افت تولید خودروهای تجاری و عمومی

حمیدرضا بهداد - ۳خودروساز نیمه دولتی کشور طی فصل بهار امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، با تولید یک‌هزار و ۷۲ دستگاه خودرو تجاری سنگین‌، کاهشی ۳۷‌درصدی و با تولید ۲‌هزار و ۶۱۷دستگاه خودرو عمومی‌، افتی ۱/۱۰‌درصدی را در تولید این نوع محصولات تجربه کردند.

این افت تولید که با توجه به آمار رسمی ‌سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بدست آمده‌، تنها به ۳ شرکت ایران خودرو دیزل‌، زامیاد و سایپا دیزل مربوط بوده و آمار تولید خودروسازان بخش خصوصی در آن نقشی ندارد. از نکات جالب و قابل توجه آمار مذکور‌، می‌توان به افت تولید ۶۵‌درصدی سایپا دیزل‌، عدم تولید کامیون کشنده در زامیاد و همچنین کاهش تولید خودروهای عمومی‌ در ایران خودرو دیزل اشاره کرد.کاهش تولید خودروهای تجاری در شرایطی است که کارشناسان دلیل عمده آن را بروز بحران مالی در دنیا عنوان می‌کنند. به هر حال این نوع خودروها از قیمت بالایی برخوردار بوده و وقتی بحران مالی و کمبود نقدینگی در جامعه نمود پیدا کند‌، طبعا فروش آنها با رکود مواجه و در نتیجه تولید نیز کاهش می‌یابد.

افت تولید تجاری‌ها در کشور وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم ناوگان حمل و نقل باری ما با فرسودگی مواجه و نیاز به بازسازی دارد. بازسازی که به نظر می‌رسد با شرایط فعلی تولید و افزایش قیمت خودروهای تجاری سنگین، در آینده نزدیک محقق نخواهد شد. چرا که فروش این نوع محصولات نیازمند ارائه تسهیلات مالی از سوی شرکت‌های لیزینگ و خودروسازان است و وقتی نقدینگی کم باشد‌، رقم تسهیلات نیز پایین آمده و فروش و در نتیجه تولید افت می‌کند. اما از سوی دیگر علاوه بر تجاری‌های سنگین‌، تولید خودروهای عمومی‌نیز طی ۳ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افتی ۱/۱۰‌درصدی را تجربه کرد. این در شرایطی است که ناوگان حمل و نقل عمومی ‌کشور نیز مانند ناوگان باری نیازمند ورود اتوبوس‌، ون و مینی بوس بوده و برای توسعه هر چه بیشتر آن باید رقم تولید این نوع محصولات را افزایش داد.ضرورت نیاز کشور به خودروهای عمومی‌ زمانی بیشتر احساس شد که دولت نهم در تابستان ۸۶‌، بنزین را به عنوان عضو اصلی و حیاتی سبد سوخت کشور سهمیه‌بندی کرد و مردم نیز بیش از گذشته به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی‌ روی آوردند. این در شرایطی است که به‌رغم تبلیغات فراوان دولت برای ترغیب مردم به استفاده از اتوبوس و مینی بوس به جای خودروهای شخصی و با وجود گذشت ۲ سال از سهمیه بندی بنزین هنوز نمی‌توان از توسعه شایسته و درخور ناوگان حمل و نقل عمومی‌ صحبت به میان آورد‌. افت تولید ۱/۱۰‌درصدی خودروهای عمومی‌طی بهار امسال و در مقایسه با بهار سال گذشته خود به خوبی گویای این عدم توسعه است‌.

در حال حاضر اگر نگاهی به ناوگان مینی بوس رانی کشور بیندازیم‌، فرسودگی آن هویدا بوده و در ناوگان اتوبوس رانی نیز هر چند چندان با معضل فرسودگی روبرو نیستیم، اما کمبود اتوبوس را در این ناوگان نمی‌توان انکار کرد. یکی از مشکلات پیش روی تولید این نوع خودرو عمومی‌را باید با عام نبودن مشتریان آن مرتبط دانست. اتوبوس به هر حال خودرویی با کارکرد خاص به حساب آمده و مشتری اصلی آن به خصوص در بخش ناوگان حمل و نقل شهری‌، وزارت کشور است و اتفاقا همواره میان این وزارت و خودروسازان‌، به خصوص ایران خودرو دیزل بر سر مسائل مالی کش و قوس‌های زیادی روی می‌دهد. به اعتقاد خودروسازان‌، وزارت کشور اتوبوس‌ها را با قیمت پایینی از آنها خریداری و از سوی دیگر طلب خودروسازان را نیز دیر به دیر پرداخت می‌کند و این موضوع روی نقدینگی و تولید خودروهای عمومی‌تاثیر گذار بوده و هست. اما علاوه بر اتوبوس و مینی بوس‌، تولید ون نیز به عنوان عضوی کوچک از ناوگان حمل و نقل عمومی‌طی بهار امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افتی ۱۰۰‌درصدی را تجربه و خودروسازان داخلی حتی یک دستگاه از این محصول را نیز تولید نکردند.این در حالی است که ایران خودرو دیزل طی ۳ ماه ابتدایی سال گذشته ۲۶۳ دستگاه ون را به تولید رساند.

