افزایش قیمت بنزین سه شرکت بزرگ دیترویت را در مشکلات عمیقی فرو برد

مترجم: شادی آذری

در هفته جاری ارزش سهام جنرال موتورز، بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا، به کمتر از ۱۰دلار سقوط کرد و باعث شد ارزش این شرکت غول‌آسا به کمی بالاتر از ۶/۵میلیارد دلار برسد. آخرین دفعه‌ای که ارزش سهام جنرال موتورز تا این حد پایین آمده بود، سال ۱۹۵۴ بود. اوضاع در دیترویت بسیار تیره‌و‌تار است. شرکت فورد همه امید خود را برای بازگشت به دوران سوددهی از دست داده، در حالی که پیش از این پیش‌بینی کرده بود که در سال ۲۰۰۹ به سوددهی مجدد خواهد رسید. اما واقعیت این است که این شرکت خود را برای ضرری در سال ۲۰۰۸ که حتی بیشتر از ۷/۲میلیارد دلار ضرر سال گذشته خواهد بود، آماده کرده است.

و در روز بیست‌و‌ششم ژوئن کرایسلر مجبور شد برخی شایعات مطرح‌شده در رابطه با این شرکت را تکذیب کند. گفته شده بود که این شرکت به خاطر برداشت از حساب مالکانش و یک شرکت خصوصی‌ به نام سربروس گپتیال منیجمنت و شرکت دایملر، خود را برای پاسخگویی در دادگاه به اتهام فساد آماده می‌کند.

البته موضوع این طور نبود. در آغاز سال جاری میلادی،‌ هر دو شرکت فورد و جنرال موتورز خود را آماده کرده بودند که بحران اعتبارات، به فروش آنها در نیمه‌نخست سال آسیب زند، اما هنوز محتاطانه خوشبین هستند که به زودی می‌توانند پاداش تغییر موضع دردناک و پرهزینه خود را ببینید.

آنها در کنار کرایسلر یک مجموعه بزرگ از امتیازات تخفیف اتحادیه کارگران خودروساز را حفظ کردند تا بتوانند خلاء هزینه‌ها را در کارخانجاتی که عضو این اتحادیه نبودند و در آمریکای شمالی واقع بودند و رقبایی آسیایی و اروپایی داشتند، جبران کنند.

گزارش‌های مستقلی از جی‌دی پاور و هاربور نشان داد که ژاپنی‌ها هم به لحاظ کیفیت و هم بهره‌وری به سرعت به دیترویت می‌رسند.

شورولت مالیبوی جدید شرکت جنرال موتورز که در ماه ژانویه خودروی سال آمریکای شمالی شناخته شد، اولین محصول داخلی طی چند سال اخیر بود که به شرکت‌های تویوتا و هوندا اجازه داد با پولی که در بازار سخت خودروهای با سالن متوسط در اختیار داشتند، مطرح شوند.

اما خودروسازان درگیر بحران فاجعه‌بار بازار مسکن و مهم‌تر از همه هزینه‌های صعودی سوخت هستند. قیمت‌های رو به کاهش مسکن بسیاری از مردم را تشویق کرد که خرید خودروی جدید خود را به تعویق بیندازند و قیمت بنزین در سطح هر گالن بالاتر از ۴دلار، تقاضا را به شدت تغییر داده است. دیترویت هنوز به مدل‌هایی اکتفا می‌کند که جزو خودروهای بزرگ و تشنه سوخت محسوب می‌شوند و کامیون‌هایی را تولید می‌کند که وقتی قیمت بنزین نصف قیمت کنونی بود، سوددهی خوبی داشت.

سه شرکت بزرگ خودروساز آمریکا مطمئن بودند که علاقه‌مندی آمریکایی‌ها با طرز فکر «هر جایی می‌خواهی برو»، هر کاری می‌خواهی انجام بده و استفاده از کامیون‌های پرمصرف آنها هرگز پایان نمی‌یابد. تا حدی که دو شرکت فورد و کرایسلر همه امید خود را برای بهبود در ابر مدل‌های جدید پرفروش‌ترین پیکاپ‌‌های خود یعنی به ترتیب اف‌۱۵۰ و دوج رام گذاشتند. حتی کرایسلر برای پرده‌برداری از یک مدل جدید خودروی رام خود، در ماه ژانویه آن را به همراه یک گله گاو و اسب در خیابان‌های دیترویت به نمایش درآورد.

