رفع ممنوعیت؛ با این همه محدودیت

گروه خودرو - رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای سواری دیزلی در حالی از سوی وزرای کارگروه ستاد تبصره ۱۳ به واحدهای ذی‌ربط ابلاغ شد که برای تولید این نوع خودرو نیز همچون خودروهای دوگانه‌سوز بسترسازی مناسبی فراهم نشده است. به طوری که هم‌اکنون پالایشگاه‌های کشور قادر به تولید نفت گاز (گازوئیل) استاندارد نبوده از سویی دیگر خودروسازهای کشور نیز به دلیل عدم‌اطمینان از استقبال عمومی و همچنین نبود فرهنگ استفاده از این نوع خودروها، تمایل چندانی به تولید خودروهای سواری دیزلی ندارند. اینکه ستاد تبصره ۱۳ همزمان با سهمیه‌بندی بنزین سعی در افزایش دیگر سوخت‌های مصرفی خودروهای سواری دارد، امری پسندیده و به‌ جا است اما تجربه تولید خودروهای دوگانه‌سوز که بدون‌توجه به وضعیت تولید کیت و مخزن و کمبود جهانی آن و همچنین کمبود سوخت CNG در فصولی از سال صورت گرفت، نشان داد که اجرای طرح‌هایی از این قبیل نیازمند بسترسازی مناسب و فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم است. حال مسوولان ستاد تبصره ۱۳ مبادرت به لغو قانونی کرده‌اند که طبق آن شماره‌گذاری خودروهای سواری دیزلی مجاز اعلام می‌شود. هر چند قانون منع شماره‌گذاری این خودروها به مصوبه پیش از انقلاب آن هم به دلیل وجود آلودگی زیست‌محیطی این سوخت‌ می‌گردد اما طی ۳۰سال گذشته به دلیل عدم‌تمایل وزارت نفت به تولید گازوئیل مناسب و استاندارد از سویی و وجود بنزین ارزان به میمنت یارانه‌های دولتی از سویی دیگر و همچنین مخازن عظیم گاز طبیعی در کشور، هیچ گاه سوخت گازوئیل به عنوان سوخت دریافتی خودروها مورد توجه قرار نگرفت، این در حالی است که هم‌اکنون نیمی از خودروهای فروخته‌شده در اروپا دیزلی بوده و این رقم در کشور فرانسه به ۷۰درصد می‌رسد. یکی از دلایل استقبال از خودروهای دیزلی در دنیا، اقتصادی بودن آن است به طوری که یک گالن (حدود ۵/۳لیتر) دیزل حدود ۱۰درصد بیشتر از یک گالن بنزین انرژی تولید می‌کند، از سویی دیگر در موتورهای دیزلی ۳۰درصد مصرف سوخت کمتر و آلایندگی نیز ۵۰درصد کاهش می‌یابد. مزایای گفته‌شده در باب خودروهای دیزلی وسوسه‌کننده است و شاید این سوال برای هر خودروی سواری مطرح شود که چرا تاکنون مسوولان به فکر استفاده از چنین سوختی نبوده‌اند. هم‌اکنون بسیاری از پالایشگاه‌های کشور در زمینه تولید گازوئیل فعالیت دارند، اما گازوئیل تولیدی ایران از استانداردهای لازم برخوردار نبوده و بهینه‌سازی سوخت مذکور در کشور نیز هزینه میلیاردی می‌طلبد که تاکنون در این زمینه اقدام مناسبی صورت نگرفته است.

اول مرغ یا تخم‌مرغ

وزرای کارگروه ستاد تبصره ۱۳ رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای سواری دیزلی را به تصویب رساندند اما این سوال مطرح است که آیا در ابتدا قرار است خودروسازها، خودروهای دیزلی تولید کنند و بعد گازوئیل مرغوب وارد جایگاه‌ها شود یا اینکه در مرحله اول گازوئیل مرغوب برسد و بعد خودروسازها با اطمینان‌خاطر، خودروهای دیزلی تولید کنند.

