حاشیه‌های تندر 90، سرمایه‌گذاران خارجی را دلسرد کرد

مژگان میرزایی

شنبه گذشته قسمت نخست گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با مرتضی شفیعی، معاون مدیرعامل گروه سایپا در امور کیفیت به چاپ رسید که در این گفت‌وگو به تعریف جهانی استاندارد، چگونگی ارزیابی کیفی خودروهای داخلی و دلایل پایین بودن کیفیت پر تیراژترین خودروی کشور؛ یعنی پراید پرداخته شد. عکس: حمید جانی‌پور

مدیر کیفی سایپا در بخش نخست این گفت‌وگو در تعریف کیفیت اظهار داشت: کیفیت آن قدر عمیق است که می‌توان آن را ثمره توسعه‌یافتگی خواند و آن قدر وسیع است که می‌توان نقد آن را از زبان عمومی مردم شنید.

به گفته وی، طی سال‌های گذشته صنعت خودروسازی بیش از سایر صنایع توانسته با وجود مشکلات و موانع به استانداردهای جهانی نزدیک شود و به رشد چشمگیری دست یابد، اما با این وجود خودروسازان نتوانسته‌اند کیفیت محصولات خود را با رشد انتظارات مردم هماهنگ کنند و متقاضیان همچنان از کیفیت برخی خودروهای تولید شده، در داخل کشور رضایت ندارند.

شفیعی در این بخش از گفت‌وگوی خود جوینت شدن با شرکت‌های خودروساز مطرح دنیا را تنها راه برای افزایش کیفیت قطعات و خودروهای تولید داخل دانسته است.

به گفته وی این امر در خصوص تولید خودروی تندر۹۰ محقق شد، اما مسیری که این قرارداد طی کرد موجب شد که تولید این خودرو با تاخیرهای بسیاری مواجه شود.

شفیعی در این گفت‌وگو علاوه بر موارد مذکور به بحث در خصوص تفاوت‌هایی که میان خودروهای داخلی و صادراتی وجود دارد، پرداخته است که این گفت‌وگو در ذیل می‌آید.

در نمایشگاه قطعات خودرو که چندی پیش برگزار شد آقای قلعه‌بانی اظهار داشتند که صنعت قطعه‌سازی‌ ما یک صنعت مونتاژکار و الگوبردار است و قطعه‌سازان ما فن‌آوری ندارند که این امر موجب پایین بودن کیفیت قطعات تولیدی در کشور شده است. به نظر شما این مساله تا چه میزان روی کیفیت قطعات تولیدی در کشور تاثیر می‌گذارد؟

البته اینجانب مصاحبه ایشان را نشنیده‌ام و نمی‌دانم در چه ارتباط این را بیان داشته‌اند؛ ولی از یک دیدگاه گفته جناب آقای قلعه‌بانی درست است. در حال حاضر اغلب صنایع کشور ما الگوبردار هستند و این بدان علت است که شرایط ما به گونه‌ای نبوده که بتوانیم از تکنولوژی و دانش فنی شرکت‌های معتبر دنیا تا حد مورد نیاز استفاده کنیم. به وجود آمدن برخی ملاحظات سیاسی و اعمال تحریم علیه ایران طی سال‌های گذشته نیز موجب شد که ما در برخی موارد برای همکاری با یک شرکت خارجی هزینه بسیار سنگینی بپردازیم.

در حال حاضر در کشور ما بیشتر محصولات به صورت کپی‌سازی یا گاهی تحت لیسانس تولید می‌شود، اعطای لیسانس یک شرکت خارجی، اجازه تولید محصولات را به شرکت‌‌های داخلی می‌دهد و در قبال آن یک نظارت هم بر روی محصولات تولیدی می‌کند؛ اما تعهدی که باید در انتقال دانش فنی صورت بگیرد در روش تحت لیسانس به وجود نمی‌آید تنها در صورت جوینت شدن با یک شرکت خارجی یا سرمایه‌گذاری مشترک است که تکنولوژی به طور کامل منتقل می‌شود.

این مهم در صنعت خودروسازی ما در قرارداد ال-۹۰ اتفاق افتاد؛ ولی متاسفانه مسیری که این قرارداد طی کرد و مخالفت‌هایی که با آن شد این طرح را با چالش‌ها و تاخیرهای بسیاری مواجه کرد و امثال این مشکلات موجب می‌شود که شرکت‌های خارجی دیگر تمایل چندانی برای مشارکت با خودروسازان یا قطعه سازان داخل نداشته باشند.

قرارداد ال-۹۰ تا چه میزان موجب ارتقای صنعت قطعه‌سازی کشور شده است؟

قطعه‌سازانی که برای شرکت رنو قطعه تولید می‌کنند، وارد زنجیره تامین این شرکت شده و به عبارتی دارای استاندارد جهانی می‌شوند؛ اما همین اتفاق که موجب ارتقای صنعت قطعه‌سازی کشور خواهد شد متاسفانه به صورت غیرکارشناسی یا بدون توجه به شرایط حاضر کشور نقد شد و ارزش‌های آن تحت‌الشعاع جوسازی‌ها قرار گرفت.

