الزام به نصب برچسب سوخت، درغیاب تنوع خودروهای داخلی
مژگان میرزایی- در حالی از ابتدای بهمن‌ماه سال‌جاری طرح نصب برچسب سوخت بر روی خودروها که نشان‌دهنده میزان مصرف سوخت خودروهای تولید داخل و وارداتی است، اجرایی می‌شود که این طرح همچنین با مخالفت‌هایی از سوی انجمن خودروسازان و کارشناسان صنعت خودرو روبه‌رو است. بحث استاندارد مصرف سوخت در برنامه سوم توسعه و براساس ماده ۱۲۱برای برنامه چهارم تنفیذ و قانونی شد و به منظور اجرایی کردن این برنامه کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزارت صنایع و معادن، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت نیرو و وزارت نفت به دبیری سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت تشکیل و تعیین معیار سوخت خودروها به عهده این کمیته گذاشته شد.
این کمیته نیز به منظور تعیین میزان مصرف سوخت خودروها استفاده از استانداردهای بین‌المللی را در دستور کار قرار داده و تست آزمایشگاهی را جایگزین تست جاده‌ای کرده است. در این روش خودروها را روی تسمه نقاله قرار داده و سرعت آنها را به ۵۰کیلومتر در ساعت می‌رسانند. سپس مدت زمان سرعت خودرو را در این حد نگاه داشته و پس از آن سرعت خودرو را به صفر می‌رسانند و بار دیگر سرعت را بر روی تسمه نقاله به ۱۲۰کیلومتر رسانده و مجددا سرعت به صفر بازگردانده می‌شود و پس از انجام این مراحل در نهایت ترکیبی از مصرف سوخت در این دو سرعت به عنوان معیار مصرف سوخت در سیکل ترکیبی اعلام می‌شود. طرح برچسب مصرف سوخت که در‌حال‌حاضر چندین سال از زمان تصویب و تعیین معیار آن می‌گذرد، با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین و به منظور معرفی میزان مصرف سوخت خودروها به متقاضیان هم‌اکنون به صورت جدی پیگیری و برچسب‌هایی همانند برچسب‌های انرژی که بر روی لوازم برقی دیده می‌شود، در هفت رده G و F، اE، اD، اC،ا B، اA جهت نصب بر روی خودرو در نظر گرفته شده است.
براساس جدول در نظر گرفته شده، خودرویی که در رده G قرار می‌گیرد در گروه خودروهای پرمصرف محسوب می‌شود و خودروهایی که در رده A قرار گیرد جزو کم‌مصرف‌ترین‌ها خواهد بود و رده‌های C و D از رده‌های مناسب مصرف سوخت هستند. اما روش‌های تعیین میزان مصرف سوخت و به تبع آن نصب برچسب از سوی ستاد تبصره ۱۳ با مخالفت‌های بسیاری از سوی انجمن خودروسازان مواجه شد. انجمن خودروسازان به روش بین‌المللی که از سوی ستاد تبصره ۱۳ برای تعیین میزان مصرف سوخت خودروهای داخل، استفاده از روش آزمایشگاهی و استفاده از سوخت با اکتان بالا که در خودروهای داخلی در نظر گرفته شد، مخالفت کرده و به ارائه مستنداتی در این زمینه پرداختند. به گفته این انجمن، تعیین میزان مصرف سوخت خودرو در شرایط آزمایشگاهی معیار مناسبی برای تعیین میزان سوخت نبوده و این بدان دلیل است که در شرایط آزمایشگاهی شاید بتوان از لحاظ میزان رطوبت خودرو را مورد آزمایش قرار داد، ولی از لحاظ ارتفاع این امر امکان‌پذیر نخواهد بود.
حسین بهمن‌آبادی، دبیر کمیته انرژی ستاد تبصره۱۳ که وظیفه اجرائیات نصب برچسب سوخت را بر عهده دارد در پاسخ به اشکالات مطرح شده از سوی انجمن خودروسازان معتقد است که استفاده از روش‌های اروپایی و غیرقابل مقایسه بودن جاده کشورهای اروپایی با ایران که از جمله دلایل اعتراض انجمن است، قابل توجه دانسته تاکید کرده است که بررسی‌ها، وضعیت را به شکل دیگری نشان داده که این امر موجب شد ما از روش‌های اروپایی برای تعیین میزان مصرف سوخت استفاده کنیم.
