذشت بیش از هشت سال از آغاز طرح CNG سوزکردن خودروها، هنوز چگونگی تست ادواری آنها نامشخص است. در حال حاضر در شرکت‌های خودروساز تنها به تست چشمی‌کیت و کپسول خودروهای مذکور بسنده شده و اقدامی‌در خصوص تست ادواری آنها صورت نگرفته، این در شرایطی است که بر حسب نظر تولید کننده کیت و کپسول‌ها‌، مخازن و دیگر اجزای CNGسوزها باید هر ۳ تا ۵ سال یک بار مورد بازرسی ادواری قرار گیرند.

تاخیر در تست ادواری خودروهای CNG سوز در شرایطی است که هم اکنون بیش از هشت سال از زمان CNG سوز کردن ناوگان حمل و نقل عمومی‌و بیش از سه سال از مصوبه هیات دولت مبنی بر الزامی‌شدن CNGسوز کردن تاکسی‌ها و خودروهای سواری در کشور می‌گذرد، اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم برای تولید این نوع خودروها، هم اکنون مشکلات یکی پس از دیگری نمود پیدا کرده‌، به‌طوری‌که تاخیر در راه‌اندازی مراکز تست ادواری خودروهای CNG سوز و همچنین تجهیز نشدن مراکز خدمات پس از فروش برای خدمات رسانی به این خودروها موجب شده تا در حال حاضر این خودروها با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند.

تاخیر صورت گرفته در حالی است که سید حسین‌هاشمی، مدیر صنایع خودرویی ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت‌، اوایل مهر ماه از تدوین طرح جامع تست مخازن خودروهای گازسوز خبر داد و عنوان کرد که ساز و کار اجرای این طرح به زودی ابلاغ خواهد شد. خبر اعلام شده در شرایطی است که آیین نامه مذکور باید پیش از الزام خودروسازان به تولید خودروهای CNG سوز تدوین می‌شد‌، اما این امر با تاخیر چند ساله صورت گرفت و هنوز ساز و کار آیین نامه مذکور نیز نامشخص است.

براساس تست ادواری، خودروهای CNG سوز، باید به لحاظ نشتی سیلندر‌، سلامت قطعات کیت و کپسول و طریق نصب آنها و در نهایت تنظیم موتور‌، مورد ارزیابی قرار گیرند و پس از احراز سلامت سیستم گازسوز خودرو، کارگاه تست کننده موظف است ضمن ثبت اطلاعات و تغییرات احتمالی صورت گرفته روی خودرو نسبت به الصاق برچسب سوختگیری با اعتبار یک ساله در نزدیکی شیر پرکن اقدام کند تا جایگاهای سوخت‌گیری از سلامت کیت و کپسول خودرو مطلع شوند‌.

شکل گیری طرح اولیه

طرح الزامی‌شدن تولید خودروهای CNG سوز به سه سال پیش و به زمان حضور علیرضا طهماسبی در وزارت صنایع و معادن باز می‌گردد‌. بر اساس طرح پیشنهادی از سوی وزیر پیشین صنایع و معادن تولید خودروهای بنزین سوز متوقف و تولید تمام خودروها به صورت دوگانه در دستور کار خودروسازان قرار گرفت‌، طرحی که بدون زیرساخت‌های موجود در کشور در نظر گرفته شد و به‌طور کامل به مرحله اجرا در نیامد.

براساس طرح ارائه شده از سوی وزیر پیشین صنایع و معادن تولید خودروهای بنزین سوز از سال ۸۶ متوقف و تمام خودروها به صورت دوگانه‌سوز باید تولید می‌شدند‌، علاوه بر خودروهای جدید خودروهای عرضه شده در بازار نیز باید به تدریج و به‌صورت کارگاهی دوگانه‌سوز می‌شدند تا به این طریق سهم بنزین در سبد سوختی کشور کاهش می‌یافت‌، اما اجرای طرح مذکور مشکلات عدیده‌ای بوجود آورد. به‌طوری‌که پس از ناکامی ‌در طرح اولیه، ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت (ستاد تبصره ۱۳ سابق) در آن زمان پیشنهاد سهم ۸۰ درصدی را برای CNG سوزها در سبد سوختی کشور مطرح کرد‌، اما تحقق رقم مذکور نیز امکان‌پذیر نشد به همین دلیل پس از آن سهم ۶۰ درصدی و در نهایت سهم ۲۰ درصدی در سبد سوختی کشور برای خودروهای CNG سوز در نظر گرفته شد‌.