پاسخ این سوال را به طور حتم نمی‌توان در ابلاغیه پرویز داوودی، معاون اول رییس‌جمهوری به واحدهای ذی‌ربط مبنی‌بر مجاز دانستن شماره‌گذاری خودروهای سواری دیزلی یافت. اما از سویی محمدرضا نعمت‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در گفت‌و‌گو با ایسنا که روز گذشته صورت گرفته پیشنهاد کرده که به جای اینکه تا چهار سال آینده یعنی زمان افزایش کیفیت نفت گاز و بهبود گوگرد آن، منتظر بمانیم و سپس اقدام به تولید خودروهای سواری دیزلی کنیم، این کار را از همین الان شروع می‌کنیم و از سویی دیگر قاسم کاهه، مدیر پروژه سمند ایران‌خودرو به ذکر این نکته می‌پردازد که این شرکت باید در انتظار کشش بازار برای تولید خودروهای دیزلی بماند.

گازوئیل مرغوب می‌رسد

محمدرضا نعمت‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از جمله مدیرانی است که موافق سوخت دیزل در سبد سوخت‌های مصرفی خودروها است وی روز گذشته، در گفت‌و‌گو با ایسنا به چند نکته اشاره کرده است اول اینکه این شرکت تامین گازوئیل مرغوب برای خودروهای سواری را تضمین می‌کند و دوم آنکه شرکت مذکور در مراحل ابتدایی با واردات بیشتر گازوئیل مرغوب، نیاز این خودروها را تامین می‌کند. وی همچنین تاکید کرده است که براساس برنامه موجود، واحدهای تولید گازوئیل مرغوب در ۹ پالایشگاه نفتی کشور توسعه داده خواهند شد که در این صورت تولید گازوئیل مرغوب در داخل کشور افزایش پیدا خواهد کرد.

او با بیان اینکه خوشبختانه سرانجام مصوبه امکان شماره‌گذاری خودروهای دیزلی در کشور تصویب شد، یادآوری کرد: از سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی شماره‌گذاری خودروهای شخصی و سواری گازوئیل‌سوز ممنوع شده بود. در حال حاضر خودروی سواری دیزلی در کشور وجود ندارد، ولی به محض استفاده از این گونه خودروها در کشور به تامین نفت گاز مورد نیاز آنها اقدام خواهیم کرد.

کارشناسان و نمایندگان مجلس چه می‌گویند؟

حمیدرضا فولادگر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی به خبرنگار ما گفت: در حالت کلی حرکت به سمت تولید و استفاده از این گونه خودروها نه تنها حرکتی مثبت بلکه لازم و ضروری محسوب می‌شود. وی افزود: البته مسلما در حال حاضر گازوییل تولیدی ما در کشور از استاندارد لازم برخوردار نبوده و آلودگی فراوانی را تولید می‌کند ولی به هر حال برای استفاده مجدد از خودروهای دیزلی پس از ۴۰ سال، باید از یک‌ جا شروع کرد.

اظهارات فولادگر در حالی است که با رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی و با توجه به عدم استاندارد و بهینه‌بودن گازوئیل تولید داخل، در مقطع کنونی تنها یک راه برای استفاده از اینگونه خودروها پیش روی مسوولان مربوطه وجود دارد و آن واردات گازوئیل است هرچند که این مساله نیز طبیعتا مشکلات و موانع خاص خود را داشته و خاطرات بنزین را در ذهن عموم تداعی می‌کند. ظاهرا دولت نیز خود را برای این مساله آماده کرده است چرا که به هر حال الزام به استفاده از کارت هوشمند گازوئیل از خردادماه سال‌جاری نیز، خود می‌تواند اقدامی در این زمینه به حساب آید. فولادگر در زمینه زیرساخت‌ها و اقدامات دیگر دولت برای بهینه کردن گازوییل تولیدی کشور تصریح کرد: هم‌اکنون پالایشگاه اصفهان در حال بهینه‌سازی گازوییل و رساندن میزان آلودگی آن به حد استاندارد است و از طرف دیگر پالایشگاه‌های اراک و بندرعباس نیز در آینده نزدیک اقدامات لازم را در این زمینه انجام خواهند داد.