وی در خصوص ایراد بعدی انجمن به سوخت مصرفی در کشور که نسبت به اکتان سوخت استفاده شده در خودروها به هنگام تست بسیار کمتر است، می‌گوید: شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای تست خودروهای داخلی از خودروسازان می‌خواهد باک خودرو نمونه خود را با بهترین سوخت موجود در کشور پر کرده و برای تست به سازمان تحویل دهند و در حال حاضر استاندارد بنزینی که تحت عنوان بنزین سوپر در کشور موجود است، معادل استاندارد بهترین سوخت‌های موجود در دنیا است و شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای تعیین مصرف سوخت خودروهای داخلی استفاده از این بنزین را برای تست خودروها به خودروسازان پیشنهاد می‌کند.
بهمن‌آبادی در پاسخ به ایراد بعدی انجمن درخصوص تفاوت ارتفاع ایران با کشورهای اروپایی نیز عنوان می‌کند که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تست خودروها را براساس شرایط و استانداردهای بین‌المللی انجام می‌دهد و این بدان معنی است که خودرو در یک وضعیت یکسان بین‌المللی آزمایشگاهی، تست می‌شود.
اما روش تعیین میزان مصرف سوخت علاوه‌بر آنکه با مخالفت‌های بسیاری از سوی انجمن خودروسازان مواجه شد مخالفت‌های برخی از کارشناسان صنعت خودرو را نیز در پی داشت. برخی از کارشناسان صنعت خودرو نصب برچسب سوخت بر روی خودرو را روشی غیرکارآمد دانسته و معتقدند این روش کارآیی چندانی نخواهد داشت و تنها هزینه گزافی را برای کشور به وجود خواهد آورد.
شجاعی‌فرد، رییس انجمن مهندسی خودرو کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص شرایط تعیین میزان مصرف سوخت می‌گوید: خودرو در شرایط جوی و بر روی جاده‌های مختلف تردد می‌کند، به همین دلیل نمی‌توان یک معیار را برای تمام خودرو در نظر گرفت. وی در پاسخ به این پرسش که آیا برچسب میزان مصرف سوخت در خودروها نیز همچون برچسب لوازم برقی کارآیی دارد، اظهارکرد: لوازم برقی در یک شرایط مساوی کار می‌کند و برای آنها نیز یک شرایط مساوی در نظر گرفته می‌شود که وسیله برقی باید به آن شرایط دست پیدا کند به همین دلیل برای این لوازم می‌توان یک معیار ثابت در نظر گرفت، اما این شرایط برای خودرو مهیا نیست.
به گفته شجاعی‌فرد علاوه بر روش آزمایشگاهی روش تعیین میزان مصرف سوخت خودروها در یک کلاس نیز در دنیا رواج دارد، اما استفاده از این روش نیز در کشور ما به دلیل محدود بودن کلاس‌ها امکان‌پذیر نیست.
این کارشناس خودرو معتقد است در صورتی که مسوولان می‌خواهند متقاضیان از میزان مصرف سوخت خودروها مطلع شوند، باید میزان مصرف سوخت را بر روی کاتالوگ خودروها درج کنند که هم هزینه کمتری دارد و هم آگاهی مردم نسبت به خودروی مصرفی افزایش می‌یابد. اوستا گودرزی، استاد دانشگاه نیز در خصوص معیار سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت برای تعیین میزان مصرف سوخت خودروها می‌گوید: مبنای تهیه جدول مبنای عقلایی نیست، بنابراین نصب آن بر روی خودروها مشکل‌ساز خواهد بود.
