قیمت خودروهای صادراتی باز هم کاهش یافت

مژگان میرزایی - طبق آخرین آمارهای ارسالی توسط گمرک جمهوری اسلامی در حالی شاهد کاهش ۱۱/۱۱ درصدی خودروهای صادراتی و ۴۶/۳۹ درصدی خودروهای وارداتی از سویی و کاهش ۷۱ درصدی صادرات قطعات CKD از لحاظ وزن از سوی دیگر هستیم، که در استراتژی توسعه صنعت خودرو و بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴، رشد یک میلیونی صادرات خودرو و افزایش ۶ میلیاردی صادرات قطعه پیش‌بینی شده است. بر اساس استراتژی مذکور، خودروسازان ملزم شده‌‌اند تا سال ۱۴۰۴ به صادرات سالانه یک میلیون دستگاه انواع خودرو که حداقل ۵۰ درصد آن باید با برند داخلی صورت گیرد دست یابند از سوی دیگر، قطعه‌سازان نیز ملزم شده‌‌اند تا در مدت زمان مذکور به صادرات شش میلیاردی قطعه بدون احتساب قطعات CKD دست پیدا کنند. هرچند براساس استراتژی یاد شده قطعه‌سازان از ابتدای سال آینده ملزم به اجرای پلکانی استراتژی مذکور شده‌‌اند، اما برای خودروسازها برنامه‌ای در این زمینه تعریف نشده است.

تغییر سبد خودروهای صادراتی

بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران با گذشت نه ماه از سال جاری قیمت خودروهای صادراتی همچنان روند نزولی داشته، به طوری که در حال حاضر، خودروهای صادراتی با قیمت ۶ هزار و ۲۹۸ دلار به کشورهای مقصد صادر می‌شوند که این رقم در مقایسه با نه ماه سال گذشته نشان‌دهنده کاهش ۷۸/۲۱ درصدی قیمت خودروهای مذکور است.

هرچند کاهش قیمت خودروهای صادراتی در کشورمان از نیمه دوم سال گذشته و همزمان با شدت گرفتن بحران جهانی و رکود در بازار خودرو دنیا آغاز شد، اما با بازگشت رونق دوباره به بازار خودرو جهانی، کاهش قیمت خودروهای صادراتی کشورمان همچنان ادامه دارد، به طوری که در مدت زمان مذکور با وجود اینکه خودروسازان داخلی تا حدودی توانستند افت خودروهای صادراتی را از لحاظ تعداد نسبت به ابتدای سال جاری جبران کنند، اما از لحاظ ارزش همچنان با کاهش مواجه هستند، به طوری که بر اساس آمار گمرک، در نه ماه سال جاری خودروسازان موفق به صادرات ۲۸ هزار و ۸۲۴ دستگاه انواع خودرو صادراتی به ارزش ۱۸۴ میلیون و ۷۰ هزار دلار شدند که آمار مذکور حاکی از کاهش ۱۱/۱۱درصدی از لحاظ تعداد و کاهش ۵۸/۱۱ درصدی از لحاظ ارزش است. به گفته کارشناسان، افت قیمت خودروهای صادراتی در سال جاری به دلیل تغییر سبد محصولات خودروسازها صورت گرفته؛ چراکه بحران جهانی موجب شد تا تقاضا در دنیا به سمت خودروهای کم‌مصرف تغییر کند که این امر موجب شد تا خودروسازان به منظور حفظ بازارهای صادراتی خود صادرات خودروهای ارزان را در دستور کار قرار دهند، به‌طوری که در سال جاری روآ، پراید و تندر۹۰ جایگزین خودروهای سمند و ۲۰۶ صندوقدار در بازارهای صادراتی شدند و در صدر جدول خودروهای صادراتی قرار گرفتند. با افزایش صادرات خودروهای ارزان قیمت، از سویی قیمت خودروهای صادراتی در سال جاری نزول یافت و از سوی دیگر، سبد محصولات صادراتی نیز تغییر کرد که این امر در نهایت کاهش قیمت سبد خودروهای صادراتی را به همراه داشت.

