بازتاب شرایط جدید سهمیهبندی بنزین
بازار خودرو داغ میشود؟
سوال دیگر این که آیا چنین سیاستی باعث داغ شدن بازار خودروهای ارزان به دلیل افزایش تقاضای صاحبان خودروهای لوکس نخواهد شد؟
آیا صاحبان خودروهای لوکس انگیزهای برای تامین بنزین یارانهای برای اتومبیلهای خود با خرید خودروهای ارزان خواهند داشت؟
و بالاخره اینکه اگر چنین شرایطی پیش بیاید دولت قادر به جلوگیری از استفاده خودروهای لوکس از بنزین کارتی در جایگاهها خواهد شد؟
دنیای اقتصاد- با اعلام شرایط جدید سهمیهبندی بنزین و حذف سهمیه خودروهای لوکس و کاهش سهمیه برخی خودروهای عمومی دیگر، هماکنون این سوال در بازار خودرو مطرح شده است که سیاستهای جدید چه تاثیری بر بازار خودرو خواهد گذاشت؟ آیا خودروهای وارداتی و خودروهای لوکس داخلی که دیگر سهمیه بنزینی به آنها تعلق نخواهد گرفت در شیب نزولی قیمت قرار میگیرند یا اینکه چنین فاکتوری اصولا روی قیمت آنها بلاتاثیر است؟.
سوال دیگر این که آیا چنین سیاستی باعث داغ شدن بازار خودروهای ارزان به دلیل افزایش تقاضای صاحبان خودروهای لوکس نخواهد شد؟
آیا صاحبان خودروهای لوکس انگیزهای برای تامین بنزین یارانهای برای اتومبیلهای خود با خرید خودروهای ارزان خواهند داشت؟
و بالاخره اینکه اگر چنین شرایطی پیش بیاید دولت قادر به جلوگیری از استفاده خودروهای لوکس از بنزین کارتی در جایگاهها خواهد شد؟ بازتاب حذف سهمیهبنزین خودروهای لوکس در بازار
گروه خودرو- تا اول تیر ماه ۱۰ روز دیگر باقیست. در چنین روزی قرار است که محمود احمدینژاد رییس دولت نهم طرح تحول اقتصادی یا جراحی بزرگ اقتصاد کشور را به اطلاع عموم مردم برساند.
ظاهرا مهمترین بخش طرح مذکور به هدفمند کردن یارانه حاملهای انرژی به خصوص بنزین اختصاص دارد. هر چند دولت با سهمیهبندی بنزین و بعد از آن، عرضه بنزین آزاد اولین گام جدی خود را برای تغییر در شیوه تخصیص یارانه انرژی برداشت، اما حذف سهمیه بنزین خودروهای گران قیمت وارداتی و مونتاژی داخل، نشان داد که دولت احمدینژاد پیش از اعلام جزئیات طرح تحول اقتصادی، جراحی بزرگ اقتصاد کشور را آغاز کرده است. طبق مصوبه ستاد تبصره ۱۳ که شنبه گذشته از سوی سید مهدی هاشمی سرپرست وزارت کشور اعلام شد از ابتدای تیر ماه برای خودروهای تولید داخل که حجم موتور آنها بیش از ۲هزار سیسی است، بنزین سهمیهای تعلق نخواهد گرفت و دارندگان این خودروها، بنزین مورد نیاز خود را باید به صورت آزاد تهیه کنند. وی همچنین عنوان کرده است که خودروهای مزبور درصد پایینی از خودروهای موجود را به خود اختصاص داده و بیشتر آنها گرانقیمت هستند که افراد متمکن آن را خریداری میکنند. هاشمی که شنبه گذشته و در یک روز تعطیل خبرنگاران را به وزارت کشور فراخوانده تا مهمترین تصمیم ستاد ساماندهی حملونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت یعنی ستاد تبصره ۱۳ سابق را به اطلاع آنها برساند، به پیشواز طرحی از دولت نهم رفته که قرار است تحولی عظیم در اقتصاد کشور بهوجود آورد.
هر چند وی جزئیاتی از قطع سهمیه بنزین خودروهای مذکور عنوان نکرده، اما اعلام این خبر، بسیاری از خودروسازهای داخلی و واردکنندگان را بهتزده کرد. چراکه این تصمیم بدون هیچ پیشزمینهای و یا حتی مشورت با خودروسازها اعلام شد.
