کاهش 75‌ درصدی صادرات قطعات منفصله

مژگان میرزایی - بر اساس آمار هفت ماهه اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی، روند کاهشی صادرات و واردات خودرو و قطعات منفصله (جهت ساخت و مونتاژ خودرو) که از نیمه دوم سال گذشته آغاز شد همچنان ادامه دارد، به طوری که طی این مدت واردات و صادرات خودرو به کشور به ترتیب با کاهش ۴۴/۵۳ و ۱۵/۷‌درصدی مواجه بوده است.

کاهش صادرات و واردات طی این مدت تنها مربوط به خودرو نبوده به طوری که بر اساس آمار مذکور حجم صادرات و واردات قطعات منفصله در کشور نیز طی این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش همراه بوده است. بر اساس این آمار در هفت ماه سال جاری خودروسازان و قطعه‌سازان در مجموع یک‌هزار و ۲۷۱ تن قطعات CKD صادر کردند، که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن با کاهش ۵۷/۷۵‌درصدی و از لحاظ ارزش نیز با کاهش ۸۱/۸۲‌درصدی مواجه بوده است. از سوی دیگر واردات قطعات منفصله نیز طی این مدت با کاهش ۰۴/۷‌درصدی همراه بوده است.

کاهش صادرات قطعات منفصله از ابتدای سال جاری و پس از تاثیر بحران جهانی بر صنعت قطعه‌سازی آغاز شد.

از جمله دلایل تاثیر این بحران بر صنعت قطعه‌سازی می‌توان به کاهش تیراژ تولید خودرو که از سال گذشته میلادی و با شدت گرفتن بحران جهانی در صنعت خودروسازی دنیا به وجود آمد، اشاره کرد. کاهش تیراژ تولید خودرو موجب شد تا قطعه‌سازان بزرگ جهان نیز کاهش تیراژ تولید و حذف برخی سایت‌های تولیدی را در دستور کار قرار دهند تا به این طریق بتوانند از بروز بیشتر بحران جلوگیری کنند.

از سوی دیگر قطعه‌سازان بزرگ دنیا نیز که هم‌اکنون در بازارهای اروپایی با مشکل مواجه شده‌اند، تغییر بازارهای صادراتی را در دستور کار قرار داده‌اند به طوری که حضور آنها در بازارهای آسیایی بیش از پیش افزایش یافته، این در حالی است که از ابتدای سال جاری صنعت خودروسازی کشورمان با مسائل سیاسی گره خورده و تحریم‌های اقتصادی یکی از موانع واردات قطعه به کشور خوانده می‌شود.

از سوی دیگر تاثیر بحران جهانی بر صنعت قطعه‌سازی دنیا موجب شده تا در سال جاری قطعه‌سازان داخلی کشور نیز با مشکلاتی از جمله از دست دادن بازارهای صادراتی و ورود قطعات بی‌کیفیت چینی مواجه شوند.

همچنین طی سال‌های گذشته خودروسازان داخلی راه اندازی سایت‌های تولیدی در سایر کشورها را در دستور کار خود قرار دادند به طوری که هم اکنون خودروسازان در کشورهای سوریه، بلاروس، چین، ونزوئلاو.... سایت خودروسازی احداث کرده‌اند، که طبق آمار هفت ماهه قطعات منفصله تنها به کشورهای سوریه، ونزوئلا و مصر صادر شده، به طوری که بر اساس آمار مذکور در هفت ماه سال جاری در مجموع ۹۳۹ تن قطعه به سوریه،۲۴۴ تن به ونزوئلا و ۷۸ تن نیز به مصر صادر شد .قطعات صادراتی به کشور‌های مذکور به منظور تولید خودرو‌های داخلی در این کشور‌ها بوده که این امر نیز نشان‌دهنده آن است که حجم بسیار صادرات قطعه در سال جاری از سوی خودروسازان صورت گرفته نه قطعه‌سازان داخلی.

علاوه بر کاهش قطعات صادراتی در هفت ماه سال جاری واردات قطعات منفصله به کشور نیز با کاهش مواجه بوده به طوری که طی این مدت در مجموع ۱۰۴‌هزار و ۹۱۲ تن قطعه منفصله به ارزش‌هزار و ۸۲‌میلیون دلار وارد کشور شد که این آمار نشان‌دهنده کاهش هفت‌درصدی واردات از لحاظ وزن و کاهش ۱۷/۱۵‌درصدی از لحاظ ارزش است.

