طراحی پلت‌فرم جدید بدون زیرساخت

گروه خودرو - اگرچه بسیاری از کارشناسان، طراحی پلت‌فرم را بهترین گزینه برای رشد صنعت خودروسازی کشور می‌دانند، اما ... تجربه‌ (چه در سطح دنیا و چه در صنعت خودروسازی کشور) نشان داده که لازمه طراحی پلت‌فرم سرمایه‌گذاری کلان و صرف زمان طولانی است که مقوله‌های مذکور از حوصله صنعت خودروسازی کشور ما خارج است؛ چراکه روی آوردن به طراحی پلت‌فرم‌های جدید نیازمند فراهم بودن تمام زیرساخت‌ها من جمله مراکز تحقیقاتی مجهز، مراکز تست خودرو (تست تصادف و تست جاده‌ای ) و... است که زیرساخت‌های مذکور در کشور ما موجود نیست به همین دلیل، خودروسازان به ناچار از تجهیزات سایر کشورها با صرف هزینه کلان استفاده می‌کنند که این امر افزایش هزینه خودروسازان داخلی را دربر دارد.

فراهم نبودن زیرساخت‌ها در صنعت خودروسازی کشور موجب شده تا با گذشت نیم قرن از قدمت این صنعت، خودروسازان در زمینه طراحی و تولید پلت‌فرم‌های جدید موفقیت چندانی به دست نیاورند؛ به طوری که در حال حاضر خودروسازان تنها موفق به طراحی سه پلت‌فرم جدید (سمند، تینا و رانا) شده‌اند که از مجموع پلت‌فرم‌های مذکور نیز تولید دو خودرو کلید خورده و تولید سومین پلت‌فرم نیز به سال آینده موکول شده است.

از سوی دیگر، هرچند زیرساخت‌ها برای طراحی پلت‌فرم در کشور فراهم نیست با این حال در سال جاری و بر اساس آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودرو و قطعه که در خرداد ماه سال جاری به خودروسازان ابلاغ شده خودروسازان ملزم به طراحی و تولید سه پلت‌فرم جدید تا سال ۹۵ شده‌اند که با توجه به زیرساخت‌های موجود اجرای این بند از آیین‌نامه مذکور در‌هاله ای از ابهام قرار دارد هرچند خودروسازان وعده داده‌اند که به اجرای آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودرو و قطعه پایبند هستند.

هزینه چند میلیاردی برای طراحی پلت‌فرم

از سوی دیگر، الزام به طراحی سه پلت‌فرم در مدت زمانی در حدود پنج سال در حالی است که به گفته فرید زاوه، کارشناس خودرو در مجموع دو نوع پلت‌فرم در دنیا وجود دارد پلت ‌فرم‌های مستقل و غیرمستقل که برای طراحی یک پلت‌فرم جدید (پلت‌فرم مستقل) با در نظر گرفتن هزینه‌های موتور و گیربکس به سرمایه‌ای در حدود یک تا دو میلیارد دلار نیاز است، اما برای طراحی پلت‌فرم غیرمستقل سرمایه به ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار تقلیل خواهد یافت.

به گفته زاوه، پلت‌فرم‌های مستقل به پلت‌فرم‌هایی گفته می‌شود که تمام اجزای آن مجدد طراحی شود، اما پلت‌فرم غیرمستقل به پلت‌فرم بهبود یافته ( پلت‌فرمی که با ایجاد تغییرات بتواند استانداردهای روز را پاس کند) اطلاق می‌شود.

بر اساس اظهارات زاوه می‌توان گفت بیشتر پلت‌فرم‌های موجود در کشور پلت‌فرم غیرمستقل هستند که با ایجاد تغییراتی به عنوان خودرو جدید وارد بازار شده‌اند، اما اظهارات هدایت رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مبنی بر طراحی سه پلت‌فرم جدید در صنعت خودرو نشان‌دهنده آن است که خودروسازان باید به طراحی پلت‌فرم‌های مستقل روی آورند که این امر به معنای صرف هزینه چند میلیارد دلاری در صنعت خودرو در مدت زمانی در حدود پنج سال است.

علاوه بر زاوه، یکی از مسوولان شرکت سایپا نیز در خصوص هزینه طراحی پلت‌فرم می‌گوید: به طور متوسط برای طراحی یک خودرو جدید به ۵۰۰ تا هزار میلیارد تومان سرمایه بسته به کلاس خودرو و مدت زمانی در حدود دو سال و نیم نیاز است.

این مقام مسوول در ادامه می‌گوید: در صورتی که بخواهیم پلت‌فرم طراحی شده جدید نباشد ( استفاده از پلت‌فرم‌های موجود) به سرمایه‌ای در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان نیاز است.