در حال حاضر خودروهایی همچون زانتیا، چیرمن، کوراندو، انواع وانتهای نیسان زامیاد، ماکسیما، مگان اتوماتیک دو دیفرانسیل پاژن، موسو و هیوندایی آوانته، حجم موتوری بیش از ۲هزار سیسی دارند که طبق مصوبه ستاد تبصره ۱۳ سابق از مصرف بنزین سهمیهای محروم هستند. دارندگان خودروهای مذکور یا باید از بنزین آزاد که هماکنون لیتری ۴۰۰تومان است استفاده کنند و یا از بنزین سوپر که از سوی هاشمی لیتری ۵۴۰تومان عنوان شده است.
دارندگی و برازندگی
تصمیم دولت نهم مبنیبر حذف سهمیه بنزین خودروهای گرانقیمت همان گونه که گفته شد در راستای هدفمند کردن یارانه حاملهای انرژی است. اینکه افراد متمکن که توان خرید خودروهای گرانقیمت را دارند و از بنزین یارانهای هم بهره میبرند، موضوعی است که ذهن مسوولان دولتهای قبلی را نیز مشغول میکرده، اما به دلیل جوتورمی آن، قادر به برنامهریزی برای اختصاص یارانه دولتی تنها به دهک پایین جامعه نبودند، هرچند که طبق برنامه چهارم، سال ۹۱ باید یارانه به طور کلی از سیستم دولتی حذف شود. حال دولت نهم، در شرایطی که بازار خودرو، اوضاع نابسامان و بیثباتی را تجربه میکند تصمیم به انجام طرحی گرفته که ممکن است بازار خودرو را بیش از پیش دچار نابسامانی کند. برخی از کارشناسان در گفتوگو با دنیای اقتصاد تاکید میکنند که تصمیم دولت در بازار خودرو تاثیری نداشته و برخی دیگر معتقدند که خودروهای گرانقیمت و یا وارداتی با سقوط قیمت مواجه خواهند شد و در این حین برخی دیگر از کارشناسان با وجود مطرح نشدن جزئیات طرح مذکور عنوان میکنند که برای مالکان خودروهای گرانقیمت، خرید کارت سوخت و یا خرید خودرویی ارزان برای استفاده از بنزین سهمیهای کار چندان مشکلی نیست.
بنزین مرغوب برای خودرو مرغوب
هماکنون بنزین معمولی که در جایگاههای عرضه بنزین موجود میباشد دارای اکتان ۸۷ است، این در حالی است که استاندارد جهانی بنزین ۹۵ تعریف میشود. حال دولت در تصمیم جدید خود دریافت بنزین سوپر از طریق کارت سوخت را حذف کرده تا بار دیگر انحصار استفاده سوخت خوب به قول سیدمهدی هاشمی به افراد متمکن برسد. طبق گفته سرپرست وزارت کشور نرخ هر لیتر بنزین سوپرآزاد ۵۴۰تومان خواهد بود. این بدان معنا است که دارندگان خودروهای داخلی اگر بخواهند از بنزین مرغوب استفاده کنند باید برای هر لیتر ۵۴۰تومان پرداخت کنند. اما دارنده خودروی گرانقیمت که به قول هاشمی متمکن است همچنان میتواند از بنزین مرغوب استفاده کند اما با قیمتی بیشتر از گذشته. تصمیم دولت برای هدفمند کردن یارانه با اختصاص آن به دهک پایین جامعه عملی است ستودنی اما اینکه انحصار استفاده از بنزین مرغوب را هم به دهک بالای جامعه اختصاص دهد، بیعدالتی در حق دیگر مصرفکنندگان خودرو است. برای ارزیابی تصمیم دولت بر بازار خودرو «دنیایاقتصاد» به تشریح نظرات کارشناسان پرداخته که در ذیل میآید:
بازار خودرو داغ میشود
