تعرفه واردات خودرو در مقایسه با سایر کشورها
مژگان میرزایی
هرچند تردد خودروهای وارداتی در خیابان های کشور از سال ۸۳ و با آزاد سازی واردات خودرو در کشور آغاز شد، اما طی دوسال گذشته تردد این خودروها در کشور افزایش چشمگیری یافته، به طوری‌که هم‌اکنون خیابان های کشور به محل جولان خودروهای وارداتی تبدیل شده و هر روز نیز بر آمار این خودروها در کشور افزوده می‌شود، این امر...

در حالی است که خودروهای وارداتی به یمن تعرفه 90 درصدی که با توجه به عوارض جانبی به 110 درصد می‌رسد، در بازار داخلی با چندین برابر قیمت واقعی عرضه می‌شود. از سوی دیگر به تعرفه‌ مذکور باید سود وارد کننده را نیز افزود، که این امر بیانگر آن است که خریداران باید خودروهای وارداتی را با دو و نیم برابر قیمت واقعی خریداری کرده یا اینکه به خودروهای داخلی بسنده کنند.
این امر در حالی است که ارزش واقعی خودروهای داخلی نیز در بازار جهانی به دلیل ثابث بودن مدل خودرو سالانه کاهش می‌یابد به‌طوری‌که در سال گذشته متوسط قیمت خودروهای صادراتی از سوی خودروسازان به شش هزار دلار رسید، اما نرخ این خودروها در داخل کشور بیش از رقم مذکور است، که این امر موجب می‌شود تا به دلیل انحصاری بودن بازار داخلی مابه‌التفاوت قیمت خودروهای عرضه شده در کشور و خودروهای صادراتی را خریداران داخلی پرداخت کنند تا به این طریق زیان خودروسازان داخلی جبران شود.
افزون بر تفاوت قیمت، خریداران ناچار به خرید خودروهایی هستند که از لحاظ کیفی و ایمنی در سطح بسیار پایینی قرار دارند.
مشکلات کیفی و در برخی مواقع ناایمن بودن خودروهای داخلی موجب شد تا اواخر سال گذشته نمایندگان مجلس کاهش یکباره تعرفه را در دستور کار خود قرار دهند، به طوری‌که براساس مصوبات مجلس تعرفه ۹۰ درصدی واردات خودرو برای سال جاری ۷۰ درصد پیش‌بینی شد، اما تعرفه مذکور در راستای حمایت از خودروسازان داخلی در ابتدای سال جاری مسکوت ماند و تغییر مجدد آن در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفت.
تعرفه در کشورهای همسایه
اما نکته‌ای که در خصوص تعرفه واردات خودرو، خودنمایی می‌کند، پایین بودن تعرفه واردات در کشورهای اطراف ایران است، به طوری‌که براساس آمار اعلام شده از سایت وزارت بازرگانی آمریکا تعرفه واردات خودرو در اغلب کشورهای اطراف ایران کمتر از ۲۰ درصد است.
بر اساس آمار مذکور تعرفه واردات خودرو در کشور بحرین، آذربایجان و عمان 20 درصد در نظر گرفته شده ،اما رقم مذکور درکشور پاکستان به 15 درصد می‌رسد. رقم در نظر گرفته شده در کشورهای مذکور در حالی است که با نگاهی به آمار واردات خودرو در کشورهای قطر، عربستان و امارات می‌توان گفت که واردات خودرو به این کشورها با توجه به تعرفه 5 درصدی به راحتی انجام می‌گیرد.
علاوه بر کشورهای اطراف ایران که بعضا مسوولان نبود صنعت خودروسازی در این کشورها را عمده دلیل پایین بودن تعرفه واردات خودرو اعلام می‌کنند، با مشاهده آمار واردات خودرو در کشورهای آسیایی تولیدکننده خودرو نیز مشخص می‌شود که این کشورها نیز از تعرفه پایین بهره می‌برند، به‌طوری‌که بر اساس آمار مذکور تعرفه واردات خودرو در کشور کره ۱۰ درصد است و ژاپن دیگر تولیدکننده جهانی خودرو تعرفه‌ای برای واردات خودرو در نظر نگرفته و واردکنندگان تنها ملزم به پرداخت ۸ درصدی مالیات بر ارزش افزوده هستند، علاوه بر کره و ژاپن دیگر خودروساز اطراف ایران یعنی ترکیه نیز برای واردات خودرو تعرفه متغیر ۱۸ تا ۲۶ درصدی در نظر گرفته تا به این طریق شرایط برای ورود خودرو در این کشور به راحتی فراهم شود به طوری‌که خودروسازان برای ورود به بازار این کشور تنها ملزم به رعایت استانداردهای در نظر گرفته شده از سوی ترکیه هستند.
