آیا چری از ایران رفت؟
حمیدرضا بهداد
در حالی در واپسین روزهای سال ۸۶ قرار داریم که سرنوشت قرارداد ایران‌خودرو و شرکت چری چین مبنی بر تولید خودروی ارزان‌قیمت در کشور همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

منوچهرمنطقی مدیر عامل ایران خودرو
بر همین اساس، کارشناسان آگاه در این زمینه نیز دورنمای روشن و مشخصی بر ادامه این قرارداد متصور نیستند، مخصوصا اینکه به تازگی کارمندان مقیم چری که برای انجام امور مربوط به قرارداد مذکور در ایران به سر می‌بردند، نیز کشورمان را ترک کرده و به چین بازگشته‌اند.
این موضوع به خودی خود می‌تواند نشانه منفی در زمینه پیشبرد قرارداد ایران‌خودرو و چری تلقی شود. هرچند که مدیرعامل ایران‌خودرو معتقد است، رفتن تیم چری از ایران، طبیعی بوده و چندان حاد نیست.
منوچهر منطقی که در حاشیه نشست مدیران ایران‌خودرو با رسانه‌های خبری با خبرنگار ما سخن می‌گفت، درخصوص این موضوع اظهار داشت: تیم چری، روال کاریشان به همین شکل است بدین معنی که برای انجام امور ضروری مدتی را در ایران مانده و پس از مدتی برای استراحت یا ارائه گزارش عملکرد خود به چین می‌روند. این اظهارنظر مدیرعامل ایران‌خودرو در حالی است که شایعه‌هایی مبنی بر دلسردی مسوولان چری از پروژه تولید خودروی ارزان‌قیمت در ایران به گوش رسیده که نتیجه آن عدم بازگشت دوباره کارشناسان این شرکت به ایران خواهد بود.
به هر حال اتفاق‌ها و موانعی که بر سر راه ورود چری به کشور شکل گرفت به خودی خود می‌تواند پایه‌های محکمی برای شایعه مطرح شده باشد.
اتفاقاتی نظیر مخالفت وزیر صنایع و معادن و انجمن قطعه‌سازان با پروژه تولید خودروی ارزان قیمت چینی در ایران و همچنین عدم اختصاص کارخانه خودروسازی بابل که دو سال دیگر افتتاح می‌شود به تولید محصولات چری، به قدری مهم و
پر رنگ هستند که بتوان از آنها به عنوان سرعت‌گیرهایی عریض و طویل در مسیر ورود خودروی چینی به ایران یاد کرد.
منطقی در این زمینه نیز تاکید کرد: من هم دقیقا نمی‌دانم که آیا گروه چری به ایران بازخواهند گشت یا خیر، ولی به هر حال این اولین بار نیست که آنها کشور را ترک کرده و به چین رفته‌اند. آنچه از گفته منطقی می‌توان استنباط کرد، تردید و سردرگمی شرکت ایران‌خودرو در این زمینه است. به ظاهر منطقی هم از پروژه تولید خودروی ارزان‌قیمت چینی دلسرد شده و تنها به لحاظ آنکه خود یکی از پایه‌گذاران این پروژه بوده، هنوز هم صراحتا اعلام نمی‌کند که از ورود چری به ایران ناامید شده است. شاید بی‌ربط نباشد اگر بگوییم حال و هوای این روزهای مدیرعامل ایران‌خودرو به فرمانده لشگری می‌ماند که خود می‌داند شکست خورده، ولی باز هم سعی در برافراشته نگه داشتن بیرقش دارد تا آنهایی که از دور نظاره می‌کنند پی به ناکامی وی نبرند.
منطقی حتی چندی پیش به طور شفاف از دلسردی‌اش نسبت به رفتار چینی‌ها گفت و اظهار داشت که انتظار رفتار دوستانه‌تری را از آنها داشته است. البته خود وی بعدا به این شکل اظهار‌نظر کرد که سخنان اخیرش به کل دولت چین و رفتار سیاسی آنها مربوط بوده و به طور خاص شرکت چری را در این زمینه نشانه نرفته است.
به هر حال قراردادی که ایران‌خودرو در زمینه تولید خودروی ارزان‌قیمت چینی در کشور طی تابستان 86 با شرکت چری به امضا رساند سرانجام خوشی را در این سال، تجربه نکرده و به قول منطقی باید صبور بود تا دید چری از چراغ قرمز وزارت صنایع عبور خواهد کرد یا خیر؟
سایت‌های خارجی سودده می‌شوند
اما جدای از بحث چری ایجاد سایت‌های ایران‌خودرو در خارج از کشور سوژه مناسبی بود تا طی آن، از مدیرعامل ایران‌‌خودرو از چند و چون آن سوالاتی کنیم.