فرید زاوه، یکی از کارشناسان صنعت خودرو در خصوص تاثیر طرح سهمیهبندی جدید بنزین بر روی خودروهای وارداتی میگوید: اجرای طرح جدید سهمیهبندی بنزین از ابتدای تیرماه موجب داغ شدن بازار خودروهای داخلی خواهد شد که این امر افزایش قیمت خودرو را در پی خواهد داشت. به گفته زاوه در حال حاضر حداقل قیمت خودروهای وارداتی ۴۰میلیون تومان است که این امر نشان میدهد مصرفکنندگان این دسته از خودروها نیاز به بنزین یارانهای ندارند به همین دلیل اجرای این طرح و حذف سوبسید را برای این دسته از مصرفکنندگان میتوان طرح درستی خواند که موجب هدفمند شدن یارانه بنزین خواهد شد. سال گذشته همزمان با اجرای طرح سهمیهبندی بنزین و عدم ارائه بنزین آزاد از سوی دولت موجب شد که برخی دلالان به روشهای مختلف اقدام به ارائه بنزین آزاد کنند دولت به منظور کنترل بازار اقدام به ارائه بنزین آزاد کرد حال این شائبه در مرحله دوم طرح سهمیهبندی به وجود میآید که در این مرحله نیز مالکان خودروهایی که به آنها سهمیه بنزین تعلق نگرفته از بازار تشکیل شده جهت نیاز خود استفاده کرده و اجرای این طرح را با مشکل مواجه کنند. زاوه در این خصوص معتقد است: مالکان خودروهای وارداتی میانقیمت، که از بنزین سوپر استفاده نمیکنند به منظور تامین بنزین مورد نیاز خود اقدام به خرید یک خودروی ارزانقیمت میکنند تا بتوانند به این طریق از سوخت یارانهای بهرهمند شوند. به گفته زاوه علاوه بر خرید یک خودروی ارزانقیمت، بازار سیاه به وجود آمده توسط دلالان سوخت نیز موجب میشود که متقاضیان جهت تامین سوخت مصرفی خود به این سمت روی آورند. در حال حاضر بنزین معمولی در بازار آزاد با قیمتی در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰تومان به فروش میرسد. این در حالی است که دولت نرخ بنزین آزاد را ۴۰۰تومان اعلام کرده که این تفاوت نرخ موجب داغ شدن بازار سیاه به وجود آمده برای تامین بنزین مصرفی شده است.
زاوه معتقد است اجرای مرحله دوم طرح سهمیهبندی بنزین و حذف یارانه خودروهای وارداتی با حجم بیش از ۱۳۰۰سیسی نشاندهنده حمایت کامل دولت از خودروسازان داخلی بوده این در حالی است که هماکنون برخی از خودروهای تولید داخل با حجم موتور کمتر از دوهزار سیسی مصرفی، بیش از خودروهای وارداتی دارند که این امر نشان میدهد که هدف دولت کاهش مصرف سوخت نبوده بلکه تنها حمایت از خودروسازان داخلی مدنظر بوده است.
به گفته زاوه درحالحاضر حجم تولید خودروهای بیش از دوهزار سیسی در کشور بسیار محدود است و تنها برخی خودروهای نیسان هستند که با حجم بیش از دوهزار سیسی تولید میشوند که این بدان معنی است که خودروهای نیسان تولید داخلی از یارانه سوخت بیبهره خواهند ماند. سال گذشته و با اجرای طرح ممنوعیت تولید خودروهای با مصرف بیش از ۶لیتر دولت اقدام به تخفیف عوارض واردات این خودرو کرد که این طرح به دلیل محدود بودن این نوع خودروها در دنیا به مرحله اجرا درنیامد. حال در سال جاری و با اجرای مرحله دوم طرح سهمیهبندی بنزین و حذف سهمیه به خودروهای با حجم بیش از ۱۳۰۰سیسی این سوال به وجود میآید که آیا واردکنندگان واردات خودروهای با حجم کمتر از ۱۳۰۰سیسی را در برنامه کاری خود قرار خواهند داد یا خیر؟ زاوه در این خصوص میگوید: شرکتهای واردکننده خودرو به دلیل عوارض بالای در نظر گرفته شده برای واردات خودرو، دو سهمیه ۵درصدی به ستاد تبصره ۱۳ و یکمیلیون و ۵۰۰هزار تومان برای ثبت پلاک، تمایلی برای واردات خودروهای با حجم پایین ندارند.