تعیین تعرفه حداقلی واردات خودرو در کشورهای دارای سایت موجب پیشرفت صنعت خودروسازی در این کشورها شده و در خصوص کشورهای واردکننده نیز رشد ایمنی خودروهای این کشورها را به همراه داشته است.


اما طی سال‌های گذشته و به منظور حمایت از خودروسازان داخلی تعرفه واردات خودرو در ایران چندین برابر کشورهای همسایه در نظر گرفته می‌شود تا شاید با حمایت‌های همه جانبه صنعت خودروسازای داخلی رشد کند، به‌طوری‌که در ایران و در اولین سال آزادسازی واردات خودرو به کشور یعنی سال 83، مسوولین تعرفه 120 درصدی را برای واردات خودرو در نظر گرفتند و مقرر شد که سالانه تعرفه واردات خودرو 20 درصد کاهش یابد تا بازار داخلی برای ورود به سازمان تجارت جهانی آماده شود؛ اما کاهش 20 درصدی تعرفه تنها در سال 84 اعمال شد و پس از آن در فاصله سال‌های 84 تا 88 تعرفه واردات تنها 10 درصد کاهش یافت؛ چراکه به اعتقاد مسوولین کاهش تعرفه به زیان صنعت خودروسازی کشور است.
در سال ۸۹ نیز هرچند در ابتدای امر کاهش ۲۰ درصدی تعرفه واردات خودرو در نظر گرفته شده بود اما تعرفه ۷۰ درصدی با گذشت یک ماه از سال جاری هنوز به مرحله اجرا گذاشته نشده به‌طوری‌که احتمال تغییر آن بسیار است.
قیمت واقعی خودروها
از سوی دیگر خریداران خودروهای وارداتی علاوه بر پرداخت عوارض ۹۰ درصدی ملزم به پرداخت عوارض جانبی نیز هستند،به طوری‌که از نیمه دوم سال ۸۷ واردکنندگان خودروهای با مصرف کمتر از شش لیتر ملزم به خروج یک خودروی فرسوده، خودروهای با مصرف بیش از ۶ لیتر و کمتر از ۱۰ لیتر اسقاط دو خودروی فرسوده و برای خودروهای با مصرف بیش از ۱۰ لیتر اسقاط سه خودروی فرسوده ضروری شد که این امر افزایش قیمت یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تا چهارمیلیون و ۵۰۰ هزار تومانی خودروهای وارداتی را در بردارد. علاوه بر این عوارض واردکنندگان ملزم به پرداخت سهم پنج‌درصدی واردات، سهم پنج‌درصدی مصرف‌کننده و هزینه بیمه، شماره‌گذاری، حمل‌و‌نقل و ثبت سفارش نیز هستند.
به عوارض مذکور باید سود 10 درصدی وارد کننده را نیز افزود که این عوارض موجب می‌شود واردکننده 100 درصد قیمت خودروی خریداری شده را به دولت پرداخت کند که این امر رشد 5/2 درصدی قیمت خودروهای وارداتی را در بر داشته است.
براساس نرخ‌های اعلام‌شده از سوی سایت یکی از شرکت‌های واردکننده رسمی خودرو به کشور قیمت خودروهای عرضه‌شده در بازار دو برابر قیمت خریداری شده از سوی واردکننده در حوزه خلیج فارس است که این امر با توجه به پرداخت هزینه ترخیص خودرو از گمرک هزینه شماره‌گذاری، هزینه خروج یک تا سه خودرو فرسوده صورت می‌گیرد. براساس نرخ‌های اعلام‌ شده از سوی این سایت عوارض پرداخت شده برای برخی خودروهای وارداتی به بیش از ۱۰۰میلیون تومان می‌رسد که این عوارض بیشتر شامل خودروهای متعلق به شرکت‌های بنز و بی‌ام‌و می‌شود، به طور مثال خودروی بنز CLS-class در خلیج فارس با قیمت ۱۲۵میلیون تومان خریداری می‌شود؛ اما پس از اخذ عوارض از سوی دولت قیمت آن به ۲۸۵ میلیون تومان می‌رسد که این امر موجب شده قیمت این خودروها بیش از نرخ اصلی آن باشد. در جدول زیر نرخ برخی خودروها در خلیج فارس و بازار داخلی مقایسه می‌شود.