افت تولید ۶۵‌درصدی سایپادیزل

شاید دلیل آن‌، بحران اقتصادی دنیا باشد و شاید هم مسائلی دیگر‌، به هر حال هر چه هست‌، سایپا دیزل به عنوان برند تجاری ساز گروه خودروسازی سایپا‌، طی ۳ ماه ابتدایی امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افت تولیدی ۶۵‌درصدی را تجربه کرد. این شرکت که تنها‌، محصولات تجاری سنگین را تولید می‌کند طی بهار امسال فقط ۸۷۳ دستگاه از این نوع محصولات را به تولید رسانده‌ که این آمار از اوضاع نابسامان تولید در سایپا دیزل حکایت دارد. این شرکت طی ۳ ماه نخست امسال‌ ۶۹۷ دستگاه انواع کشنده‌ و ۱۷۴ دستگاه کامیون را به همراه تنها ۲ دستگاه کامیونت به تولید رسانده است. آمار تولید ۲ دستگاهی سایپادیزل در بخش کامیونت در حالی است که این شرکت طی بهار سال گذشته ۲‌هزار و ۱۶۲ دستگاه از این محصول را تولید کرد. سایپا دیزل البته با تولید ۶۹۷ دستگاه انواع کشنده و ۱۷۴ دستگاه کامیون طی ۳ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ترتیب رشد تولیدی ۱۳۲ و ۲۵۵‌درصدی را بدست آورد. این رشد تولید کشنده و کامیون، البته با توجه به تیراژ پایین این دو محصول چندان قابل توجه به نظر نمی‌رسد. شنیده‌ها حکایت می‌کند‌، سایپا دیزل هم اکنون در شرایط مالی نامناسبی به سر می‌برد و از این موضوع باید به عنوان دلیل اصلی کاهش تولید در این شرکت یاد کرد.

مثبت و منفی تولید ایران خودرودیزل

هر چند ایران خودرو دیزل طی ۳ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی ۴/۱۵‌درصدی را در تولید خودروهای عمومی‌ بدست آورد، اما در بخش محصولات تجاری با افت تولیدی ۱۰‌درصدی روبرو شد. این شرکت که عنوان بزرگترین شرکت تولید کننده محصولات تجاری و عمومی‌را در کشور یدک می‌کشد طی بهار امسال در مجموع‌ ۲‌هزار و ۷۵۱ دستگاه انواع خودروهای تجاری و عمومی‌را به تولید رسانده که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از رشد ضعیف ۵‌درصدی تولید این شرکت حکایت دارد. ایران خودرو دیزل طی بهار امسال در حالی حتی یک دستگاه کامیون کشنده و ون را نیز به تولید نرسانده که طی مدت مشابه سال گذشته‌، ۱۴۷ دستگاه کشنده و ۲۶۳ دستگاه ون را تولید کرده است. آمار تولید این شرکت طی ۳ ماه نخست امسال در بخش اتوبوس‌، ۳۲۸ و در مینی بوس نیز ۶۴۱ دستگاه است‌. ایران خودرودیزل هر چند رشدی ۱۱۴‌درصدی را در تولید مینی بوس طی بهار امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده، اما در تولید اتوبوس افت تولیدی ۳۶‌درصدی را به خود می‌بیند.بزرگترین تولیدکننده خودروهای تجاری و عمومی ‌کشور همچنین در بازه زمانی مذکور ۲۸‌درصد رشد را در تولید کامیون و کامیونت تجربه کرده است.

منفی زامیاد

شرکت زامیاد زیرمجموعه سایپا در حالی طی ۳ ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی ۶/۱۰‌درصدی را در تولید محصولات عمومی ‌و خودروهای تجاری سنگین‌ تجربه کرده که در بهار امسال آمار تولیدی بسیار ضعیف را در تولید این نوع محصولات از خود به جا گذاشت. این شرکت در بازه زمانی مذکور تنها ۹۸ دستگاه مینی بوس‌، ۱۳۶ دستگاه کامیون و ۵ دستگاه اتوبوس را به تولید رسانده و در تولید کامیون کشنده نیز آمار تولیدی صفر دستگاهی را به خود می‌بیند. این در شرایطی است که زامیاد در بهار سال گذشته ۱۰۰ دستگاه کشنده را تولید کرده بود.