به گفته گودرزی برای تعیین میزان مصرف سوخت خودروها کار کارشناسی صورت نگرفته و جداول تهیه شده از واقعیت‌های صنعت خودروی کشور ما به دور است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا روش دیگری برای تعیین میزان مصرف سوخت خودروها وجود دارد یا خیر، عنوان کرد: در حال حاضر دو روش اروپایی و آمریکایی در دنیا رواج دارد و اکثر کشورها از این دو روش استفاده می‌کنند. به گفته گودرزی در روش اروپایی جداولی با توافق شرکت‌های خودروساز در نظر گرفته می‌شود و شرکت‌های خودروساز براساس جداول تعیین شده به صورت داوطلبانه در یک دوره چند ساله اقدام به کاهش مصرف سوخت خود می‌کنند. این روش در ایران نیز اجرایی شد، اما دولت به جای دادن مهلت چند ساله به خودروسازها آنها را ملزم به کاهش مصرف سوخت در هر سال کرد که این امر امکان‌پذیر نیست. وی در خصوص مدل آمریکایی نیز می‌گوید: مدل استانداردهای آمریکایی روش بعدی است، در این روش میزان انحراف شرکت‌های خودروساز در خصوص میزان مصرف سوخت خودروها سنجیده می‌شود و شرکت‌های خودروساز در صورت انحراف از معیار در نظر گرفته شده باید جریمه پرداخت کنند. در این روش تولید خودروهای پرمصرف متوقف نمی‌شود، بلکه شرکت‌های خودروساز در صورت تولید این خودروها باید جریمه بیشتری پرداخت کنند.
فرید زاوه دیگر کارشناس صنعت خودرو نیز معتقد است معیار در نظر گرفته شده برای تعیین میزان مصرف سوخت خودروها براساس شرایط اروپایی است و با شرایط ایران مطابقت ندارد. به گفته زاوه در این روش اخذ مالیات از CO۲ خودرو رایج‌ترین روش است. در این روش براساس CO۲ خارج شده از خودرو مالیات در نظر می‌گیرند و در صورتی که CO۲ خارج شده از خودرو بیش از معیار در نظر گرفته شده باشد، مالیات اخذ شده از آنها بیشتر خواهد بود.
اکتان بالا مصرف سوخت را کاهش می‌دهد
براساس گفته های دبیر کمیته انرژی ستاد تبصره ۱۳ به هنگام آزمایش خودرو برای تعیین میزان مصرف سوخت خودرو از بنزین با اکتان ۹۵درصد استفاده می‌شود. انجمن خودروسازان در ایراد بعدی که به روش تعیین میزان مصرف سوخت گرفته، می‌گوید: استفاده از سوخت با اکتان بالا موجب می‌شود که خودرو پرمصرف نشان داده شود.
آنها معتقدند اصولا خودروسازان طرف قرارداد ما ECU خودروها را براساس بنزین بااکتان ۸۷ تنظیم می‌کنند و زمانی که خودرو در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد در آن بنزین استاندارد اکتان ۹۵ ریخته می‌شود که در نتیجه میزان سوخت بیشتری را نشان می‌دهد.
متاسفانه در آزمایشگاه نمی‌توان ECU را دستکاری و براساس اکتان ۹۵ تنظیم کرد.
بهمن آبادی در خصوص تفاوت اکتان استفاده شده نیز می‌گوید: به دلیل تفاوت شرایط آب و هوایی اختلاف ارتفاع از سطح دریا و عدد اکتان بنزین سازمان بهینه سازی مصرف سوخت ارفاقی را برای خودروسازان در نظر گرفته است.
به این صورت که این سازمان عدد به دست آمده بر اساس استانداردهای مصوب یورو دو را که میزان مصرف سوخت خودروها بر اساس گازکربنیک تعیین می‌کند در نظر گرفته و عدد به دست آمده را با ۵/۱۲درصد تفاوت در ایران جمع کرده و به یک عدد قابل قبول در ایران خواهیم رسید به این صورت تفاوت‌های اعلام شده نیز از میان خواهد رفت.