آیا خودروهای صادراتی از لحاظ کیفی با خودروهای توزیع شده در بازار داخلی تفاوت دارند؟

از لحاظ کیفی هیچ تفاوتی میان خودروهای صادراتی با خودروهای توزیع شده در داخل کشور وجود ندارد و این بدان علت است که محصول صادراتی و محصول توزیع شده در داخل در یک خط تولید می‌شوند و قطعات استفاده شده در میان آنها مشترک است. در برخی مواقع کشورهای مقصد برای خودروهای صادراتی آپشن‌هایی را درخواست می‌کنند که به دلیل عدم تولید این آپشن‌ها قادر به نصب آنها بر روی خودرو نیستیم. به طور مثال کشور سوریه برای خودروهای پراید صادراتی درخواست نصب موتور ۱۱۰۰ کاربراتوری دارد که این موتور از لحاظ کیفی حتی پایین‌تر از موتور ۱۳۰۰ انژکتوری است. این‌گونه تفاوت‌ها در آپشنهای خودروهای صادراتی با خودروهای بازار داخل یکی از علل تفاوت قیمت آنها نیز می‌باشد.

‌میزان سود شرکت سایپا از محصولات صادراتی به چه صورتی است؟

بر اساس مصوبه هیات‌مدیره، شرکت سایپا موظف است در تمام محصولات صادراتی خود حاشیه سود در نظر بگیرد. براساس این مصوبه نمی‌توان خودرو را کمتر از قیمت تمام شده صادر کرد و برای تمام محصولات صادراتی می‌بایست حداقل حاشیه سود را در نظر گرفت. این نکته از وجه امتیاز‌های سایپا در صادرات است که گاهی در سایر خودروسازان رعایت نمی‌شود.

با اجرای طرح دوگانه سوز کردن خودروها، شرکت‌های خودروساز طرح تولید این نوع خودروها را در برنامه‌های خود قرار دادند.

دوگانه سوز کردن خودرو تا چه میزان بر روی کیفیت آن تاثیر می‌گذارد؟

طرح دوگانه سوز کردن خودروها پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین با استقبال متقاضیان مواجه شد؛ اما به دلایلی این طرح مشکلاتی را نیز به همراه داشت. یکی از مشکلات به وجود آمده در تولید این خودروها به این دلیل بود که شرکت‌های خودروساز تمام کیت و کپسول مورد نیازخود را از طریق واردات تامین می‌کردند و در دنیا هم پتانسیل بالایی در رابطه با تولید کیت CNG و کپسول گاز وجود ندارد که این امر علاوه بر مشکلات تامین، اثرات نامطلوبی نیز بر کیفیت خواهد داشت. از طرفی چون طراحی موتورهای موجود از پایه به صورت گازسوز صورت نگرفته و این امر موجب می‌شود که با دوگانه سوز شدن آنها عملکرد کیفیت و عمر خودرو تحت تاثیر قرار گیرد. البته موتور پراید به دلیل نوع مشخصات طراحی و نسبت‌تراکم آن، دارای عملکرد مناسبی در حالت گازسوز داشته است. مشکل بعدی عدم شناخت و تجربه کافی تعمیرکاران با این نوع موتورها و گاهی اوقات کمبود قطعات یدکی است. البته سایپا برای فایق آمدن به کلیه این مشکلات اقداماتی انجام داده و برنامه‌هایی دارد که نتایج آن به زودی ظاهر خواهد شد.

به نظر شما با کیفیت‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین خودروهای داخل چه خودروهایی هستند؟

همان طور که قبلا عرض کردم، کیفیت وابسته به قیمت و انتظار مشتریان است؛ لذا پاسخ به این سوال سخت است. از طرفی به دلیل عدم تنوع بالا در خودروهای تولید شده در کشور اظهارنظر در این خصوص تا حدودی مشکل است. اگر در هر رنج قیمتی اعلام نظر کنیم، شاید درست‌تر باشد. مثلا با توجه به محصولات تولید شده در کشور در حال حاضر حدود سه خودروی کمتر از ده‌میلیون تومانی در کشور وجود دارد که در میان آنها پراید از بقیه بهتر است.

در خودروهای بین ۱۰ تا ۲۰میلیون تومان تنوع بیشتری وجود دارد در میان این گروه، خودروهایی مثل پژو ۲۰۶، ریو و تندر-‌۹۰ به دلیل این که از تکنولوژی به‌روزتری برخوردار هستند از سایر خودروهای قرار گرفته در این گروه از لحاظ کیفی شرایط بهتری دارند و در میان خودروهای بالای ۲۰میلیون تومان زانتیا را می‌توان محبوب‌ترین خودرو نامید. البته خودروی ماکسیما با کیفیت‌ترین خودروی ساخت داخل است که به نظر اینجانب با توجه به قیمت آن به بسیاری خودروهای وارداتی ارجحیت دارد.