روش‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده ای نیازمند بازبینی است

خبرگزاری موج- ساماندهی حمل‌و‌نقل از جمله آرمان‌هایی است که سال‌ها است به روش‌های گوناگونی در ایران پیگیری شده است، اما با توجه به مشکلات متعدد در این راه نابسامانی‌هایی را در سطح جامعه در پی داشته است. زیرا این بخش با توجه به فراگیری و شمول عمومی ‌خود، بسیاری از اقشار جامعه را به صورت مستقیم درگیر مشکلات خود کرده است.

عامه جامعه در بخش سفرهای برون شهری با کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی‌در بخش هوایی و ریلی مواجه است و به دلیل همین کمبودها ناچار به گرایش به سمت و سوی حمل‌ونقل جاده‌ای است.

بخشی که با نظارت‌های اندک طی سال‌های پس از انقلاب شکوهمند اسلامی‌ به وضعیتی آشفته مبتلا شد و به دلیل عدم نوسازی در این سال‌ها به مرز فرسودگی نزدیک شد.

این موضوع علاوه بر خطرها و مشکلات فراوانی که باعث تصادفات جاده‌ای می‌شد باعث نارضایتی مسافران از خدمات حمل‌ونقل عمومی‌ و گرایش عامه مردم به بهره‌گیری از خودرو‌های شخصی شد.

سهم اندک حمل‌و‌نقل عمومی

۷۳۶‌میلیون مسافر طی سال گذشته سفر کرده‌اند که از این میان، تنها ۴۱۹‌میلیون مسافر از طریق حمل‌ونقل عمومی ‌جا‌به‌جا شده‌اند، این در حالی است که بیش از ۸‌میلیون خودرو شخصی در کشور وجود دارد و ۵۰‌درصدجا به جایی مسافران کشور از طریق حمل‌ونقل عمومی‌ انجام شده است.

همین موضوع در سال‌های اخیر باعث شد تا مسوولان، در بخش مسافری و جاده‌ای به اندیشه افزایش کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی‌ طرح نوسازی ناوگان را در اهم برنامه‌ها جای دهند.

حسن انجام این مهم آنقدر زیاد بود که بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران بدون در نظر گرفتن شرایط رانندگان تنها از محاسن این طرح سخن به میان آورند.

بدهی ۱۰۰میلیونی!

هر چند که آغاز این طرح از سال ۷۹ تحولی مهم در این بخش محسوب می‌شد، اما شرایط پر نوسان نرخ تسهیلات ارائه شده توسط نهاد‌های پولی و مالی کشور به این بخش باعث شد تا برخی از مالکان اتوبوس‌های نو زیر وام‌های طولانی و سنگین قد خم کنند.

اخذ اتوبوس‌های قدیمی‌ با حدود قیمت ۲۴‌میلیون تومان و ارائه اتوبوس‌های جدید با قیمتی در حدود ۱۲۴‌میلیون تومان باعث شد تا رانندگان و مالکان اتوبوس‌ها با دین ۱۰۰‌میلیون تومانی طی ۷ سال زمان برای نوسازی خودرو‌های فرسوده خود اقدام کنند.

از همین رو طی سال‌های اخیر، شغل رانندگان حمل‌ونقل عمومی‌کاری فرسایشی شده و باعث شده تا بسیاری از رانندگان با توجه به نرخ ۲رقمی ‌تورم در کشور از پرداخت دیون خود عاجز شوند.

فرار از نوسازی

مالکان خودروهای فرسوده به دلیل همین شرایط سخت و مشاهده همکاران خود که در این گرفتاری دچار آمده اند، از نوسازی خودرو‌های خود فرار می‌کنند و علاوه بر بخش مسافری در بخش باری نیزکامیون داران نیز به همین دلایل از نوسازی خودروهای خود امتناع می‌کنند و تا زمانی که امکان داشته باشد و قوانین اجازه دهد، علاقه‌مند به کار با خودرو‌های فرسوده خود هستند.

این در حالی است که براساس‌ آمار موجود ‌۲۳‌‌درصد حجم‌ کل‌ تردد ناوگان‌ عمومی‌ باری‌ جاده‌ای به‌ ناوگان‌ با طول‌ عمر ‌۲۵‌‌سال‌ و بالاتر معادل‌ ‌۲۶‌ و ‌۹‌‌دهم‌ میلیارد تن‌ - کیلومتر اختصاص‌ دارد که‌ در هر ‌۱۰۰‌‌کیلومتر حدود ‌۶۰‌‌لیتر سوخت‌ گازوئیل‌ مصرف‌ می‌کنند و براساس‌ گزارش‌ مرکز پژوهش‌ها معادل‌ ‌۱۶‌‌میلیارد لیتر در سال‌ (در صورت‌ جایگزینی‌ ناوگان‌ عمومی‌ باری‌ جاده‌ای با طول‌ عمر ‌۲۵‌‌سال‌ و بالاتر با ناوگان‌ جدید و درنظر گرفتن‌ مصرف‌ ناوگان‌ باری‌ جدید که‌ معادل‌ ‌۳۰‌ لیتر در هر ‌۱۰۰‌ کیلومتر خواهد بود) مصرف‌ سوخت‌ ناوگان‌ عمومی ‌باری‌ جاده‌ای‌ کشور به‌ ‌۸‌‌میلیارد لیتر کاهش‌ پیدا می‌کند.

ممنوعیت تردد فرسوده ها

صرفه‌جویی‌ بیش‌ از ‌۸ ‌‌میلیارد لیتر در سال‌ ‌ با توجه‌ به‌ قیمت‌ جهانی‌ هر لیتر گازوئیل‌ که‌ معادل‌ ‌۴۵۰۰‌ریال‌ است‌ میزان‌ صرفه‌جویی‌ درمصرف‌ سوخت‌ با نوسازی‌ ناوگان‌ عمومی‌ باری‌ جاده‌ای‌ در هر سال را ‌ به‌ بیش‌ از ‌۲۶‌‌هزار میلیارد ریال‌ خواهد رساند.

در همین رابطه بر اساس اعلان سازمان راهداری تردد اتوبوس‌های مدل ۵۹ممنوع شده است و باید ۸۵۰ دستگاه اتوبوس دیگر نیز از رده خارج شوند، در بخش مینی‌بوس‌ها نیز به دلیل اینکه تا کنون کار شاخصی انجام نشده است، ۴۶‌هزار دستگاه مینی‌بوس با عمر بیش از ۲۱ سال وجود دارد و با این وجود، تنها ۱۹۳۰ دستگاه مینی‌بوس و میدل باس وارد ناوگان شده است.