ایران خودرو و سایپا وارد طرح معاینه فنی می‌شوند

مژگان میرزایی- طرح نصب برچسب سلامت زیست‌محیطی (برگ معاینه فنی) که در سال ۸۴ از سوی مجلس شورای اسلامی تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شد، چند هفته‌ای است که به طور جدی در دستور کار اداره راهنمایی و.... رانندگی تهران قرار گرفته به طوری که برای جلوگیری از تردد خودروهای آلاینده، راهنمایی و رانندگی به کمک ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو آمده تا به این طریق از سطح آلودگی هوای تهران کاسته شود. بر اساس جدول زمان‌بندی شده از سوی راهنمایی و رانندگی ممنوعیت تردد خودروهای بدون برچسب معاینه فنی بر اساس سال تولید از ۱۵ بهمن ماه آغاز و از ابتدای سال آینده نیز تردد خودروهای بدون برچسب معاینه فنی تماما و بدون توجه به سال تولید خودرو ممنوع خواهد شد. این طرح که چند سالی است از زمان تدوین آن می‌گذرد به منظور کاهش آلودگی هوا و حذف خودروهای دودزا به مرحله اجرا گذاشته شد اما کمبود مراکز معاینه فنی و عدم سخت‌گیری مسوولان راهنمایی و رانندگی کشور منجر به آن شده بود که تاکنون این طرح به طور جدی به مرحله اجرا گذاشته نشود اما چندی است که داشتن برگه معاینه فنی جزو مدارک اصلی خودرو قرار گرفته که با سخت‌گیری‌های انجام شده حضور مردم در مراکز بیشتر شده است به همین دلیل مسوولین ستاد معاینه فنی تهران ناچارا برای اتمام طرح، نمایندگی‌های مجاز در شرکت ایران خودرو و سایپا را نیز وارد طرح کرده‌اند. به منظور بررسی ابعاد تشکیلات ستادهای معاینه فنی و مشکلاتی که چندی است برای دارندگان خودرو به وجود آمده، با رحیم نوروزی مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران به گفت‌وگو نشستیم.

در ابتدا بفرمایید طرح معاینه فنی خودرو از چه سالی کلید خورد؟

در سال ۸۴ مجلس شورای اسلامی قانون جلوگیری از آلودگی هوا را تصویب کرد که بر اساس آن تمام مالکان خودروها موظف شدند در مراکزی که از سوی شهرداری‌ها تاسیس می‌شود برچسب سلامت زیست‌محیطی خودرو دریافت کنند.

آیین‌نامه اجرایی این قانون چگونه تدوین شد؟

آیین‌نامه اجرایی ماده چهار قانون جلوگیری از آلودگی هوا توسط سازمان محیط‌زیست، وزارت صنایع و معادن و کشور تدوین و در نهایت مصوبه مذکور از سوی هیات وزیران جهت اجرا به سازمان‌های مربوطه ابلاغ شد.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی چه خودروهایی باید برچسب سلامت زیست‌محیطی (برگه معاینه فنی) دریافت کنند؟

بر اساس آیین‌نامه اجرایی، خودروهایی که دو سال از سال ساخت آنها گذشته باشد نیازی به دریافت برگه معاینه فنی ندارند اما سایر خودروها باید برای دریافت برچسب سلامت به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند به طور مثال هم اکنون خودروهای تولیدی سال‌های ۸۶ و ۸۷ نیازی به گرفتن برگه معاینه فنی ندارند اما از سال آینده خودروهای سال‌های ۸۷ و ۸۸ از دریافت برگه معاینه فنی معاف خواهند شد.

آیا خودروها به هنگام مراجعه تنها از لحاظ زیست‌محیطی تست می‌شوند و یا اینکه عوامل دیگری نیز در این معاینه در نظر گرفته می‌شود؟

علاوه بر بحث زیست‌محیطی بحث ایمنی نیز در این آیین‌نامه مطرح شده که بر اساس آن علاوه بر تست آلایندگی تجهیزات و قطعات ایمن خودرو مانند ترمزها، کمک‌ فنر، سیستم تعلیق و ... هم مورد معاینه فنی قرار می‌گیرند تمام معاینات به صورت یکجا و همزمان انجام می‌شود.

در حال حاضر چند مرکز معاینه فنی در تهران راه‌‌اندازی شده است؟

حدود نه سال از راه‌اندازی اولین مرکز معاینه فنی در کشور می‌گذرد و هم اکنون مراکز مکانیزه معاینه فنی در سطح تهران به نه مرکز و ۳۲خط رسیده است که هر کدام از این ۳۲خط قابلیت نصب در یک مرکز مجزا برخوردار هستند .