صرفه هزینه چند میلیارد دلاری برای طراحی و تولید سه پلت‌فرم تا سال ۹۵ در حالی است که خودروسازان توان صرف این هزینه گزاف را ندارند و از طرفی به دلیل اینکه صنعت خودروسازی ما از دانش فنی روز برخوردار نیست، هزینه طراحی پلت‌فرم در ایران بالاتر از سایر کشورها خواهد بود؛ چراکه خودروسازان برای اخذ برخی استاندارد‌های جهانی به سایر کشورها وابسته‌اند که این امر افزایش هزینه طراحی را برای خودروسازان دربر خواهد داشت.

به گفته برخی کارشناسان، لازمه طراحی و تولید پلت‌فرم جدید در نظر گرفتن تمام زیرساخت‌ها در کشور است؛در حالی که بسیاری از زیرساخت‌ها برای طراحی پلت‌فرم جدید در کشور فراهم نیست که این امر موجب می‌شود تا خودروسازان در این زمینه به سایر کشورها وابسته باشند که این امر افزایش هزینه خودروسازان را دربر دارد.

از سوی دیگر، هم‌اکنون تولید دو خودرو جدید ( رانا و تینا) در دستور کاری دو شرکت خودروساز داخلی (ایران‌خودرو و سایپا) قرار دارد؛ اما هنوز مشخص نیست که آیا خودروهای جدید این دو شرکت به عنوان خودرو جایگزین در نظر گرفته خواهند شد یا اینکه خودروسازان ملزم به طراحی پلت‌فرم‌های جدید علاوه بر پلت‌فرم‌های مذکور شده‌اند.

این مقام مسوول شرکت سایپا در این خصوص می‌گوید: شرکت سایپا هم‌اکنون برنامه تولید تیبا و x۱۰۰ را به عنوان محصول جدید در دستور کار خود قرار داده و به طور حتم طراحی پلت‌فرم‌های جدید نیز در برنامه کاری شرکت قرار دارد؛ اما در این خصوص تصمیم نهایی اخذ نشده است.

طراحی با تیراژ پایین !

علاوه بر صرف هزینه چند میلیون دلاری برای طراحی پلت‌فرم جدید تیراژ تولید نیز از عمده ملزوماتی است که طراحی پلت‌فرم جدید به لحاظ اقتصادی به آن وابسته خواهد بود. به گفته برخی کارشناسان؛ تولید سالانه بیش از یک میلیون دستگاه خودرو موجب می‌شود تا طراحی و تولید پلت‌فرم جدید به لحاظ اقتصادی به صرفه باشد، تیراژ در نظر گرفته شده در حالی است که خودروسازان داخلی در خوش بینانه ترین حالت موفق به تولید ۵۰۰ هزار دستگاه انواع پراید شده‌اند که این امر موجب شده تا این خودرو سودآورترین خودرو داخلی لقب گیرد.

علاوه بر تاکید رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در خصوص طراحی خودروهای جدید، الزام به طراحی و تولید پلت‌فرم‌های جدید در آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودرو و قطعه نیز ذکر شده؛ به طوری که بر اساس آیین‌نامه مذکور خودروسازان ملزم به جایگزینی تولیدات جاری خود با محصولات جدید تا سال ۹۰ شده‌اند بر اساس آیین‌نامه مذکور خودروسازان ملزم شده اند تا برنامه‌های خود برای تولید محصولات جدید را سه ماه پس از ابلاغ آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودرو و قطعه ارائه کنند، حال با توجه به اینکه آیین‌نامه مذکور در خرداد ماه به خودروسازان ابلاغ شده می‌توان گفت خودروسازان تنها یک ماه برای ارائه برنامه‌های خود برای طراحی پلت‌فرم‌های جدید فرصت دارند.

عمر ۱۰ ساله برای تولید خودرو

علاوه بر طراحی پلت‌فرم‌های جدید در آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودرو و قطعه عمر تولید خودرو از ابتدای سال ۱۳۹۵ حداکثر ۱۵ سال از زمان آغاز تولید و از سال ۱۴۰۰ نیز حداکثر ۱۰ سال پس از آغاز تولید آن در نظر گرفته شده است که به گفته زاوه در نظر گرفتن عمر ۱۰ ساله برای تولید خودرو به لحاظ اقتصادی برای خودروسازان به صرفه نخواهد بود؛ چراکه عمر تولید خودرو در دنیا ۱۵ الی ۲۰ سال است.

در نظر گرفتن عمر ۱۰ ساله برای خودروهای داخلی در حالی است که عمر خودروهای داخلی در حال حاضر بیش از ۲۰ سال است. با این حال خودروسازان خیال دل کندن از محصولات قدیمی خود را ندارند، حال باید دید که اجرای آیین‌نامه مذکور تا چه میزان می‌تواند به کاهش عمر تولید خودرو در کشور کمک کند.