زاوه در ادامه میگوید: دولت باید ملاک میزان مصرف سوخت را تغییر بدهد و آن را بر مبنای CO۲ خارج شده از خودرو در نظر بگیرد. همچنین دولت باید به صورت یکسان نرخ تعرفه را کاهش داده و به ۶۵درصد برساند تا به این طریق بتواند انگیزه را در شرکتهای واردکننده خودرو تقویت کند.
به گفته زاوه درحالحاضر تنها یک خودرو با حجم ۱۳۰۰سیسی به نام تویوتا یاریس وارد کشور میشود که این خودرو در دنیا با قیمت ۱۲هزار دلار عرضه میشود اما عوارض بالا در کشور قیمت این خودرو را به ۳۰میلیون تومان رسانده است.
خودروهای وارداتی ارزان نمیشود
سعید لیلاز یکی دیگر از کارشناس صنعت خودرو نیز در خصوص تاثیر سهمیه جدید بنزین بر روی بازار خودرو میگوید: اجرای این طرح تا حدودی افزایش قیمت خودروهای داخلی را در پی خواهد داشت. اما در خصوص خودروهای وارداتی هیچ اتفاقی صورت نخواهد پذیرفت.
لیلاز معتقد است کشورهایی که از بالاترین نرخ سوخت برخوردارند در حال حاضر بیشترین تقاضا را برای خودروهای با بیش از حجم دوهزار سی سی دارند که این امر نشاندهنده آن است که بازار این نوع خودروها در کشورمان با رکود مواجه نخواهد شد.
به گفته این کارشناس خودرو در حال حاضر به دلیل شرایط اقتصادی و امنیت جادهای چارهای جزء کاهش مصرف انرژی نداریم.
به همین دلیل هر حرکتی که منجر به کاهش مصرف انرژی شود حتی اگر بازار خودرو را با مشکل مواجه کند حرکت مثبتی خواهد بود.
لیلاز معتقد است این راه حل و حذف یارانه سوخت برخی خودروها نیز موقتی است و هیچ راهحلی جزء افزایش قیمت سوخت، نمیتواند منجر به کاهش مصرف انرژی شود.
خودروی ۱۳۰۰ سیسی در کشور طرفدار ندارد
جلال ریختهگر قدیمی رییس انجمن نمایشگاهداران نیز در خصوص اجرای مرحله دوم سهمیهبندی بنزین میگوید: فردی که بیش از ۳۵میلیون تومان بابت خرید یک خودروی وارداتی میپردازد در بند سهمیه ۱۲۰لیتر ماهیانه نیست ولی مشکل اصلی در اجرای این طرح اینجا است که این دسته از افراد اقدام به خرید خودروی ارزانقیمت دیگری میکنند و به این طریق از سوخت یارانهای بهرهمند میشوند که این امر موجب میشود که طرح مذکور با مشکل مواجه شود.
ریختهگر معتقد است اجرای این طرح نیازمند کنترل صحیح جایگاههای بنزین است تا مالکان خودروهای وارداتی نتوانند با کارت سایر خودروها اقدام به سوختگیری کنند در صورت کنترل جایگاهها این طرح موفق خواهد بود در غیر این صورت با شکست مواجه خواهد شد.
به گفته ریختهگر در حال حاضر بیش از ۹۰درصد خودروهای داخلی کمتر از دو هزار سیسی هستند و خودروی وارداتی با حجم کمتر از ۱۳۰۰ سیسی نیز در کشور وجود ندارد که این موضوع موجب میشود بازار خودروهای داخلی افزایش قیمت پیدا کند اما خودروهای وارداتی با تغییر چندانی مواجه نشوند.
وی معتقد است خودروهای با حجم کمتر از ۱۳۰۰ سیسی با مصرفکنندگان داخلی سازگاری ندارد و این به آن علت است که در کشور، خودروها حداقل چهار مسافر را حمل میکنند که این امر نیازمند خودروی با حداقل ۱۶۰۰ سیسی قدرت است و خودروهای با قدرت پایین برای این تعداد با مشکل مواجه خواهند شد.