هرچند اعضای انجمن قطعه‌سازان و خودروسازان کاهش واردات قطعات CKD در سال جاری را به افزایش داخلی‌سازی در کشور نسبت داده‌اند اما با نگاهی به آمار تولید خودروهای مونتاژی در کشور می‌توان متوجه شد که طی هفت ماه سال جاری تولید این خودروها در کشور کاهش چشمگیری داشته که این امر نشان‌دهنده آن است که کاهش واردات به دلیل افزایش داخلی‌سازی نبوده بلکه به دلیل کاهش تولید خودروهای مونتاژی که اصولا توسط خودروسازان بخش خصوصی صورت می‌گیرد، بوده است.

بر اساس آمار گمرک عمده قطعات وارداتی CKD طی هفت ماه سال جاری از سه کشور فرانسه، ژاپن و سوئد وارد کشور شده است. بر این اساس طی این مدت در مجموع ۳۱‌هزار و ۶۶ تن قطعه از فرانسه، ۲۱‌هزار و ۹۱۷ تن از ژاپن و شش‌هزار و ۶۶۸ تن از سوئد وارد کشور شده است.

بیشترین خودروها از کره رسید

از سوی دیگر طی این مدت در مجموع ۱۷‌هزار و ۸۷۷ دستگاه خودرو وارد کشور شد که آمار مذکور نشان‌دهنده کاهش ۵۳‌درصدی خودرو از لحاظ تعداد است. اکثر خودروهای وارداتی طی این مدت تولیدی کشورهای کره، ژاپن و آلمان بوده است به طوری که از مجموع خودروهای وارداتی ده‌هزار و ۹۳۲ دستگاه خودرو توسط کره، سه‌هزار و ۸۷۳ دستگاه توسط ژاپن و‌ هزار و ۱۷ دستگاه نیز توسط آلمان تولید و وارد کشور شده است. آمار ارسالی از سوی گمرک نشان‌دهنده آن است که کشور کره که با محصولات هیوندایی و کیا در کشور شناخته می‌شود در هفت ماه سال جاری همواره رتبه اول واردات را به خود اختصاص داده است.

از سوی دیگر کره علاوه بر رتبه یک تولید طی این مدت رتبه یک کشور وارد‌کننده را نیز از آن خود کرده است به طوری که از مجموع خودروهای وارد شده از سوی کره هفت‌هزار و ۸۷۹ دستگاه از سوی همین کشور وارد شده است. علاوه بر کره طی این مدت امارات دومین مبدا واردات خودرو به کشور بوده به طوری که براساس آمار گمرک از مجموع خودروهای وارداتی سه‌هزار و ۹۳۳ دستگاه خودرو نیز از سوی این کشور وارد شده است پس از کره و امارات در سال جاری عمان رتبه سوم واردات را از آن خود کرده به طوری که در هفت ماه سال جاری در مجموع ‌هزار و ۹۲۶دستگاه انواع خودرو توسط این کشور وارد شده است.

بیشتر خودروها به عراق رفت

از سوی دیگر و بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، خودروسازان در مجموع موفق به صادرات ۱۹‌هزار و ۸۸۳ دستگاه انواع خودرو به ارزش ۱۲۰‌میلیون و شش‌هزار دلار شدند که آمار مذکور نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ تعداد با کاهش ۱۵/۷‌ درصدی همراه بوده است.

بر اساس آمار گمرک در مدت زمان مذکور میانگین قیمت خودروهای وارداتی شش‌هزار و ۶۴ دلار بوده که این رقم نشان‌دهنده کاهش ۹۲/۲۷‌درصدی قیمت خودروهای وارداتی نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

طی این مدت اکثر خودروهای داخلی به کشورهای عراق، ترکیه و روسیه صادر شده، به طوری که در مجموع ۱۶‌هزار و ۴۹۱ دستگاه انواع خودرو به عراق،۷۸۷ دستگاه به ترکیه و ۶۸۰ دستگاه نیز به روسیه صادر شده است . هرچند بر اساس آمار گمرک صادرات خودرو در هفت ماه سال جاری نسبت به ماه‌های گذشته تا حدودی افزایش داشته، اما هنوز خودروسازان نتوانسته‌اند برنامه صادراتی سال گذشته را محقق کنند و از برنامه صادراتی سال جاری نیز عقب هستند. به گفته کارشناسان با آغاز صادرات پژو ۲۰۶ SD و شتاب گرفتن صادرات تندر-۹۰ خودروسازان توانستند نسبت به ماه‌های ابتدای سال جاری تا حدودی رشد را تجربه کنند اما هنوز از برنامه‌های صادراتی عقب هستند.