خودروسازها و دیزلی‌ها

اما دیگر مساله و یا شاید ابهام فرا روی رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی میزان آمادگی و صد البته انگیزه و عزم خودروسازان داخلی در زمینه تولید این گونه محصولات است. به هر حال از آنجا که شماره‌گذاری خودروهای دیزلی ۴۰ سال ممنوع بوده و طبیعتا تولید آنها نیز در کشور به کما رفته است بنابراین در برهه زمانی فعلی میزان آمادگی خودروسازان داخلی در این زمینه مساله‌ای مهم و اساسی به حساب می‌آید. کاهه، در این مورد به خبرنگار ما گفت: به طور قطع ابلاغیه دولت مبنی بر رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی، انگیزه خودروسازان داخلی را در این زمینه افزایش داده و حرکتی مثبت و رو به رشد را پدید می‌آورد. وی در مورد چالش‌های موجود جهت تولید دیزل‌ها تاکید کرد: مساله اصلی و در واقع گره پیش روی تولید خودروهای دیزلی، موضوع سوخت است. چراکه گازوئیل تولیدی ما در مقطع فعلی به هیچ وجه استاندارد نبوده و تا رسیدن آن به حد بهینه و مناسب تا دو سه سال دیگر باید صبر کرد و اگر قرار است خودروهای دیزل در خیابان‌های کشور به راه بیفتند مسلما نیاز آنها تنها از طریق واردات گازوئیل برطرف می‌شود. اظهارات کاهه در حالی است که چندی پیش مدیرعامل ایران‌خودرو از تولید سمند و پژو ۲۰۶ SD به صورت دیزلی طی آینده‌ای نزدیک خبر داده بود. کاهه در این زمینه گفت: ایران‌خودرو هنوز تولید خودروهای دیزلی را آغاز نکرده است. چراکه هنوز مساله نحوه تامین سوخت مورد نیاز مشخص نبوده و ما نمی‌دانیم گازوئیل برای تولیدات دیزلی خود را از چه منبعی باید فراهم کنیم. مطمئنا اگر ایران‌خودرو طی آینده نزدیک اقدام به تولید خودروهای دیزلی کند، هدف اولیه‌اش صادرات خواهد بود و هرگاه زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این گونه محصولات در کشور فراهم شود بازار داخل را نیز پوشش خواهد داد. آنچه از اظهارات مدیر پروژه سمند ایران‌خودرو، برمی‌آید اینکه خودروسازان هنوز نسبت به تولید محصولات دیزلی، انگیزه و اعتماد لازم را کسب نکرده و آینده این موضوع برای آنها اندکی مبهم جلوه می‌کند.

اول ابلاغ بعد اعتراف

اما ظاهرا ستاد تبصره (۱۳) نیز به عنوان مرجع قانون‌گذار در رفع ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی به کمبود زیرساخت‌های لازم برای این امر واقف است. چراکه یکی از مسوولان این ستاد به خبرنگار ما تاکید کرد: با توجه به مدت زمان طولانی ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی مسلما راه درازی برای جا افتادن این موضوع در کشور وجود داشته و طبیعتا زیرساخت‌های لازم برای آن فراهم نیست. وی افزود: به هر حال در ابلاغیه ارائه شده، خودروسازان داخلی، هم می‌توانند خودروهای دیزلی را وارد کنند و هر برنامه تولید این گونه خودروها را در دستور کارشان قرار دهند. دولت نیز همزمان با واردات گازوئیل، نسبت به استاندارد کردن این سوخت در داخل، اقدامات لازم را انجام خواهد داد.