سهم در نظر گرفته شده در حالی است که براساس آمار اعلام شده از سوی انجمن خودروسازان در شش ماه ابتدای سال جاری سهم ایران خودرو از تولید خودروهای CNG سوز در مجموع ۲۱/۳۵ درصد و سهم سایپا نیز ۳۹ درصد بوده است.

CNGسوزها در انتظار تست

به اعتقاد برخی از کارشناسان هر خودرو دوگانه‌سوزی که به بازار عرضه می‌شود باید طی زمان مشخصی تستی به نام تست ادواری را بگذراند. این در شرایطی است که هم‌اکنون تست ادواری این خودروها با حرف و حدیث‌های فراوانی روبه‌رو است‌. نبود تست ادواری‌، برخی از مسوولان را بر آن داشته که حتی خودروهای CNG سوز در حال تردد در کشور را بمب متحرک بخوانند.

مشکلات به وجود آمده در تست ادواری خودروهای CNG سوز در حالی است که براساس آمار اعلام شده از سوی انجمن CNG کشور هم اکنون دو میلیون خودرو CNG سوز در کشور در حال تردد هستند که سن بیش از ۸۰۰ هزار دستگاه از خودروهای مذکور از زمان تست ادواری گذشته، اما هنوز در خصوص تست این خودروها اقدامی‌صورت نگرفته است.

در همین حال چندی پیش دبیر انجمن بین‌المللی خودروهای گازسوز آسیا و اقیانوسیه نیز در نشستی خبری با انتقاد از انجام نشدن تست ادواری خودروهای دوگانه سوز در ایران، از عدم تست ادواری ۸۰۰ هزار خودروی گازسوز در کشور خبر داده و عنوان کرده بود که به دلیل عدم انجام تست ادواری، سوخت‌گیری خودروهای مذکور باید متوقف شود.

به گفته دبیر اجرای انجمن بین‌المللی خودروهای گازسوزآسیا و اقیانوسیه، ایران تاکنون اقدامات بسیاری برای تولید خودروهای CNG سوز در کشور انجام داده، با این حال برنامه‌ای برای تست سیلندرهای CNG در ایران اجرا و تدوین نشده است‌.

اردشیر دادرس رییس هیات مدیره انجمن صنفی خودروهای CNG سوز نیز ضمن تایید سخنان دبیر اجرایی انجمن بین‌المللی خودروهای گازسوز در کشور از نبود متولی برای خودروهای CNG سوز خبر داده و می‌گوید: متولی خاصی به خصوص در مرحله پایانی ( تست ادواری ) وجود ندارد به طوریکه هم‌اکنون حلقه آخر خودروهای CNG سوز به حلقه‌ای گمشده تبدیل شده است.

دادرس در ادامه می‌گوید: براساس آمار موجود تا پایان سال جاری باید بازرسی ادواری روی بیش از ۸۰۰ هزار خودرو CNG صورت گیرد که با این شرایط می‌توان گفت ۳۵ تا ۴۰ درصد از خودروهای CNG سوز از مرحله تست ادواری گذشته‌اند و هنوز در خصوص تست آنها اقدامی‌صورت نگرفته است.

اظهارات رییس هیات مدیره انجمن صنفی CNG در حالی است که سال گذشته یکی از مسوولان موسسه استاندارد از نهایی شدن اخذ مجوز سه مرکز برای انجام تست ادواری خبر داده و عنوان کرده بود که تعداد مراکز به زودی افزایش خواهد یافت‌، ظاهرا خبر اعلام شده از سوی مسوولان موسسه استاندارد به تست چشمی‌مربوط می‌شده که این امر از سوی خودروسازان نیز صورت می‌گیرد و در خصوص تست ادواری که تست سلامت مخزن است هنوز اقدامی‌ صورت نگرفته است.

مجید فهیمه امیری مدیر پروژه گازسوز کردن خودروهای سایپا در خصوص تاخیر در تست ادواری خودروهای CNG سوز می‌گوید: طول عمر خودروهای CNG سوز ۱۵ تا ۲۰ سال است که بر حسب نظر تولید کننده کیت و کپسول‌ها‌، مخازن و دیگر اجزای CNGسوزها باید هر ۳ تا ۵ سال یک بار مورد بازرسی ادواری قرار گیرند. اما باید پیش از تست ادواری تست چشمی‌روی خودروها صورت گیرد و در صورتی‌که پس از تست چشمی‌، مشخص شود مخزن داری مشکل خاصی است خودرو برای تست‌های پیشرفته ( بازرسی مخزن) به مراکز معاینه فنی معرفی می‌شود.