شرایط بازار تغییر نمیکند
داوود میرخانی رشتی، دبیر پیشین انجمن خودروسازان در این زمینه که آیا شرایط جدید سهمیهبندی بنزین تاثیری بر بازار خودروهای تولید داخل خواهد داشت یا خیر، به خبرنگار ما میگوید: به لحاظ آنکه خودروهای دوهزار سیسی به بالا تیراژ تولید اندکی داشته و درصد پایینی از تولید سالیانه خودروسازان داخلی را تشکیل میدهند بنابراین دور جدید سهمیهبندی تاثیری روی بازار نخواهند داشت. وی با اشاره به اینکه معمولا دهک متوسط جامعه از این نوع خودروها استفاده میکنند، میافزاید: برای فردی که سیچهلمیلیون تومان هزینه صرف خرید خودرو میکند، بنزین آزاد با یارانهای فرق چندانی ندارد حتی اگر فاصله قیمتی بین این دو حدود ۴۰۰ تومان باشد! اظهارات میرخانی در شرایطی است که اگر مصرف متوسط سوخت یک خودروی دوهزار سیسی تولید داخل را یکهزار و ۵۰۰ لیتر (با لحاظ سهمیهبندی) در سال در نظر بگیریم، در صورت استفاده از بنزین یارانهای لیتری ۱۰۰ تومان، هزینه صرف شده برای سوخت این خودرو در طول یک سال حدود ۱۵۰هزار تومان خواهد بود، اما اگر از بنزین سوپر آزاد لیتری ۵۴۰ تومان استفاده شود، هزینه سالیانه آن حدود ۸۰۰هزار تومان است که از اختلاف ۶۵۰هزار تومانی میان این دو حکایت دارد و از آنجا که به اعتقاد برخی کارشناسان، دهک بالای جامعه بسیار اقتصادی فکر میکنند شاید تاثیر هر چند اندک شرایط جدید سهمیهبندی بنزین بر بازار خودروهای دو هزار سیسی به بالا چندان هم دور از ذهن نباشد.
اما دبیر پیشین انجمن خودروسازان علاوه بر اینکه معتقد است شرایط جدید سهمیهبندی تاثیر روی بازار خودروهای تولید داخل ندارد تاکید میکند که این شرایط بازار خودروهای وارداتی ۱۳۰۰ سیسی به بالا را نیز متاثر از خود نخواهد کرد. این گفته وی در حالی است که به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان احتمال دارد نمایندگیهای واردکننده خودرو در کشور با توجه به قطع سهمیه خودروهای ۱۳۰۰ سیسی به بالا در سیاستهای کلی خود تجدید نظر کنند. میرخانی در این زمینه تصریح میکند: بیش از ۹۰درصد خودروسازان خارجی به سمت تولید خودروهای با حجم موتور زیر دو هزار سیسی در حرکتند و بنابراین واردکنندگان داخلی چه بخواهند و چه نخواهند راهی جز واردات این نوع محصولات پیش روی خود نمیبینند و از طرف دیگر دهک بالا و قشر مرفه جامعه، متقاضی و مشتری خودروهای وارداتی به حساب میآیند و همانطور که برای قشر متوسط جامعه بنزین آزاد و یارانهای فرق چندانی ندارد، برای قشر مرفه نیز این موضوع خیلی تفاوت نمیکند.
اقدامی در راستای آزادسازی سوخت
محمدرضا نجفی منش، دبیر انجمن قطعهسازان نیز با تایید اظهارات میرخانی مبنی بر اینکه شرایط جدید سهمیهبندی بنزین تاثیر چندانی روی بازار خودروهای تولید داخل نخواهد داشت میگوید: چون شرایط اعلام شده شامل درصد اندکی از تولیدات داخل است. بعید میدانم تاثیر بسزایی روی قیمت خودروهای دوهزار سیسی به بالا در بازار بگذارد و از طرفی برای افرادی که خودروهای چندین میلیونی سوار میشوند حذف یارانه بنزین، تاثیر روانی خاصی متصور نیست.
وی در مورد خودروهای وارداتی نیز تصریح میکند: بازار این نوع خودروها نیز با شرایط جدید خیلی دستخوش تغییر و تحول نشده و احتمالا باثبات خواهد ماند.