قانون جلوگیری از آلودگی هوا در سال ۸۴ تدوین و اجرایی شد. چرا تاکنون نسبت به اجرای جدی این طرح اقداماتی صورت نگرفته است؟

قانون همیشه بوده اما به دلیل مشکلاتی که داشتیم شهروندان به صورت مرتب مراجعه نمی‌کردند از سوی دیگر پلیس هم خیلی برخورد سخت‌گیرانه‌ای در خصوص معاینه فنی خودروها نداشت به همین دلیل طرح به خوبی پیش نرفت اما در سال جاری خطوط معاینه افزایش یافت. به خصوص افزایش آلودگی هوای تهران به مرحله جدی رسید و به همین دلیل رییس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور دستور توقف خودروها بدون برچسب را صادر کرد که این دستور اجرای صریح قانون راهنمایی و رانندگی است که در آن به طور جدی عنوان شده از تردد خودروهای فاقد برگه معاینه فنی جلوگیری شود.

در حال حاضر مراکز معاینه فنی با انبوه زیادی از خودروها مواجه هستند که این امر موجب شده متقاضیان ساعت‌ها در انتظار بمانند. برای برطرف کردن این مشکل آیا اقدامی صورت گرفته؟

مراکز معاینه فنی برای یک‌سال و در دو شیفت طراحی شده بودند اما عدم مراجعه به موقع شهروندان موجب شده که در حال حاضر با شلوغی مراکز مواجه شوند که برای برطرف کردن این مشکل در جلسه‌ای که با حضور شهردار، رییس‌جمهور و برخی از وزرای کشور و فرمانده ناجا برگزار شد، مقرر گردید که به طور موقت تعمیرگاه‌های مجاز ایران‌خودرو و سایپا تحت‌نظارت مراکز معاینه فنی تهران وارد عمل شوند و خودروهای مدل ۸۱ تا ۸۵ که وضعیت بهتری نسبت به سایر خودروها دارند برای معاینه به این مراکز مراجعه کنند.

آیا معاینه فنی این خودروها توسط پرسنل تعمیرگاه‌ها صورت می‌گیرد؟

معاینه فنی که در این جایگاه‌ها انجام می‌شود توسط پرسنل معاینه فنی صورت می‌گیرد و تنها از فضا و دستگاه‌های این مراکز استفاده می‌شود. در حال حاضر نیز ۱۵۰ نمایندگی برای حضور در طرح معرفی شده‌اند که این مراکز طی چند روز آینده به طرح اضافه خواهند شد.

در حال حاضر از تردد چه خودروهایی جلوگیری می‌شود؟

هم‌اکنون از تردد خودروهای دودزا که از نظر بصری نیز آلاینده بودن آنها قابل رویت است جلوگیری می‌شود اما بر اساس جدول زمانبندی اعلام شده از سوی رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا خودروهای مدل ۱۳۶۵ تا تاریخ ۱۵/۱۱/۸۷ خودروهای مدل ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۵ تا تاریخ ۳۰/۱۱/۸۷ و خودروهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ تا تاریخ ۲۷/۱۱/۸۷ مهلت دارند تا برحسب معاینه فنی دریافت کنند و در صورت فقدان برچسب سوخت در تاریخ‌های مقرر از تردد آنها جلوگیری خواهد شد.

به نظر شما با توجه به تعداد بالای خودروهایی که هنوز برچسب معاینه فنی دریافت نکرده‌اند آیا طرح تا پایان سال به اتمام خواهد رسید ؟

تا پایان سال‌جاری و با کمک مراکز خدمات‌رسانی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا، معاینه فنی تمام خودروها به اتمام خواهد رسید.

خودروهایی که پس از معاینه فنی موفق به دریافت برچسب سلامت زیست محیطی نشده‌اند باید چه اقدامی صورت دهند؟

شهروندان پس از مراجعه به مراکز معاینه فنی پرینت معاینه را دریافت می‌کنند و در صورتی که خودرو موفق به دریافت برچسب نشود باید ظرف مدت یک‌ماه مشکل درج شده در پرینت را برطرف و مجدد برای معاینه فنی مراجعه کند. اما در مرحله دوم مراجعه تنها ایراد قید شده در مرحله اول مورد بازبینی قرار می‌گیرد.