به گفته شجاعی فرد اکتان پایین بنزین موجب فرسوده شدن زودهنگام قطعات می‌شود، به همین منظور شرکت‌های خودروساز اروپایی قطعه‌ای را بر روی خودروها نصب می‌کنند که این قطعه در شرایطی که اکتان خودرو کمتر از حد استاندارد باشد تا زمان رسیدن به احتراق مورد نظر از روشن شدن خودرو جلوگیری می‌کند و به این وسیله از فرسوده شدن قطعات جلوگیری می‌شود، اما خودروسازان داخلی به هنگام ورود خودرو به کشور این قطعه را به دلیل قیمت بالای آن از روی خودرو حذف می‌کنند و به همین دلیل قطعات خودروهای داخلی زودتر از زمان مقرر فرسوده می‌شوند.
برچسب سوخت غیر کاربردی است
برخی از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند استفاده از برچسب سوخت در کشور کارایی نخواهد داشت و تنها هزینه گزافی را برای کشور به وجود خواهد آورد.
گودرزی در این خصوص معتقد است: نصب برچسب سوخت برای آنکه میزان آگاهی مردم افزایش یابد روش مناسبی است، اما این روش در شرایطی کاربرد دارد که متقاضیان با تنوع خودرو در بازار مواجه باشند و بتوانند از میان خودروهای قرار گرفته در هر گروه مصرف سوخت، خودروی مورد نظر خود را انتخاب کنند، اما در‌حال‌حاضر کشور ما از تنوع خودرو برخوردار نیست به همین دلیل استفاده از این برچسب در کشور ما کارایی ندارد، شجاعی فرد نیز در این خصوص می‌گوید: بر چسب‌هایی که قرار است بر روی خودروها نصب شود نه کارایی خواهد داشت و نه کاربرد و تنها به یک وسیله صوری تبدیل خواهد شد.
برچسب‌های سوخت تنها جنبه اطلاع‌رسانی دارد
احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروساز نیز در خصوص کاربردهای برچسب سوخت می‌گوید: تمام خودروهایی که با نصب این برچسب شماره‌گذاری می‌شوند اگر زیر استاندارد مطرح شده در معیار گروه G باشند، باز هم نمی‌توان جلوی تولید آنها را گرفت و این برچسب تنها جنبه اطلاع‌رسانی دارد.
وی با بیان این مطلب افزود: این انجمن مخالف نصب برچسب سوخت روی خودروها با معیار قرار گرفتن گروه G برای مصرف است. در‌حال‌حاضر نظر انجمن خودروسازان و وزارت صنایع و معادن و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی قرار گرفتن معیار مصرف سوخت روی گروه D است. بر اساس معیار فعلی (معیارG) خودرویی مثل پژو ۲۰۶ که در اروپا نیز تولید می‌شود و دارای مصرف کمی نیز هست، رتبه انرژی آن در گروه D قرار می‌گیرد، در حالی که این طبقه‌بندی اصلا منصفانه نیست.
به گفته وی زمانی پیکان ۷۰درصد تولیدات کشور را تشکیل می‌داد و اگر ایرادی نیز گرفته می‌شد به حق بود، ولی در‌حال‌حاضر خودروسازان ما در حال تولید خودروهای روز دنیا هستند و با این کار ارزش محصولات تولیدی خودمان را پایین می‌آوریم.
نعمت‌بخش خاطرنشان کرد: باید معیار مصرف سوخت طوری قرار داده می‌شد که خودروهای کم مصرف در گروه A و آنهایی که مصرف بالایی داشتند در گروه F و G قرار می‌گرفتند که این مساله در فروش خودرو نیز تاثیر مهمی دارد. دبیر انجمن خودروسازان تصریح کرد: حتی ما پیشنهاد دادیم که به جای معیار گروه G برای سوخت خودروها معیار کم‌مصرف‌ترین و پرمصرف‌ترین خودروهای اروپا را قرار دهند که باز هم با آن موافقت نشد. به گفته نعمت‌بخش معیارهای مصرف سوخت خودروها از A تا G در هفت گروه طبقه‌بندی شده‌اند که معیار G مشخص‌کننده، حداکثر مصرف انرژی خودرو با توجه به حجم موتور برای خودروهای سواری و وانت است.
ارسال نظر