ایران خودرو در طول مدیریت ۶ساله منطقی در این شرکت که منجر به شکل‌گیری سیاست صادراتی نیز شد. اقدام به احداث سایت‌های تولیدی در خارج از کشور کرد که از میان آنها می‌توان به سایت‌های واقع در سوریه، بلاروس، ونزوئلا و به تازگی نیز سنگال اشاره کرد. کشورهایی که به اعتقاد کارشناسان، بیشتر با انگیزه‌های سیاسی ایجاد شده تا اقتصادی.
هرچند که باید به ایران‌خودرو و سایر شرکت‌های ایرانی که برای عرضه محصولات خود و ورود به برخی از بازارهای دنیا با محدودیت‌های داخلی و خارجی روبرو هستند. حق داد، اما به هر حال صرف هزینه‌های گزاف برای احداث سایت در خارج از کشور،‌ آن هم در شرایطی که کارشناسان احداث آن را در داخل هم به صرفه نمی‌دانند نمی‌تواند توجیه چندان مناسبی برای انتخاب بازارهای صادراتی ایران خودرو دانست.
منطقی در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: تمام تصمیماتی که ایران خودرو در هر زمینه‌ای می‌گیرد در وهله اول به تصویب هیات‌مدیره شرکت رسیده و پس از آن شکل اجرایی به خود می‌گیرد، بنابراین تمام کارشناسی‌ها از هر دو جنبه سود و زیان همه طرح‌ها و پروژه‌ها، قبل از آغاز آنها انجام شده و ما با دید باز به سراغ اجرای آنها می‌رویم. این اظهارنظر مدیرعامل ایران خودرو در حالی است که هم‌اکنون هزینه‌های زیادی برای حمل و نقل قطعه از کشور به سایت‌های خارج مانند ونزوئلا می‌شود که بنابراین چندان نمی‌شود انتظار صرفه‌ اقتصادی از آن داشت. منطقی در این زمینه تصریح می‌کند: بنده هم قبول دارم اگر قرار بر این باشد که مادام قطعات موردنیاز سایت‌های خارج از کشور را از طریق حمل قطعه‌ از ایران تامین کنیم، مسلما جنبه اقتصادی نداشته، اما چون ما قصد داریم زنجیره تامین قطعه را نیز در کشورهایی که سایت زده‌ایم، فعال کنیم، بنابراین هزینه‌های حمل‌و‌‌نقل تعدیل یافته و در مدت زمانی چندساله به سوددهی بیشتری خواهیم رسید.
پیکان زنده نمی‌شود
با خروج پیکان از خط تولید ایران‌خودرو طی سال ۸۵، مسوولان این شرکت تصمیم گرفتند طی قراردادی، امتیاز تولید پیکان را به کشور سودان بفروشند، این قرارداد از همان ابتدا به دلیل آنکه از سویی پیکان خودرویی پرمصرف بوده و از سویی دیگر سودان نیز کشوری، فاقد منابع سوختی همچون بنزین است، آینده روشنی نداشت. کما اینکه منطقی نیز در این زمینه به خبرنگار ما گفت: پیکان در سودان تولید نخواهد شد و طرفین به دنبال تولید خودروی مناسب‌تر در این کشور هستند.
حرف‌های پیرمردی
دیگر موضوعی که مدیرعامل ایران‌خودرو در مورد آن اظهار نظر کرد، صحبت‌های اخیر رییس انجمن قطعه‌سازان با «دنیای اقتصاد» بود که طی گفت‌وگویی پروژه چری را به چالش کشانده و تاثیرات موجود در تولید و عرضه تندر-۹۰ را از ناحیه خودروسازان و همچنین شرکت رنوپارس دانسته بودند. محمدباقر رجال، همچنین داستان قدیمی حساب و کتاب مالی میان خودروسازان و قطعه‌سازان را نیز به میان کشیده و خواستار وصول طلب قطعه‌سازهای داخلی شده بود.
اما واکنش مدیرعامل ایران‌خودرو به سخنان وی قابل توجه بود؛ چرا که وی طی واکنشی در قبال اظهارات رجال گفت: حرف‌های پیرمردی را جدی نگیرید!
جو بیرن، قائم‌مقام چری