وی در خصوص وضعیت ۸۰۰ هزار خودرو CNG سوز به دلیل تاخیر در انجام تست ادواری نیز می‌گوید: ۸۰۰ هزار خودرو ذکر شده را نمی‌توان خودروهای ناایمن دانست زیرا نمی‌توان گفت تمام کیت و کپسول خودروهایی که از عمر تست ادواری آنها گذشته دارای مشکل خاص هستند.

مدیر پروژه گازسوز کردن خودروهای سایپا در ادامه عنوان کرد: تست اولیه خودروهایی که توسط کارخانه CNG سوز شده‌اند، دو سال پس از تولید صورت می‌گیرد و پس از آن هرسال خودروها برای دریافت برچسب اعتبار به صورت چشمی‌تست می‌شوند و در صورتی‌که کیت و کپسول مشکل خاصی داشته باشند به مراکز معاینه فنی معرفی می‌شوند.

امیری در پاسخ به این پرسش که آیا معاینه فنی روی مخزن خودروهای معیوب انجام می‌شود، اظهار داشت: شرکت‌های خودروساز برچسب سوخت‌گیری را برای خودروهای معیوب صادر نمی‌کنند، اما در بخش تست ادواری مشکلاتی وجود دارد.

CNG سوزها بدون متولی

تاخیر صورت گرفته در راه‌اندازی مراکز تست ادواری طی چند سال گذشته موجب شد تا ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در چندین نوبت متولیان راه‌اندازی مراکز تست ادواری این خودروها را تغییر دهد به امید آنکه متولیان جدید، مراکز تست ادواری مکانیزه را راه‌اندازی کنند اتفاقی که هنوز رخ نداده است.

رحیم نوروزی مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران در این خصوص می‌گوید: CNG سوزها در کشور متولی خاصی ندارند که این امر موجب شده تا با گذشت چند سال از تولید خودروهای CNG سوز تست ادواری روی خودروهای مذکور صورت نگیرد.

به گفته مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران پیش از این مسوول تست خودروهای ادواری وزارت نفت بود اما عدم موفقیت این وزارتخانه موجب شد تا مسوولیت این امر به وزارت کشور واگذار شود که این وزارتخانه نیز تاکنون در این خصوص اقدامی‌صورت نداده است.

دبیر اجرایی انجمن بین‌المللی خودروهای گازسوز ایران نیز با تایید نبود متولی در خودروهای CNG سوز می‌گوید: نبود متولی برای CNG سوزها موجب شده تا خودروهای مذکور با تعدد تصمیم گیری مواجه شوند که این امر نیز بر مشکلات این خودروها افزوده است.

تست، فقط چشمی

هرچند هنوز اقدام اساسی در خصوص تست ادواری خودروها CNG سوز صورت نگرفته‌، اما همه ساله تست این خودروها تنها به صورت چشمی‌و آن هم از سوی شرکت‌های خودروساز صورت می‌گیرد و ظاهرا مسوولان به این روش بسنده کرده و صدور برچسب سلامت کیت و کپسول را به شرکت‌های خودروساز سپرده‌اند.

اقدام صورت گرفته در شرایطی است که اجرای تست چشمی‌روشی ابتدایی برای معاینه کیت و کپسول خودروهای CNG سوز است و این روش به تنهایی پاسخگوی مشکل خودروهای مذکور نخواهد بود.

براساس روش مرسوم در دنیا تست خودروهای CNG سوز تنها در دو سال اول تولید به صورت چشمی‌صورت می‌گیرد و پس از ورود به سال سوم خودروهای مذکور ملزم به پاس کردن تست ادواری به منظور تایید سلامت مخزن می‌شوند‌، اما در کشور ما معاینه این خودروها تنها به صورت چشمی‌صورت می‌گیرد و خودروهایی که موفق به پاس‌کردن مرحله اول نشوند تنها از دریافت برچسب سلامت محروم می‌شوند که این امر نیز بر روند سوخت‌گیری آنها تاثیر چندانی ندارد.