کاهش صادرات خودروهای سواری در سال جاری در حالی صورت گرفته که بر اساس چشم‌انداز توسعه صنعتی خودرو که چندی پیش به تصویب رسید افزایش صادرات خودرو بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ در دستور کار خودروسازان قرار گرفت، به‌ طوری که خودروسازان ملزم شدند تا در سال ۱۴۰۴ به صادرات یک میلیون دستگاه خودرو دست پیدا کنند.

بیشترین صادرات به عراق

از سوی دیگر، تغییر سبد محصولاتی خودروهای صادراتی موجب شد تا در سال جاری بیشترین خودرو به کشور عراق صادر شود. براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، طی نه ماه گذشته خودروهای داخلی به ترتیب به کشورهای عراق و ترکیه صادر شده‌اند، به طوری که در مجموع ۲۳‌هزار و ۳۳ دستگاه انواع خودرو به ارزش ۱۳۳ میلیون و ۹۵۷ هزار دلار به عراق و دو هزار و ۸۸۱ دستگاه به ارزش ۲۷ میلیون ۵۸۰ هزار دلار به ترکیه صادر شده است، از سوی دیگر، آمار اعلام شده نشان‌دهنده آن است که به‌رغم اینکه در هشت ماه گذشته مصر یکی از کشورهای صادراتی بوده است، اما در آذر ماه، خودرویی به این کشور صادر نشده است. علاوه بر افت ارزش خودروهای صادراتی در نه ماه سال جاری ارزش قطعات ckd نیز با کاهش چشمگیری مواجه بود، به طوری که در نه ماه سال جاری خودروسازان در مجموع یک هزار و ۹۳۲ تن قطعات CKD به ارزش ۱۰میلیون و نه هزار دلار صادر کردند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن با کاهش ۸۴/۷۰‌ درصدی و از لحاظ ارزش نیز با کاهش ۹۲/۷۸‌ درصدی مواجه بوده است. کاهش صادرات قطعات CKD در سال جاری در حالی صورت گرفته که خودروسازان در حال حاضر در شش کشور مصر، ونزوئلا، سنگال، بلاروس، آذربایجان و سوریه سایت تولیدی راه‌اندازی کرده‌اند و قطعات صادراتی نیز به منظور تولید خودروهای داخلی به این سایت‌ها ارسال می‌شود که کاهش صادرات قطعات CKD نشان‌دهنده کاهش تولید خودرو در این کشورها است.

همچنین کاهش صادرات قطعات CKD در نه ماه سال جاری منجر به آن شده که قطعات ارسالی تنها به سه کشور دارای سایت خودروسازی ارسال شود، به طوری که براساس آمار اعلام شده در نه ماهه سال جاری قطعات منفصله تنها به کشورهای سوریه، ونزوئلا و مصر صادر شده است. بر اساس آمار مذکور، در نه ماه گذشته در مجموع هزار و ۵۴۳ کیلو قطعه به ارزش هفت میلیون و ۷۱۵ هزار دلار به سوریه، ۲۷۹ هزار کیلو قطعه به ارزش یک میلیون و ۶۰۰ هزار دلار به ونزوئلا و ۹۸ هزار کیلو قطعه نیز به ارزش ۶۶۰ هزار دلار به مصر صادر شد. به گفته کارشناسان، تاثیر بحران جهانی و کاهش تولید خودرو در کشورهای اروپایی موجب شد تا قطعه‌سازان بزرگ دنیا که هم‌اکنون در بازارهای اروپایی با مشکل مواجه شده‌اند، تغییر بازارهای صادراتی را در دستور کار خود قرار دهند، به طوری که هم‌اکنون حضور آنها در بازارهای آسیایی بیش از پیش افزایش یافته است، این امر در حالی است که قیمت مناسب قطعه‌سازان اروپایی نسبت به قطعه‌سازان کشورمان موجب شده تا قطعه‌سازان اروپایی بخش قابل توجهی از بازار این کشورها را از آن خود کنند.