اما همین اواخر، این عقیده آمریکایی‌ها کنار زده شد. ارقامی که در هفته جاری منتشر شد، حاکی از آن است که فروش خودروها و کامیون‌های سبک در ماه ژوئن نسبت به زمان مشابه سال قبل تا ۱۸درصد سقوط کرد.

فروش کرایسلر با رقم قابل توجه ۳۶درصد سقوط کرد و این مساله موجب شد که سهم بازاری این شرکت برای نخستین بار طی دهه‌های گذشته به کمتر از ۱۰درصد برسد. فروش فورد نیز تا ۲۸درصد سقوط کرد. به‌رغم تلاش‌های پرهزینه‌ای که جنرال‌موتورز در بازار انجام داد، فروش این شرکت تا ۱۸درصد کاهش یافت. حتی شرکت تویوتا که همه انتظار داشتند برای اولین بار از جنرال‌‌موتورز

پیشی گیرد، شاهد کاهش فروشش تا ۲۱درصد شد.

چون برای فروش پیکاپ بزرگ خود به نام تورنادو و هیبریدهای پرمصرف خود به مشکل برخورد. اما در مقایسه با این خودروسازان، شرکت هوندا که به رغم تویوتا و نیسان هرگز کامیون‌های بزرگ آمریکایی عرضه نکرد، شاهد افزایش ۱/۱درصدی فروشش بود که آن را مدیون افزایش ۲۶درصدی فروش خودروهای کوچک مقرون به صرفه خود است.

اگر تغییر جهت ناگهانی در مسیر قیمت نفت رخ ندهد، خودروهای ژاپنی و کره جنوبی ظرف امسال و سال آینده شاهد افزایش قابل توجه سهم خود در بازار خواهند بود.

کارخانجات آمریکای شمالی این شرکت‌ها از انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به کارخانجات شرکت‌های پتروشیمی برخوردارند. اگر چه جنرال موتورز و فورد برخی خودروهای با مصرف بهینه مانند شورولت کوبالت و فورد فوکس تولید می‌کنند، اما دلالان خودرو از این مساله شکایت دارند که عرضه محدود است و وقتی معاملات کاهش می‌یابد مشتریان به خرید خودروهای ژاپنی یا کره جنوبی تمایل پیدا می‌کنند.

شرکت‌های جنرال موتورز، فورد و کرایسلر هر یک با این بحران به روشنی، متفاوت برخورد می‌کنند اما اهداف مشترکی دارند. اهداف آنها در کاهش سرعت سوخت، نقدینگی‌شان و تسریع در ارائه مدل‌های با مصرف بهینه سوخت خلاصه می‌شود.

شرکت فورد از تعداد نیروهای حقوق‌بگیر خود می‌کاهد، پرده‌برداری از مدل جدید ۱۵۰-F خود را به تعویق می‌اندازد و کارخانه تولید مدل‌های سری F در مکزیک را به خط تولید مدل کوچک و جدید فیستا که اروپایی‌ها در تابستان جاری می‌خرند، تبدیل می‌کند. به این ترتیب اروپایی‌ها بیش از یک سال زودتر از آمریکایی‌ها به این مدل دسترسی خواهند داشت.

شرکت‌های جنرال موتورز و فورد می‌توانند سرانجام از بخش عملیات خارجی خود که به خوبی اداره می‌شوند و به مدد تقاضای روزافزون چین، روسیه و برزیل سود خوبی دارند، احساس رضایت را برای خود بازگردانند. اما کرایسلر از چنین امکانی محروم است.

بدتر از همه آنکه این شرکت قصد دارد تنها نصف مدل‌های خود را ظرف چهار سال آینده یعنی پس از مدل سال ۲۰۰۹، تغییر دهد. (در حالی که این رقم برای هوندا ۷۲درصد و نیسان ۸۰درصد است.)

جان مورفی از مرکز مریل لینچ بر این باور است که «این یک تصمیم فعالانه است که توسط صاحبان جدید شرکت برای کاهش پورتفولیوی محصولاتشان اتخاذ شده است تا از فروپاشی یا فروش کل شرکت پیشگیری شود.» شاید زمان زیادی در پیش نباشد که به جای سه شرکت بزرگ خودروساز آمریکا، شاهد دو شرکت نه چندان بزرگ خودروساز در آمریکا باشیم.