مژگان میرزایی

همزمان با وظایف محوله به ستاد تبصره ۱۳ که در سال ۸۵ با هدف گسترش ناوگان حمل‌ونقل عمومی و بهینه‌سازی مصرف سوخت تشکیل شد، سازمان حفاظت از محیط زیست نیز طی موافقت‌نامه‌ای با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق عهده‌دار نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده و تعویض موتورسیکلت‌های دو زمانه به چهار زمانه در سطح کشور شد.

براساس آمار اعلام شده از سوی معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم‌اکنون دو هزار و ۲۳۸ مینی‌بوس فرسوده در تهران در حال تردد است که این مینی‌بوس‌ها از گازوئیل با PPM۵۰۰ استفاده می‌کنند که این امر آلودگی بیش از حد هوا را منجر شده است.

این در حالی است که به گفته‌ رییس ستاد معاینه فنی خودروهای تهران هیچ‌کدام از مینی‌بوس‌های در حال تردد در سطح شهر تهران به دلیل فرسودگی بالا حتی قابلیت دریافت برگه معاینه فنی از ستاد معاینه فنی تهران را ندارند اما به دلیل کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی امکان ممنوعیت تردد مینی‌بوس‌های فرسوده در تهران وجود ندارد.

طرح نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده از اوایل سال جاری به‌طور جدی در دستور کار سازمان محیط زیست قرار گرفت، به همین منظور نیز بودجه‌ای بالغ بر پنج میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان برای نوسازی ۶۰۰ دستگاه مینی‌بوس فرسوده اختصاص یافت.

اما با گذشت چندین ماه از زمان آغاز اجرای طرح نوسازی مینی‌بوس‌‌های فرسوده طرح مذکور به دلایل مناسب نبودن خودروهای تولیدی در کشور و پافشاری دولت مبنی بر دوگانه‌سوز بودن خودروهای جایگزین هم‌اکنون با کندی بسیار پیش می‌رود.

به گفته یکی از مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست، طرح نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده در مجموع دوبار مطرح شد که در این دو مرحله به دلیل بروز مشکلاتی در ون‌های تولیدی در کشور به مرحله اجرا در نیامد، به طوری که در مرحله اول ون‌های تولیدی از اتاق مناسب برخوردار نبودند و در مرحله دوم نیز این ون‌ها نتوانستند استاندارد لازم را کسب کنند که این دو مرحله تاخیر در اجرای طرح را به همراه داشته است.

از سوی دیگر عدم توانایی خودروسازان در تولید ون استاندارد منجر به آن شد که مسوولین سازمان حفاظت محیط زیست واردات خودرو جایگزین را در برنامه کاری خود قرار دهند. به‌طوری که در ابتدا، واردات ون کره‌ای در دستور کار قرار گرفت که پس از واردات ۵۰ دستگاه از آن به علت بروز مشکلاتی مسوولین سازمان محیط زیست به سراغ تولیدکنندگان آلمانی رفتند تا طرح شتاب بیشتری گیرد.

همچنین علاوه بر اجرای طرح اسقاط و جایگزینی مینی‌بوس‌های فرسوده سازمان حفاظت محیط زیست طرح جایگزینی ۱۶۰هزار موتورسیکلت دو زمانه با چهار زمانه را نیز در دستور کار قرار داد که طرح مذکور در حال حاضر پایان یافته و به گفته مسوولین این سازمان طرح جمع‌آوری موتورسیکلت‌های دو زمانه که در طرح شرکت نکرده‌اند آغاز شده و به مرور این موتورسیکلت از سطح شهر جمع‌آوری خواهند شد.

ون‌های آلمانی

به گفته حسین اصیلیان، معاون انسانی سازمان محیط زیست براساس طرح جامع کاهش آلودگی هوا، بخشی از نوسازی مینی‌بوس و موتورسیکلت‌های فرسوده به عهده سازمان محیط زیست گذاشته شد، که طرح جایگزینی موتورسیکلت‌های دو زمانه به چهار زمانه به اتمام رسیده و طرح نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده نیز در حال اجرا است.

بر اساس اظهارات اصیلیان، در حال حاضر ۲۰۰هزار مینی‌بوس فرسوده در شهر تهران تردد می‌‌کنند که به دلیل فرسودگی بیش از حد باید از تردد آنها جلوگیری شود اما نبود خودروی مناسب و گازسوز موجب شده که طرح با کندی اجرا ‌شود.

به گفته اصیلیان، نبود خودروی مناسب به عنوان جایگزین مینی‌بوس‌های فرسوده موجب شد که سازمان حفاظت محیط‌زیست طرح جایگزینی «ون» با مینی‌بوس را در دستور کار قرار دهد.

اصیلیان در پاسخ به این پرسش که چرا سازمان محیط‌زیست از «ون»‌های تولید داخل در طرح استفاده نکرده نیز گفت: «ون‌های» تولیدی در داخل کشور از کیفیت بالایی برخوردار نیستند به همین دلیل سازمان با همکاری بخش خصوصی با طرف خارجی وارد مذاکره شد که در این خصوص نیز توافقاتی حاصل شده است.

به گفته معاون انسانی سازمان حفاظت از محیط‌زیست هم‌‌اکنون برای واردات «ون» آلمانی که توانایی جابه‌جایی ۱۵ مسافر را دارد، به توافقاتی رسیده و «ون» مذکور به عنوان جایگزین به متقاضیان واگذار می‌شود اما تاکنون استقبال خوبی از سوی مالکان صورت نگرفته که این امر نیز مشکلات بسیاری را در اجرای طرح به وجود آورده است.

وی از اختصاص وام ۷ تا ۹ میلیون تومانی با سود سالانه ۱۷درصد خبر داد و افزود: مینی‌بوس‌های فرسوده از متقاضیان در طرح خریداری می‌شود. از سوی دیگر بخشی از مبلغ خودرو به صورت یارانه در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد و مابقی مبلغ را نیز مالک به صورت نقدی یا با دریافت تسهیلات پرداخت می‌‌کند.

اصیلیان در پاسخ به این پرسش که آیا ممنوعیت تردد برای مینی‌بوس‌های فرسوده در نظر گرفته شده یا خیر، گفت: پیرو جلساتی که با راهور ناجا صورت گرفته، مقرر شده که در مرحله اول از تردد مینی‌بوس‌های دودزا در سطح شهر جلوگیری شود و پس از آن به ترتیب سال تولید از تردد سایر مینی‌بوس‌ها جلوگیری شود که امیدواریم ا ین طرح هرچه سریع‌تر از سوی راهور ناجا اجرایی شود تا مالکان برای شرکت در طرح راغب شوند.

بر اساس اظهارات اصیلیان، عمر ناوگان حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ دنیا۲۰ سال است اما عمر ناوگان حمل‌ونقل عمومی در تهران ۴۰ سال است که این امر تنها مختص مینی‌بوس‌ها نبوده بلکه تاکسی‌ها را نیز شامل می‌شود.