علاوه بر صادرات، واردات خودرو نیز در مدت زمان مذکور همچنان با کاهش همراه بوده است، به طوری که بر اساس آمار اعلام شده در سال جاری در مجموع ۲۶ هزار و ۲۸۲ دستگاه انواع خودرو به ارزش ۵۳۰ میلیون و ۱۸ هزار دلار وارد کشور شد که آمار مذکور نشان‌دهنده کاهش ۴۶/۳۹ درصدی خودروهای وارداتی از لحاظ تعداد و کاهش ۹۱/۳۵ درصدی از لحاظ ارزش است.

از سوی دیگر، در این مدت واردات قطعات منفصله به کشور نیز با کاهش مواجه بوده، به طوری که طی این مدت در مجموع ۱۲۷‌هزار و ۲۰۹ تن قطعه منفصله به ارزش‌ یک‌هزار و ۴۲۹‌میلیون دلار وارد کشور شد که این آمار نشان‌دهنده کاهش ۱۷/۶‌ درصدی واردات از لحاظ وزن و کاهش ۱۰/۱۲‌درصدی از لحاظ ارزش است.

هرچند اعضای دو انجمن قطعه‌سازان و خودروسازان کاهش واردات قطعات CKD در سال جاری را به افزایش داخلی‌سازی در کشور نسبت دادند، اما آمار تولید خودروسازان در نه ماه سال جاری نشان‌دهنده کاهش تولید خودروهای مونتاژی از سوی خودروسازها است. همچنین بر اساس آمار گمرک عمده قطعات وارداتی CKD طی نه ماه سال جاری از سه کشور فرانسه، ژاپن و سوئد وارد کشور شده است که در این خصوص می‌توان به مجموع ۳۵‌ میلیون و ۸۰۹ هزار کیلو قطعه به ارزش ۵۱۱ میلیون و ۳۴۶ هزار دلار از فرانسه، ۳۱‌میلیون و ۶۰ هزار کیلو قطعه به ارزش ۳۶۵ میلیون و ۶۲۱ هزار دلار از ژاپن و ۱۳ ‌میلیون و ۶۱۶ هزار کیلو قطعه به ارزش ۸۹ هزار و ۹۹۵ دلار از سوئد اشاره کرد.

خودروها از کره، ژاپن و آلمان رسیدند

از سوی دیگر، در مدت زمان مذکور اکثر خودروهای وارداتی، تولیدی متعلق به کشورهای کره، ژاپن و آلمان بوده، به طوری که از مجموع خودروهای وارداتی ۱۵‌هزار و ۹۴۴دستگاه خودرو به ارزش ۲۵۵ میلیون و ۱۳۶ هزار دلار توسط کره، پنج ‌هزار و ۶۵۲ دستگاه خودرو به ارزش ۱۳۹ میلیون و ۶۷۲ هزار دلار توسط ژاپن و‌ هزار و ۳۴۶ دستگاه به ارزش ۷۴ میلیون و ۲۱۸هزار دلار نیز توسط آلمان تولید و وارد کشور شده است. آمار ارسالی از سوی گمرک نشان‌دهنده آن است که کشور کره که با محصولات هیوندایی و کیا در کشور شناخته می‌شود در نه ماه سال جاری همچون ماه های گذشته، رتبه اول کشور تولید‌کننده خودروهای وارداتی را به خود اختصاص داده است و با توجه به استقبال از محصولات این کشور ادامه صدرنشینی آن دور از ذهن نخواهد بود.

از سوی دیگر، کره علاوه بر رتبه نخست تولید‌کننده خودروهای وارداتی، طی این مدت رتبه یک کشور وارد‌کننده را نیز از آن خود کرده است، به طوری که از مجموع خودروهای وارد شده از سوی این کشور، ۱۱ هزار و ۵۷۴ دستگاه از سوی این کشور وارد شده است. علاوه بر کره طی این مدت امارات دومین مبدا واردات خودرو به کشور بوده، به طوری که بر اساس آمار گمرک از مجموع خودروهای وارداتی شش هزار و ۳۶۶ دستگاه خودرو نیز از سوی این کشور وارد شده است. پس از کره و امارات در سال جاری عمان رتبه سوم واردات را از آن خود کرده، به طوری که در نه ماه سال جاری در مجموع دو ‌هزار و ۵۵۵دستگاه انواع خودرو توسط این کشور وارد شده است.