گفتههای دبیر انجمن قطعهسازان در حالی است که برخی بر این اعتقادند که ممکن است همین دهک بالای جامعه برای استفاده از سوخت یارانهای، در کنار خودروی چندین میلیونی خود، محصولی ارزانقیمت مانند پراید را نیز تنها برای استفاده از کارت سوخت آن خریداری کند و این موضوع گرانی بازار پراید و امثال آن را که بسیار پرتیراژ و پرفروش نیز هستند، رقم بزند. نجفیمنش در این زمینه تاکید میکند: آن بخش جامعه که استفادهکننده از خودروهای لوکس و گرانقیمت به حساب میآیند اقتصادیتر از این حرفها فکر میکنند و به خوبی میدانند که استفاده از بنزین آزاد به صرفهتر از خرید خودرویی شش هفت میلیونی بوده و اگر این مبلغ را در بانک، سپردهگذاری کنند سود بیشتری نصیبشان خواهد شد و از طرفی حتی اگر درصد اندکی از این بخش نیز اقدام به خرید خودروهای ارزانقیمت برای استفاده از کارت سوخت آنها کنند، باز هم بازار این نوع خودروها تکان چندانی نخواهد خورد.
اقدام منطقی دولت
اما جدای از تاثیر یا عدم تاثیر شرایط جدید سهمیهبندی بنزین بر بازار خودرو، موضوع دیگری که مطرح است اینکه آیا اصولا این اقدام دولت در جهت حذف سهمیه بنزین خودروهای لوکس، منطقی و اساسی و در راستای هدفمند کردن یارانه محسوب میشود یا خیر؟ به اعتقاد نجفیمنش اقدام اخیر دولت در این زمینه درست و منطقی به حساب آمده و گامی مثبت در مبحث حذف یارانه سوخت تا سال ۱۳۹۱ است. وی میگوید: از آنجا که دولت نمیتواند به یکباره این یارانه را حذف کند مجبور است به تدریج و اندکاندک در مسیر این هدف قدم بردارد و در نهایت نیز به آزادسازی سوخت دست یابد موضوعی که در تمام دنیا رایج بوده و اقدامی اصولی محسوب میشود.
پولدارها از جیب خودشان خرج کنند
حمیدرضا فولادگر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز با میرخانی و نجفیمنش در زمینه شرایط آینده بازار خودرو کشور با توجه به شرایط جدید سهمیهبندی بنزین هم عقیده بوده و میگوید: به خاطر آنکه درصد استفاده کننده از خودروهایی که سهمیه بنزین آنها از اول تیر سال جاری قطع خواهد شد، چندان بالا نیست، مشتریان آنها خیلی در قید مبلغ پرداختی برای سوخت خودرویشان نیستند و بنابراین شرایط جدید سهمیهبندی، بازار خودرو را متاثر از خود نخواهد کرد. وی با اشاره به اینکه اقدام دولت مبنی بر حذف سهمیه خودروهای لوکس در راستای آزادسازی سوخت انجام گرفته، میافزاید: بر اساس مصوبه دولت و مجلس، یارانه سوخت تا سال ۱۳۹۱ باید حذف شود و این اقدام مقدمهای مهم برای این هدف به حساب میآید فولادگر تصریح میکند: البته یک استدلال دیگر نیز وجود دارد و آن اینکه اقدام اخیر دولت سبب میشود تا یارانه سوخت تنها به اقشار کمدرآمدتر جامعه تعلق گرفته و قشر مرفه به جای استفاده از یارانه سوخت، از جیب خودش هزینه استفاده از خودروهای لوکس و پرمصرف را بدهد. عضو کمیسیون صنایع و معادن همچنین با رد این موضوع که ممکن است حذف سهمیه بنزین خودروهای لوکس، موجبات گرانی خودروهای ارزان قیمت را فراهم آورد تاکید میکند: تصور نمیکنم هزینه استفاده از بنزین آزاد و یا حتی سوپر آنقدر برای مشتریان خودروهای لوکس، مهم و دندانگیر باشد که آنها به خاطر استفاده از سوخت یارانهای، شش هفتمیلیون هزینه صرف خرید خودروهای ارزان قیمت مانند پراید کنند.
ارسال نظر