مراجعه‌کنندگان برای معاینه فنی باید چه هزینه‌ای را پرداخت کنند؟

در مراجعه اول مبلغ هشت‌هزارو ۵۰۰تومان که با عوارض سه‌درصد مالیات بر ارزش افزوده در مجموع می‌شود ۸هزارو ۷۵۰ تومان از مراجعه‌کننده دریافت می‌شود اما در مرحله دوم که مرحله برطرف کردن عیوب است از متقاضی دو هزار تومان هزینه که با کسب عوارض سه درصد مالیات بر ارزش افزوده می‌شود دو هزار ۶۰تومان دریافت می‌شود اما اگر مرحله دوم مراجعه تنها نیاز به بازبینی برای عیوب ظاهری خودرو باشد هیچ مبلغی از شهروندان دریافت نخواهد شد.

در حال حاضر روزانه چه تعداد خودرو در مراکز معاینه فنی می‌شوند؟

هم‌اکنون روزانه ۱۱هزار مراجعه‌کننده به مراکز داریم که این آمار در دی‌ماه به ۱۸۳هزار دستگاه رسیده است.

بیشترین عیوب خودرو پس از مراجعه به مراکز معاینه فنی به چه بخش‌هایی مربوط می‌شود؟

در دی‌ماه بیشترین مردودی‌ها مربوط به گازهای خروجی، عیوب ظاهری، ترمزها و هم راستایی محورها مربوط بوده است.

عیوب ظاهری چند درصد مردودی‌ها را به خود اختصاص داده؟

حدود یک سوم خودروها یعنی ۳۰درصد از خودروهای مردودی مربوط به عیوب ظاهری بوده که این نشان‌دهنده آن است که شهروندان خیلی به ظاهر خودروهای خود اهمیت نمی‌دهند و نکته جالبی که شاید از دید مالکان پنهان مانده این باشد که ایرادهای ظاهری تاثیر بسیاری در تصادف و ایمنی خودروها ایفا می‌کند.

لطفا درخصوص عیوب ظاهری و تاثیر آن بر ایمنی خودرو توضیح بیشتری بدهید؟

به‌طور مثال شیشه ترک خورده خودرو شاید از نظر ظاهری چندان مورد توجه نباشد اما همین ترک ساده به هنگام تصادف امکان خمیر شدن شیشه را نمی‌دهد و موجب می‌شود که در هنگام تصادف شیشه خرد شده و همانند ترکش عمل کند به همین دلیل به هنگام مراجعه این عیوب موجب مردودی خودرو می‌شود.

آیا خودروهای تیونینگ شده می‌توانند برگه معاینه فنی دریافت کنند یا خیر؟

خودروهای تیونینگ شده‌ای که از شرایط استاندارد خارج شده باشد نیز نمی‌توانند برچسب سلامت زیست محیطی دریافت کنند و جزو خودروهای مردودی محسوب می‌شوند. به‌طور مثال پایین آوردن سطح خودرو موجب خروج خودرو از حالت استاندارد می‌شود، به همین دلیل در رده خودروهای مردودی قرار می‌گیرند.

در صورتی که تیونینگ استاندارد باشد چطور؟ آیا باز هم برچسب سلامت زیست‌محیطی نخواهد گرفت؟

خودروهایی که به صورت استاندارد تیونینگ شده باشند با مشکل مواجه نخواهند شد و به هنگام مراجعه می‌توانند برچسب سلامت زیست‌محیطی دریافت کنند.

در حال حاضر نصب چراغ‌های نئونی و رنگی روی خودرو باب شده و بسیاری از شهروندان اقدام به تعویض چراغ‌ها و نصب اینگونه چراغ‌ها می‌کنند، آیا چراغ‌های جدید قابلیت دریافت برچسب زیست‌محیطی را دارا هستند؟

چراغ‌هایی که موجب اختلال در دید سایر رانندگان شود از نظر مراکز معاینه فنی مردود هستند، از سوی دیگر در حال حاضر مالکان اقدام به چسباندن چسب روی چراغ‌ها می‌کنند تا به این ترتیب رنگ خودرو با چراغ هم‌رنگ شود، این خودروها نیز از نظر مراکز مردود هستند، نصب برچسب روی چراغ‌ها موجب می‌شود که رنگ چراغ‌ها برای رانندگان دیگر قابل تشخیص نباشد. رنگ چراغ‌ها در تمام دنیا یکسان است و نباید آن را تغییر داد. همچنین ۹۰درصد خودروهای موجود در تهران دارای زاویه تابش غیراستاندارد هستند که این خودروها نیز مردود شناخته می‌شوند.

در مجموع خودروها هرچند وقت یکبار باید جهت معاینه مراجعه کنند؟

معاینه فنی خودروهای شخصی سالی یکبار، تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها سالی چهار بار که متوسط می‌شود هر سه ماه یکبار ، باید برای معاینه فنی مراجعه کنند.